Füruğ Ferruhzad
| Füruğ Ferruhzad | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 5 Ocak 1935 |
| Ölüm | 13 Şubat 1967 (32 yaşında) Tahran, İran |
| Meslek | Şair, yazar, yönetmen |
| Dil | Farsça |
| Milliyet | Fars |
| Vatandaşlık |  İran |
| Etkin yılları | 1952-1967 |
| Evlilikler | Perviz Şapur (1952-1954) |
| Akrabalar | Feridun Ferruhzad (kardeşi) |
Füruğ Ferruhzad (Farsça: فروغ فرخزاد, Forough Farrokhzad) (5 Ocak 1935 - 13 Şubat 1967), İranlı şair, yazar, oyuncu, yönetmen, ressam. 20. yüzyılda İran'da yetişmiş en önemli şairlerdendir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası Albay Muhammed Ferruhzad ve annesi Turan Veziri-Taber'in yedi çocuğundan üçüncüsüydü. Mahalle mektebinde 9. sınıfa kadar devam ettikten sonra kız sanat okuluna gitti. Burada resim, dikiş-nakış ve el sanatları öğrendi. Hicivci şair Füruğ, 16 ya da 17 yaşlarına geldiğinde Perviz Şapur ile evlendi. Eğitimine kocasının yanında Ahvaz'da devam etti. Bir yıl sonra tek çocuğu olan Kāmyār'ı dünyaya getirdi. Evliliğinden iki yıl sonra 1954 yılında Füruğ, eşinden ayrıldı. Mahkeme Kāmyār'ın velayetini babasına verdi.
Füruğ, Tahran'a geri dönüp şiir yazmaya devam etti ve Esir adını verdiği ilk kitabını yayımladı.
1958 yılında İbrahim Gülistan'la tanıştı ve dokuz ayını Avrupa'da geçirdi. Şair bu dönemde yaşamının esin kaynağı olan şiirlerine devam etti ve hızla iki kitap daha çıkardı. Bunlardan ilki Duvar ve diğeri de İsyan'dır.
İranlı cüzzam hastalarını ve onların sorunları ile ilgili olarak Tebriz'de film yapar. 1962 yılında Kara Ev adını verdiği filmiyle dünyanın çeşitli yerlerinde ödüller kazanır. Film çekimi sırasında cüzzamlılar evinde tanıştığı Hüseyin Mansur isimli çocuğu evlat edinir.
1963 yılında Füruğ, Yeniden Doğuş adlı eserini yayımlar. Artık şiirde olgunlaşma dönemidir ve sanatsal düzeyi yüksektir. Bu kitabıyla şair, İran şiirinde derin ve etkileyici değişikliklere yol açmıştır.
13 Şubat 1967 tarihinde öğleden sonra saat 14.30'da stüdyoya gitmek için hızla seyir hâlindeyken karşısına çıkan okul aracına çarpmamak için direksiyonu kıran Füruğ, aracından fırlayıp, boynunun kırılmasıyla 32 yaşında hayata gözlerini yummuştur.
Modern İran şiirine önemli katkılar sağlayan şairin ölümünden sonra çalışmaları Soğuk Mevsim adıyla çıkarılan kitapta toplandı. Michael Hillman, Yalnız Kadın adıyla onun hayatını ve şiirlerini 1987 yılında yayımladı. Şairin şiirleri ve yaşamı hakkında daha pek çok makale ve kitap yayımlandı, hayatını konu eden film yapıldı.
Füruğ Ferruhzad şiirlerinde derin bir yalnızlık duygusu dikkat çeker. Bunun yanında, şiirlerinde kadınların sorunlarını ele almakta ve İran toplumunun kadınlara karşı uyguladığı ayrımcılığı eleştirmektedir. Bu fikirleri zaman zaman şiddetli tartışmalara yol açmıştır. İran'da kadınların yaşamlarının daha iyi hak ve koşullara kavuşmasını savunan şair, Şah'ın despotluğuna da karşı çıkmıştır. Şiirleri kimi zaman İran toplumunda erotik bulunmuştur.
İranlı yönetmen Abbas Kiyarüstemi'nin 1999 yapımı Rüzgâr Bizi Sürükleyecek filminin adı, şairin bir dizesinden alıntıdır.
Fransız müzik grubu Noir Désir'in Le Vent Nous Portera (rüzgâr bizi götürecek), şairin bir şiirinden ilham alınarak yazılmıştır.[1]
Şebnem İşigüzel, Yaralarım Aşktandır tiyatro oyununda yazarın hayatını konu almış ve bu oyunda kendisini Nazan Kesal canlandırmıştır.[2]
Kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tutsak (Esir) (1952)
- Duvar (1957)
- İsyan (1959)
- Yeniden Doğuş (1964)
- İnanalım Soğuk Mevsimin Başlangıcına (Bu kitabı tamamlayamadan 1967'de öldü.)
Ferruhzad'ın eserlerinin çevirileri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Arapça: Mohammad Al-Amin, Gassan Hamdan
- Azerbaycanca: Samad Behrangi
- İngilizce:
- Soğuk Mevsimin Başlangıcına İnanalım,[3] translated and edited by Elizabeth T. Gray, Jr., (New Directions Publishing, 2022) 978-0811231657. çeviri ve düzenleme: Elizabeth T. Gray, Jr., (New Directions Publishing, 2022) ISBN 978-0811231657.
- Sin: Füruğ Ferruhzad'ın Seçilmiş Şiirleri,[4] translated and edited by Sholeh Wolpé, (Fayetteville, Arkansas: University of Arkansas Press, 2007) 1-55728-861-5. çeviri ve düzenleme: Sholeh Wolpé, (Fayetteville, * Arkansas: University of Arkansas Press, 2007) ISBN 1-55728-861-5.
