Görev kontrol merkezi

NASA'nın (sağda) ve RKA'nın (solda) görev kontrol merkezindeki Uluslararası Uzay İstasyonu kontrol odaları.

Görev kontrol merkezi, (GKM) (MCC - Mission control center, bazen uçuş kontrol merkezi veya operasyon merkezi olarak da adlandırılır), uzay uçuşlarını, genellikle kalkış noktasından inişe veya görevin sonuna kadar yöneten bir birimdir. Bu birimler genelde ya ulusal havacılık ve uzay kurumlarına ya da büyük havacılık şirketlerine bağlıdır. Görev kontrol merkezi, uzay aracı operasyonlarının yer bölümünün bir parçasıdır. Uçuş denetleyicileri ve diğer destek personeli, görev telemetri verileri ile tüm yönelimleri izler ve kara istasyonlarını kullanarak araca komutlar gönderir. Görevleri bir GKM'den destekleyen personel, durum kontrol sistemi, güç sistemi, itki sistemi, termal sistemler, durum dinamikleri, yörünge operasyonları ve diğer alt sistem disiplinlerinin temsilcilerini içerebilir. Bu görevler için eğitim çoğunlukla, uçuş denetimcilerinin sorumluluğundadır ve özgün biçimde GKM'de kapsamlı provaları da içerir.

Görev kontrol merkezi bulunan bazı ulusal uzay kurumları şunlardır:

• Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA)
• Rusya Federal Uzay Ajansı (RKA)
• Hindistan Uzay Araştırma Örgütü (ISRO)
• Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA)
• Avrupa Uzay Ajansı (ESA)
• Almanya Havacılık ve Uzay Merkezi (DLR)
• Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA)

NASA'nın Görev Kontrol Merkezi

Ana madde: Christopher C. Kraft Jr. Görev Kontrol Merkezi

Kalkıştan önce görevler NASA'nın Florida'da Merritt Adası'ndaki Kennedy Uzay Merkezi'ndeki Fırlatma Kontrol Merkezi'nden (LCC - Launch Control Center) kontrol edilir. Güçlendirici itici (Booster) ve uzay aracının sorumluluğu, sorumluluk NASA Görev Kontrol Merkezi'ne (MCC-H) Houston'daki Lyndon B. Johnson Uzay Merkezi'nde teslim edildiğinde, güçlendirici itici fırlatma kulübesini temizleyinceye kadar Fırlatma Kontrol Merkezi'nde kalır. GKM, Uluslararası Uzay İstasyonunun (ISS) ABD'ye ait tarafını da yönetir.

Avrupa Uzay Operasyonları Merkezi

Ana madde: Avrupa Uzay Harekatları Merkezi

• Avrupa Uzay Operasyonları Merkezi (ESOC - European Space Operations Centre), ESA'nın uyduları ve uzay sondalarından sorumludur. Darmstadt, Almanya'da bulunmaktadır.

RKA Görev Kontrol Merkezi

Ana madde: RKA Görev Kontrol Merkez

Rusya Federal Uzay Kurumu Görev Kontrol Merkezi (Rusça: Центр управления полётами), ЦУП ("TsUP") kısaltmasıyla da bilinir ve RKK Energiya tesislerinin yakınında Korolyov'da bulunur. UUİ için etkin bir kontrol odasını da içerir. Ayrıca Mir'in anı kontrol odası bulunmaktadır ve burada Mir'in atmosfere girip yanmadan önceki son yörünge göstergeleri ekranlarında gösterilir.

Pekin Havacılık ve Uzay Komuta Kontrol Merkezi

Ana madde: Pekin Havacılık ve Uzay Komuta Kontrol Merkezi

Pekin Havacılık ve Uzay Komuta Kontrol Merkezi, Shenzhou görevlerini içeren Çin uzay programı için bir komuta merkezidir. Bina, Aerospace City takma adlı karmaşık bir alanın içindedir. Kent Pekin'in kuzeybatısında bir banliyödedir.

Diğer önemli merkezler

Amerika

• Boeing Uydu Geliştirme Merkezi (SDC) Görev Kontrol Merkezi ABD, Kaliforniya, El Segundo'da yer alır. Birkaç askerî uydu'dan sorumluydu.
• Maryland Greenbelt'teki Goddard Uzay Uçuş Merkezi, Hubble Uzay Teleskobu için görev kontrolü yapmaktadır.
• Pasadena, Kaliforniya'daki Jet İtki Laboratuvarı (JPL - Jet Propulsion Laboratory), NASA'nın tüm insansız uzay araçlarını Dünya'nın yörüngesinin dışında ve Uzay Uçuş Operasyonları Tesisi'ndeki Derin Uzay Ağı ile birlikte birkaç araştırma probunu yönetmektedir.
• Lockheed Martin A2100 Uzay Operasyon Merkezi (ASOC) Newtown, Pennsylvania, ABD. Birkaç askeri uydudan sorumluydu.
• Merkür Kontrol Merkezi, Cape Canaveral Hava Kuvvetleri Üssü'nde bulunmaktaydı ve Merkür Projesi sırasında kullanılmıştı. Hala ayakta duran binalarından biri, eğer bir roketin yerin yakınında patlaması durumunda, artık medya için geçici bir sığınak görevi görüyor.
• Saint-Hubert, Quebec, Kanada'daki Taşınabilir Hizmet Sistemi Kontrol ve Eğitim Merkezi. Canadarm-2 ve "dextre" robotik işlemlerini doğrulama için kullanılmaktadır.
• ABD, Kaliforniya Palo Alto'da bulunan Space Systems/Loral Görev Kontrol Merkezi
• MESSENGER ve New Horizons görevleri Baltimore, Maryland yakınlarındaki Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'ndan kontrol edilmiştir.

Asya

• ISRO SHAR Görev Kontrol Merkezi, Satish Dhawan Uzay Merkezi, Sriharikota, Hindistan.
• Japonya, Tsukuba'daki Tsukuba Uzay Merkezi'nde (TKSC - Tsukuba Space Center) yer alan JEM Kontrol Merkezi ve HTV Kontrol Merkezi, JAXA'nın Kibo UUİ araştırma laboratuvarı ve H-II Aktarım Aracının yeniden tedarik uçuşlarında yapılan işlemleri yönetmektedir. JAXA uydu operasyonları da buradan kontrol edilmektedir.

Avrupa

• ATV Kontrol Merkezi (ATV-CC), Fransa'nın Toulouse kentindeki Toulouse Uzay Merkezi'nde (CST - Centre spatial de Toulouse) bulunur. Avrupa menşeli Otomatikleştirilmiş Aktarım Araçları için, UUİ'ye düzenli olarak yeniden tedarik görevlerinin kontrol merkezidir.
• Almanya'nın Oberpfaffenhofen kentindeki Alman Uzay ve Havacılık Merkezi'ndeki (DLR) Columbus Kontrol Merkezi (Col-CC). Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki Avrupa Columbus araştırma laboratuvarı için görev kontrol merkezidir.
• Titov Ana Test ve Uzay Sistemleri Kontrol Merkezi, Rusya Krasnoznamensk'teki görev kontrol merkezi.

Uluslararası Uzay İstasyonu ile ilgili uzay merkezleri.

Ayrıca bakınız

• Kontrol odası
• Yer bölümü
• Fırlatma durum kontrolü

Dış bağlantılar

• Görev kontrol merkezi 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Rusya Federal Uzay Kurumu (Rusça)