Gabriela Mistral
| Gabriela Mistral | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Lucila de María del Perpetuo Socorro Godoy Alcayaga 7 Nisan 1889 Vicuña, Şili |
| Ölüm | 10 Ocak 1957 (67 yaşında) New York, ABD |
| Meslek | Şair, diplomat |
| Milliyet | Şilili |
| Dönem | 1914-1957 |
| Tür | Şiir |
| Önemli ödülleri | Nobel Edebiyat Ödülü (1945) |
| İmza |  |
Gabriela Mistral, (asıl adı Lucila de María del Perpetuo Socorro Godoy Alcayaga), (d. 7 Nisan 1889; Vicuña, Şili - ö. 10 Ocak 1957, New York) Şilili şair, eğitimci, diplomat.
Latin Amerikan edebiyatının tanınmış yazarlarındandır. 1945'te edebiyat dalında Nobel Ödülü'nü aldı. Bu ödüle layık görülen ilk Latin Amerikalıdır ve beşinci kadındır. Şiirlerinin temasını doğa, aşk, anne şefkati oluşturmaktadır. Şili yerli halkı Aymara kökenli olduğu bilinen Mistral, ülkesinin sorunlarını çözmeye kendini adamış bir sanatçıdır. Latin Amerika'yı, Avrupa'yı ve ABD'yi dolaşarak eğitim alanında çalışmalar yapmıştır.[1]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1889 yılında Vicuña'da dünyaya geldi. Gerçek adı Lucía Godoy Alcayaca'dır. Bir öğretmen olan ve 1892'de evini terk eden babası Godoy Villanueva'yı sadece birkaç defa görebildi. Annesi Doña Petronila tarafından koyu Katolik bir aile ortamında büyütüldü. Kilisenin halkın gereksinimleri karşısında durağan ve ilgisiz tavrı, 1909 yılında kiliseden uzaklaşmaya başlamasına neden oldu.[2]
Genç yaşta ilk şiirlerini çeşitli yerel gazete ve dergilerde yayımladı. "Sonetos de la Muerte" (Ölüm Soneleri) adlı şiiri ile 1914'te bir ulusal edebiyat yarışmasında ödül aldı ve ülke çapında tanındı. Şiiri, Gabriela Mistral takma ismi ile yayımlamıştı. Bu ismi, hayran olduğu şairler Gabriele D'Annunzio ve Frederic Mistral'in adlarından oluşturmuştur.[2]
12 yaşından sonra okul eğitimi görme imkânını bulamasa da kendi kendini yetiştirdi. On beş yaşından itibaren öğretmen olarak Şili'nin çeşitli bölgelerinde görev yaptı.[3] 1918 yılında sert iklim koşulları olan Punta Arenas'da göreve başladı. Nobel ödülü kazandığı "Desolación" (Keder) adlı yapıtını burada kaleme aldı. Pek çok eleştirmen, demiryollarında çalışan sevgilisi Romero Ureta'nın intiharı üzerine bu eseri kaleme aldığı noktasında birleşir[2] ve birçok edebiyatçı bu eseri Şili'de modern şiirin başlangıcı kabul eder.[3] Mistral, 1920 yılında Temuco ve 1921 yılında başkent Santiago'da çeşitli okullarda görev yaptı.