- Another Birth: Seçilmiş Şiirler, çeviri: Ali Salami, (Zabankadeh Publications, 2001) ISBN 978-9646117365.
- Hasan Javadi ve Susan Sallée, 1981'de onun mektupları ve röportajlarıyla birlikte Another Birth'ü çevirdi. Aynı hacmin gözden geçirilmiş bir baskısı, 2010'da Mage Publishers (Washington, DC) tarafından ikinci dilde yayımlandı.
- Akasyaların Gelin: Füruğ Ferruhzad'ın Seçilmiş Şiirleri, çeviri: Jascha Kessler ve Amin Banani, (Caravan Books, Delmar, N.Y., 1982) ISBN 0-88206-050-3.
- A Rebirth: Poems: Şiirler, çeviri: David Martin, Farzaneh Milani'nin eleştirel bir makalesiyle birlikte (Mazda Publishers, Lexington, Ky., 1985) ISBN 093921430X.
- I Pity The Garden, Ivo Mosley tarafından düzenlenen The Green Book of Poetry'ye dâhil edildi, (Frontier Publishing, Norfolk, 1993), daha sonra Earth Poems: Poems From Around The World To Honor The Earth (HarperSanFrancisco, 1996) ISBN 0-06-251283-8 olarak yeniden basıldı.
- Fransızca: Mahshid Moshiri, Sylvie Mochiri (takma ad: Sylvie M. Miller)
- İbranice: Sivan Balslev[5][6]
- Almanca: Annemarie Schimmel
- İtalyanca: Domenico Ingenito (ed.), Domenico Ingenito (ed.), Io parlo dai confini della notte. Forugh Farrokhzad: tutte le poesie (Milano: Bompiani, 2023)
- Kürtçe: Haidar Khezri, It is Only Sound that Remains: The Life and Legacy of Forough Farrokhzad, with Translation of Two Collections of her Poetry ("Another Birth" and "Let Us Believe in the Beginning of the Cold Season"), Salahaddin Üniversitesi Yayınları 2016.
- Nepali: Ferruhzad'ın birçok şiiri, Suman Pokhrel tarafından Nepali diline çevrildi ve "Manpareka Kehi Kavita - 2018" adlı antolojide bir araya getirildi. Ayrıca, bu çevrilen eserler çeşitli basılı ve çevrimiçi edebî dergilerde sergilenmiştir.[7][8]
- Lehçe: Piotr Bachtin[9]
- Rusça: Viktor Poleshchuk[10]
- İsveççe: Namdar Nasser
- Türkçe: Hashem Khosrow-Shahi, Jalal Khosrow-Shahi
- Urduca: Fehmida Riaz tarafından 'Sheherzade Publications' tarafından yayımlandı.
- Özbekçe: Khurshid Davron tarafından "Qirq bir oshiq daftari" Taşkent'te yayımlandı. "Qayg'u guli", Tashkent, 2019-yil
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1962 yılında yaptığı belgeselle İtalya Belgesel Filmler Festivali'nde birincilik kazandı.
- 1963 yılında “Kara Ev” filmiyle, Almanya'daki Oberhausen Film Festivali'nde en iyi film ödülünü kazandı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Rüzgarın sürüklediği şair". soL Haber Portalı. 12 Şubat 2014. 1 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
- ^ "Karanlıkta Füruğ Ferruhzad - Metin Boran - Evrensel". web.archive.org. 5 Aralık 2020. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
- ^ "Let Us Believe in the Beginning of the Cold Season". New Directions Publishing. 17 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.
- ^ "Sin". University of Arkansas Press. 17 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.
- ^ Balslev, Sivan (1 Ağustos 2012). Leda Acheret (Another Birth) a translation to Hebrew of Forough Farokhzad's Book of Poems. 17 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.
- ^ Balslev, Sivan (1 Mayıs 2014). Hava Na'amin be Reshit HaOna HaKara (Let Us Believe in the Beginning of the Cold Season) - A translation to Hebrew of Forough Farrokhzad's book of poems. 17 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.
- ^ Akhmatova, Anna; Świrszczyńska, Anna; Ginsberg, Allen; Agustini, Delmira; Farrokhzad, Forough; Mistral, Gabriela; Jacques, Jacques; Derviş, Mahmud; Al-Malaika, Nazik; Hikmet, Nazim; Kabbani, Nizar; Paz, Octavio; Neruda, Pablo; Plath, Sylvia; Amichai, Yehuda (2018). Manpareka Kehi Kavita मनपरेका केही कविता [Benim Seçtiklerimden Bazı Şiirler] (Nepalce). Pokhrel, Suman tarafından çevrildi (First bas.). Kathmandu: Shikha Books. s. 174.
- ^ Tripathi, Geeta (2018). अनुवादमा 'मनपरेका केही कविता' [Manpareka Kehi Kavita: Çevirisi Yapılmış Dünya Şiirleri Antolojisi]. Kalashree. ss. 358-359.
- ^ Bachtin, Piotr (2023). "Siedem wierszy Forugh Farrochzād". In O Ty, z jakiejkolwiek przychodzisz krainy, przeczytaj opowiedzianą pieśń…, edited by Sylwia Surdykowska-Konieczny, Magdalena Rodziewicz, Mirosław Michalak, and Piotr Bachtin, 69–88. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
- ^ Полещук, Виктор (2002). "Arşivlenmiş kopya" Форуг Фаррохзад, Стихи из книги "Новое рождение". Inostrannaya Literatura (Rusça). Moscow (8). 10 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi14 Kasım 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- A Brief Note on Forugh Farrukhzad's Life3 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The most famous woman in the history of Persian literature1 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
