Ferdi Ştatzer
| Friedrich von Ştatzer | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1906 Viyana, Avusturya |
| Ölüm | 17 Haziran 1974 Macaristan |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı |
| Uyruk | Avusturya asıllı Türk vatandaşı |
| Evlilik(ler)i | Bedia Muvahhit (e. 1933; b. 1951) Lili Szekely (e. 1957; ö. 1974) |
| Alanı | Piyanist |
| Sanat eğitimi | Viyana Yüksek Müzik-Tiyatro Akademisi |
Prof. Friedrich von Ştatzer (Ferdi Ştatzer) (1906, Avusturya - 17 Haziran 1974, Macaristan), Avusturya asıllı Türk piyanist ve akademisyendir.
1932'de Türkiye'ye yerleşen ve 1944'te Türk vatandaşlığına geçen sanatçı, pek çok tanınmış Türk piyanistin yetişmesine katkıda bulundu. Öğrenci yetiştirmenin dışında İstanbul Şehir Orkestrası ve Radyo Senfoni Orkestrası'nı yönetti; piyano resitalleri verdi; İstanbul'a gelen virtüözlere piyanosu ile eşlik etti; müzik yazıları ve eleştiriler yazdı; bazı besteleriyle de müziğe katkıda bulundu.[1][2]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1906 yılında Viyana'da dünyaya geldi. Asıl adı "Friedrich von Statzer" idi. Babası Leh-Macar karışımı bir ailedendi; annesi müziksever bir Avusturyalıydı. İlk piyano derslerini annesinden aldı.[2] Ailesi, o sekiz yaşındayken Salzburg'a yerleşti. Orta ve lise öğrenimine Salzburg'da devam ederken "Mozarteum" adlı müzik okulunda piyano ve kompozisyon eğitimi aldı.
1925'te mezuniyetinden sonra Viyana'ya geri dönerek burada Müzik Akademisi'ne kayıt oldu. Avusturyalı önemli bir besteci ve eğitmen olan Joseph Marx'ın bestecilik sınıfına kabul edildi.[1] 1931-1932 döneminde Viyana Yüksek Müzik-Tiyatro Akademisi'nin piyano ve orkestra yöneticiliğiyle kompozisyon bölümlerinden mezun oldu; Avrupa'nın çeşitli kentlerinde konserler verdi.[3] Viyana Çocuk Korosu yönetici yardımcılığına atandı.
Viyana'daki öğrenciliği sırasında aynı okulda öğrenim gören Necil Kazım Akses ve Hasan Ferit Alnar ile tanışan, ayrıca gazeteci Nadir Nadi, iktisatçı Cemil Sait Barlas ve Yavuz Abadan gibi Türklerle dostluklar kuran sanatçı;[4] okulunu bitirdikten sonra Hasan Ferit Alnar'ın teklifi ve aracılığıyla İstanbul Belediye Konservatuvarı'na piyano öğretmenliği için başvurdu. Başvurusunun kabul edilmesi üzerine 1932 yılında Türkiye'ye yerleşti ve 26 yıl aynı kurumda çalıştı; piyano, armoni ve analiz dersleri verdi. Konservatuvardaki derslerin yanında özel dersler de veren müzisyen, Verda Ün, Ayşegül Sarıca, Verda Erman, Şahan Arzruni, Ali Darmar, Betin Güneş, Meral Güneyman, Sirvart Kalpakyan Karamanuk, Arın Karamürsel, Ergican Saydam, Gülay Uğurata, Selman Ada, Mehveş Emeç, Güher-Süher Pekinel kardeşlerin yetişmesine katkıda bulunmuştur.
İlk evliliğini, 1933 yılında ünlü tiyatro sanatçısı Bedia Muvahhit ile yaptı. 1944 yılında Türk vatandaşlığına geçti ve Ferdi Ştatzer adını aldı. Bedia Muvahhit ile evliliği 18 yıl devam ettikten sonra 1951'de boşanma ile sonuçlandı. İkinci evliliğini İstanbul Belediye Konservatuvarı keman öğretmeni olan Lili Szekely ile 1957'de yaptı.
1973 yılında Avusturya Cumhurbaşkanı Dr. Franz Jonas tarafından kendisine fahri profesörlük unvanı verildi.[4]
Otomobil kullanırken geçirdiği bir kalp krizi sonucu 17 Haziran 1974'te Macaristan'da öldü. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı'nda defnedildi.
Yıldız Üniversitesi tarafından 2002 yılından beri Ferdi Ştatzer ve Lili Ştatzer adına bir uluslararası piyano/keman yarışması düzenlemektedir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Andak, Selmi. "Ferdi Statzer ve Konservatuvar'da piyano eğitimi" (PDF). Cumhuriyet gazetesi, 14 Haziran 1979. 28 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ a b Yedig, Serhan. "Piyano, ikiden çok ses düşünebilenlerin, yani deyiş yerindeyse çok beyinli insanların çalgısıdır". Muziksoylesileri.net 13 Ağustos 2019 (Milliyet Sanat, 28 Haziran 1974). 3 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Boyutpedia.com sitesi, Ferdi Ştatzer maddesi, Erişim tarihi:08.02.2012". 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2016.
- ^ a b Ferdi Yener, Ferdi Statzer, Milliyet Gazetesi, 02.02.1973
- ^ "Burhan Eren, Piyano ve Kemanın Yeni Yıldızları Türkiye'den Doğacak, Zaman Gazetesi, 14.10.2002". 17 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2012.
- 1906 doğumlular
- 1974'te ölenler
- Avusturya asıllı Türkler
- Polonya asıllı Türkler
- Macar asıllı Türkler
- Türk piyanistler
- Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilenler
- Viyana doğumlu müzisyenler
- Türkiye'deki Avusturyalı göçmenler
- Türkiye vatandaşlığına kabul edilenler
- Avusturyalı piyanistler
- İstanbul ilinde ölenler
- Viyana Müzik ve Görsel Sanatlar Üniversitesinde öğrenim görenler