Fasces
Fasces (Latince "demet" anlamına gelen fascis kelimesinden türetilmiştir[1]), basitçe güç ve yargı yetkisi ve/ya da "birlikten kuvvet doğar" sözünü sembolize eder.
Geleneksel bir Roma fasces'i, bir demet tüylü huş ağacından yapılmış değneğin silindir şeklinde ve genellikle bronz bir baltanın keskin tarafı dışarıda kalacak şekilde bu demetin içerisine yerleştirilip kırmızı bir deri şerit ile sıkıca bağlanmasıyla elde edilirdi. Roma Cumhuriyeti'nde aralarında tören geçitlerinin de bulunduğu pek çok durumda bugünkü bayraklara benzer bir sembol olarak kullanılmıştır.
Sembolizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Pek çok hükûmet ve otorite, Roma İmparatorluğunun dağılmasından günümüze kadar geçen süre içerisinde "gücü" sembolize etmek için fasces kullanmaya devam etmiştir. Hatta kendilerini Roma Cumhuriyeti ile özdeşleştiren ve onun ideallerini takip edenler tarafından da kullanılmaya devam edilmiştir. Adını fasces'den türeten İtalyan faşizmi 20. yüzyılın uzunca bir döneminde bu sembolü kullanmaya devam etmiştir.
İlk Çağ
[değiştir | kaynağı değiştir]
"Lictorların Demeti" olarak bilinen fasces lictoriae Antik Roma'da güç ve otoriteyi (imperium) sembolize ederdi. Lictor olarak bilinen alt sınıftan görevliler magistraların önünde yürür ve taşıdıkları fasces sayısı ile onun Roma Devlet yapısı içerisindeki statüsünü belli ederlerdi. Fasces taşıyan Lictorlar tarafından eşlik edilme hakkı bulunan üst düzey görevliler arasında Praetorlar, Propraetorlar, Konsüller, Prokonsüller, Magister Equitum, Diktatörler ve Sezarlar sayılabilir. Bazı durumlarda askeri zaferlerden sonra düzenlenen geçit törenlerinde; yaralanmış, kahraman askerlerin fasces taşımasına izin verildiği de olurdu.
Romalı tarihçiler uzak geçmişte Romanın Etrüsk kökenli krallarına törenler sırasında on iki lictorun eşlik ettiğinden bahsetmişler ve bu geleneğin Romalılar tarafından da kullanılmaya devam edildiğini belirtmişlerdir.
İnanışa göre Etrüsk Uygarlığı zamanından beri "birlikten doğan kuvveti" sembolize etmektedir. Bir demet halinde sıkıca bağlanmış değnekler birliktelikten sağlanan kuvveti, balta devletin gücünü ve otoritesini, değnekleri bir arada tutan kırmızı deri şeritler ise devletin bu gücü kullanırken bir sınırı olduğunu sembolize eder. En üst düzey magistraların Lictorları, yasaklamaların sınırına çok yaklaştıklarını göstermek için, kırmızı şeritlerle bağlanmamış fascesler taşırlardı.
Fasces sembolizmi bir ihtimale göre -Etrüskler aracılığı ile- Doğu Akdeniz üzerinden Anadolu ve Minos Uygarlığında sıkça kullanılan "çift başlı balta" olarak bilinen Labrys'den alınmadır.
Geleneksel olarak Pomerium içerisinde fasceslerin baltaları çıkartılırdı. Bu normal politik koşulların var olduğu durumlarda magistraların ölüm cezası verme yetkisi olmadığına ve bu yetkinin yurttaşların bağlı bulundukları meclisler tarafından kullanılmakta olduğuna işaret ederdi. Ancak Roma Cumhuriyeti'nin bulunduğu durumu tehlikeli bulup bir diktatör atadığı durumlarda Lictorlar Pomerium içerisinde fasceslere balta ilave ederler ve böylece diktatörün elinde olağanüstü bir güç bulunduğunu ifade ederlerdi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Merriam-Webster Online Dictionary 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: fasces
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Livius.org: Fasces20 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce), 17-12-2008 tarihinde ziyaret edildi.
- Antik Roma ikonu olarak Fasces27 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce), 17-12-2008 tarihinde ziyaret edildi.
