France Prešeren
| France Prešeren | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 3 Kasım 1800 Vrba, Carniola, Habsburg Hanedanlığı (bugünkü Slovenya) |
| Ölüm | 8 Şubat 1849 Kranj, Avusturya İmparatorluğu (bügünkü Slovenya) |
| Meslek | Şair, Avukat |
| Dil | Öncelikli olarak Slovence, bazı eserleri Almanca |
| Milliyet | Sloven |
| Edebî akım | Romantizm |
| Önemli eserler | Savica Üzerine Vaftiz O Vrba Talihsizlik Soneleri Zdravljica |
France Prešeren (3 Aralık, 1800 - 8 Şubat, 1849) Sloven şairdir.
Slovenya şiirinin en önemli şairi olarak kabul edilir, sadece ulusal veya bölgesel olarak değil Avrupa edebiyatının da önemli şairleri içine girmiştir. Prešeren en önemli Avrupalı romantizm taraftarlarındandır. Onun şevkli, samimi güfteleri, şiddetli duygusal fakat sadece içli olan tarzı onu Slovenya'da Romantik okulunun baş temsilcilerinden yapmıştır.
Slovenya'da Vrba köyünde köylü bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Annesi onun bir rahip olmasını istiyordu, fakat o hiç rahip sınıfına gitmedi. Felsefe okudu ve daha sonra Viyana üniversitesinde hukuk eğitimi aldı. Hukukta Ph.D unvanını elde ettikten sonra, Avusturya'da Laibach (bugün Ljubljana olarak biliniyor) kentinde bir hukuk firmasında yardımcı olarak işe başlamıştır. Hiçbir zaman bağımsız bir avukat olmayı başaramamıştır.
Boş zamanlarında şiirler yazıyordu. En ünlü çalışması, Sonetni Venec (Bir çelenk sone) doğrudan Julija Primic'e (Almancalaştırılmış "Julia Primitz") olan mutsuz aşkından ve en yakın arkadaşı şair Matija Čop'un (Matthias Tschop) ölümünden esinlenerek yazılmıştır. Bu çalışmadaki birçok dizeler hem acı hem tatlı tutkularla doludur. Sonetni Venec ilginç bir biçimde yazılmıştır: bir sonenin son satırı sonraki sonenin ilk satırı olmaktadır, koleksiyondaki on dört sonenin tümü birbirine dolaşan içli duygusal bir buket oluşturmaktadır; bir sone diğeri olmadan var olamamaktadır. On dört sonenin ilk satırları ise ayrı bir sone oluşturmaktadır ve bu satırlarında ilk harfleri "Primicovi Julji" "Julija Primic'a" kelimesini oluşturmaktadır.
1836 civarında Prešeren sonunda Julija'ya olan aşkının geri dönmeyeceğini kabul etmiştir. Prešeren daha sonra Ana Jelovšek ile evlenmesine rağmen, ölüm döşeğinde Julija'yı hiç unutmadığını itiraf etmiştir.
Prešeren'in Zdravljica (Tost) şiirinin yedinci şiir kıtası 1991 yılından beri Slovenya'nın millî marşıdır. Şiirleri çeşitli dillere çevrilmiştir. Ayrıca Almanca olarak da yazmıştır. Şiirlerinden bazıları ilk defa gazetede yayımlandığı zaman Slovenca ve Almanca olarak basılmıştı.
8 Şubat 1849'de Slovenya Kranj'da ölmüştür. Slovenya'da 8 Şubat şu anda Prešeren Günü olarak anılmaktadır ve Slovenya'nın kültürel tatilidir. Prešeren ayrıca Slovenya 1000 tolarlık kâğıt paralarında yer almaktadır. Ljubljana'daki Prešeren Meydanı'nda şairin meydanın karşısındaki bir binanın duvarının üzerinde duran Julija'nın yarı kabartmasına sonsuza kadar seyreden heykeli bulunur.
İsmi bazen "Franz Prescheren" olarak Almancalaştırılır, özellikle Slovenya'nın Avusturyalılar tarafından yönetildiği eski belgelerde.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Preseren.net9 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - biyografik bilgi, birçok şiirinin Slovence, İngilizce ve Almanca metinleri
- Vikikaynak'ta şiiri13 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
