Tardiv diskinezi
| Tardiv diskinezi | |
|---|---|
| Uzmanlık | Nöroloji  |
Tardiv diskinezi, tardif diskinezi veya geç diskinezi, antipsikotiklerin (nöroleptik) kullanımından en az 6 ay sonra ortaya çıkan değişik kas gruplarındaki diskinezilerdir (istemsiz kompleks hareketler). En sık ağız çevresindeki kaslarda görülmekle beraber; el ve ayak parmaklarında, el ve ayak kaslarında, boyun, gövde ve kalça kaslarında da görülebilir. Kullanım süresi uzadıkça görülme sıklığı artar. Streste artabilir ve uykuda kaybolabilir. Kadınlar, yaşlılar, çocuklar, beyin hasarı olanlar ve affektif bozukluğu olanlar yüksek risk grubundadır. Atipik antipsikotiklerin kullanımıyla oluşum riski daha azdır.
Tardiv diskinezi 50 yılı aşkın bir süredir bilinen bir durum olmasına karşın, etiyolojisi hakkındaki bilgiler halen çok kısıtlıdır. Dopamin adlı nörotransmitteri ile ilgili sistemde bir hasar sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bazal ganglia dopamin reseptörlerindeki kronik blokaja bağlı dopaminerjik reseptör süpersentivitesinin (hipersentivitesi) neden olduğu, en çok nigrostriyatal yolaktaki D2 dopamin reseptörlerinin etkilendiği düşünülmektedir. Nöroleptikler esas olarak bu dopamin sisteminde rol oynar ki D2 reseptörlerine bağlanma afinitesi ne kadar çoksa bununla ilişkili olarak tardiv diskinezi riski o denli yüksektir.[1] Hayvan çalışmaları, D2 agonist ve antagonistleri hakkındaki çalışmalar, doz-yanıt ilişkisi, ilaç kesilme etkileri ve genetik polimorfizm araştırmaları D2 hipersentivitesi hipotezini desteklemektedir.[1] Benzer dozlarda aynı nöroleptiklerin verildiği kişilerde dahi tardiv diskinezi gelişme olasılığı farklıdır. Böyle kişisel farklılıkların belki de genetik polimorfizm nedeniyle ortaya çıkmış olması olasıdır.[1]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Hoerger, M. (2007). The primacy of neuroleptic-induced D2 receptor hypersensitivity in tardive dyskinesia. Psychiatry Online, 13(12), 18-26". 18 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2009.
- http://emedicine.medscape.com/article/1151826-overview3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://emedicine.medscape.com/article/1151826-treatment 11 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.infodoctor.org/rss/rssdina.php?id=1862[ölü/kırık bağlantı]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Jenelle's story 21 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. report on a patient at antipsychiatry.org.
- Tardive Dyskinesia 1 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Psyweb.com at psyweb.com
- Photographs and Video of TD (biased view of psychiatry) 14 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at yoism.org
- Practical Gastroenterology article with Plain English description of all symptoms of EPS-TD and links to testing guidelines. 13 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at reflux.org
- http://emedicine.medscape.com/article/1151826-overview3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://emedicine.medscape.com/article/1151826-treatment 11 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.wemove.org/td/ 12 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://web.archive.org/web/20100602205825/http://www.bcm.edu/neurology/patient_education/pdcmdc/td.html
- https://web.archive.org/web/20071213190018/http://www.nslij.com/body.cfm?id=4458
 | Tıp ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Sınıflandırma | |
|---|---|
| Dış kaynaklar |