GRACILE sendromu
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Mart 2025) |
| GRACILE sendromu | |
|---|---|
| Diğer adlar | Fellman sendromu |
 | |
| Bu hastalık otozomal resesif olarak kalıtılır. | |
GRACILE sendromu, Fin kalıtsal hastalıkları grubuna dahil, son derece nadir görülen ve ölümcül seyreden otozomal resesif bir genetik bozukluktur. Birleşik Krallık ve İsveç'te de vakalar bildirilmiş olmakla birlikte, sendromun Finlandiya'daki görülme sıklığı çok daha yüksektir.[1] Hastalık BCS1L genindeki bir mutasyondan kaynaklanır ve Fin kökenli bireylerde her 50.000 canlı doğumdan 1'inde görülür. Bugüne kadar dünya genelinde yalnızca 32 vaka tanımlanmıştır.[2]
GRACILE, büyüme geriliği, aminoasidüri (idrarda amino asit bulunması), kolestaz, demir yüklenmesi, laktik asidoz ve erken ölüm kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir akronimdir. Gebelik sürecinde fetüsün anormal derecede yavaş gelişmesi, bebeğin gelişim geriliğiyle doğmasına ve doğum sonrası büyümesinin yetersiz kalmasına yol açar.[3]
Bulgu ve belirtiler
[değiştir | kaynağı değiştir]GRACILE sendromuna sahip bireylerde çok çeşitli belirtiler görülebilmekle birlikte bu, her bireyin aynı belirtileri göstereceği anlamına gelmez.[4] GRACILE sendromlu bireylerin %80 ila %99'u, aşağıda listelenen bulgu ve belirtilerden en az birine sahiptir:[4]
- Kolestaz
- Siroz
- Transferrin satürasyonunda azalma
- Hepatik demir konsantrasyonunda artış
- İşitme bozuklukları
- Hepatik steatoz
- Serum ferritininde artış
- İntraüterin büyüme geriliği
- Laktik asidoz
- Renal Fanconi sendromu
GRACILE sendromu olan kişilerin daha küçük bir yüzdesinde görülen diğer semptomlar ise şunlardır:[4]
- Erken yetişkinlikte ölüm
- Aminoasidüri
- Yenidoğan hipotonisi
- Kronik laktik asidoz
- Serum demir düzeyinde artış
- Serum pirüvik asit düzeyinde artış
Nedeni
[değiştir | kaynağı değiştir]2. kromozomda bulunan BCS1L genindeki bir nokta mutasyonunun GRACILE sendromuna sebep olduğu belirlenmiştir. BCS1L geni, aynı adı taşıyan ve mitokondride bulunan bir proteinin sentezlenmesinden sorumludur. Bu protein, oksidatif fosforilasyon sürecinde rol oynar. Daha spesifik olarak, elektron taşıma zincirinin bir parçası olan ve yaygın olarak Koenzim Q10 olarak bilinen kompleks III proteininin oluşumunda anahtar bir role sahiptir. Bu hastalarda kompleks III üretimi devam etmekle birlikte, sağlıklı bireylere kıyasla önemli ölçüde azalır. Bu eksiklik özellikle karaciğer ve böbrekleri etkileyerek, GRACILE sendromlu bireylerde görülen belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur.[5]
Tanısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Karaciğer histolojisinde hepatositler ve Kupffer hücrelerinde bol miktarda demir birikimi ile birlikte mikroveziküler steatoz ve kolestaz görülür. Yaş ilerledikçe karaciğerin demir içeriğinde bir miktar azalma, buna paralel olarak ise karaciğer fibrozisi ve sirozunda artış gözlemlenir. Anormal transaminazlar ve pıhtılaşma gözlenir. [kaynak belirtilmeli] GRACILE sendromunu teşhis etmek amacıyla doğumdan önce yapılabilen 55 adet biyokimyasal ve moleküler genetik test bulunmaktadır. Bu testler enzim analizleri, delesyon/duplikasyon analizi, hedeflenmiş varyant analizi, seçili ekzonların dizi analizi ve tüm kodlama bölgesinin dizi analizini içerir.[3]
Prognoz
[değiştir | kaynağı değiştir]18 aileden gelen 25 vakayı takip eden bir Finlandiya araştırması, bebeklerin yarısının doğumdan sonraki 3 gün içinde, diğer yarısının ise 4 aylık olmadan öldüğünü tespit etmiştir.[2] Bu gibi vaka çalışmaları sayesinde GRACILE sendromlu yenidoğanların büyük çoğunluğunun ilk birkaç ayda, geri kalanlarının ise ilk birkaç gün içinde hayatını kaybettiği belirlenmiştir.[5]
Terminoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]- Fellman sendromu
- Hepatik hemosideroza eşlik eden Fin laktik asidozu
- Fin ölümcül yenidoğan metabolik sendromu
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Orphanet: GRACILE%20syndrome". www.orpha.net. 24 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Visapää I, Fellman V, Vesa J, Dasvarma A, Hutton JL, Kumar V, Payne GS, Makarow M, Van Coster R, Taylor RW, Turnbull DM, Suomalainen A, Peltonen L (October 2002). "GRACILE syndrome, a lethal metabolic disorder with iron overload, is caused by a point mutation in BCS1L". Am. J. Hum. Genet. 71 (4): 863-76. doi:10.1086/342773. PMC 378542
. PMID 12215968.
- ^ a b "GRACILE syndrome - Conditions - GTR - NCBI". www.ncbi.nlm.nih.gov. 30 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2020.
- ^ a b c "GRACILE syndrome | Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program". rarediseases.info.nih.gov. 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2020.
- ^ a b c Reference, Genetics Home. "GRACILE syndrome". Genetics Home Reference (İngilizce). 4 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2020.