1922 yılında Meksika'da çocukların eğitimi konusundaki çalışmalara katılmak üzere ülkesinden ayrıldı. Aynı yıl "Desolación" New York'ta "Instituto de Las Españas" tarafından basıldı ve bir şair olarak dünyadaki tanınırlığını artırdı. Meksika Hükûmeti, halkla olan ilişkisini göz önünde bulundurarak Gabriela Mistral'i eğitim reformuna katkıda bulunmak üzere ülkeye davet etmişti. Meksika'da yerlilerin ve köylerde yaşayanların eğitim sorunlarının çözümü için çalıştığı gibi halk kütüphanelerinin kurulmasında da katkıda bulundu.[2]
Zamanının çok ötesinde feminist bakış açısyla makaleler yazan Mistral'in 1923 yılında yayınladığı "Lecturas Para Mujeres" (Kadınlar için Konuşmalar), Meksika Devrimi'nin fikirsel alt yapısına da katkı sağlamıştır.[3]
Ülkesinde, yalnızca üniversite öğrenimi görmüş öğretmenlerin okullarda görev yapabileceğine dair yasanın kabul edilmesi üzerine 1925'te emekli olmak zorunda kaldı. 1926'da Milletler Cemiyeti Uluslararası Entelektüel İşbirliği Enstitüsü'nde Latin Amerika'yı temsil etmek için davet edildi ve Fransa'ya yerleşti. Gazetecilikle ve Latin Amerika ülkeleri ve ABD'de dersler vererek geçimini sağladı. Özellikle Karayipler, Uruguay, Brezilya ve Arjantin'e sık sık seyahat etti. 1929'da annesininin ölümünden sonra ülkesi ile bağını kaybetti. 1932'de Napoli, 1933 yılında ise Madrid ve Lizbon'da ülkesinin kültür ateşesi olarak görev yaptı.
1925, 1938 ve 1954 yıllarında kısa ziyaretler yapmak üzere Şili'ye dönen Mistral, Pablo Neruda'ya yapılan haksızlıklara tepki göstermesi nedeniyle Gabriel González Videla hükûmetinin şimşeklerini çekti.[2] Bunun üzerine El Mercurio ve El Diario Ilustrado gazeteleri artık onun yapıtlarını basmayacaklarını bildirdi. Emekli maaşının kesilmesi ile geçim sıkıntısına düşen sanatçı, ömrünün geri kalanını ülkesinden uzakta geçirdi.
1922'de New York'ta basılan ilk eseri Desolación"'dan sonra "Ternura" (Şefkat, 1924) ve "Tala" (Yıkım, 1938) Buenos Aires'te, "Poesías completas" (Tüm Şiirleri, 1958) İspanya'da yayımlanmıştır. Ülkesi Şili'de yalnızca "Lagar" (Şıra teknesi, 1954) adlı yapıtı basıldı. Şiirlerinde doğa, aşk, anne sevgisi konularının yanı sıra haksızlığa uğramış Güney Amerika yerlilerini, İspanya İç Savaşı sırasında yuvalarını yitirmiş Basklı çocukları, kötü koşullarda çalışmak zorunda bırakılmış Şilili maden işçilerini konu edindi.[2]
Evlat edindiği yeğeni Juan Miguel Godoy Mendonza'nın 1943 yılında ölümü ile hayatı alt üst oldu.[2] 1945 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü. Bu ödülü alan ilk Latin Amerikalı ve beşinci kadın oldu. 1951'de Şili hükûmeti tarafından Ulusal Edebiyat Ödülüne layık görüldü.
1957 yılında New York'ta pankreas kanserinden öldü; cenazesi Şili'ye gönderildi. Ölümü nedeniyle devlet başkanı Ibañez tarafından Şili'de yas ilan edildi.[2]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sonetos de la muerte, 1914.
- Desolación, 1922.
- Lecturas para mujeres, 1923.
- Ternura, 1924.
- Nubes blancas y breve descripción de Chile, 1934.
- Tala, 1938.
- Antología, 1941.
- Lagar, 1954.
- Recados contando a Chile, 1957.
- Poema de Chile, 1967.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Gabriela Mistral". Britanica. 2 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e f g h Toledo, Hale. "Şili'nin İlk Nobel Ödülü Alan Ozanı Gabriela Mistral" (PDF). dergiler.ankara.edu.tr/. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 52, Sayı: 1, Yıl: 2012. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Kasım 2017.
- ^ a b c Özpehlivan, Sevgi. "Alnımda Ölümün Ter İzleri Var". 5harfliler.com. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2017.
