Köseler, Artvin
| Köseler | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Köseler Köseler'in Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1020 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 21 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08100 |
Köseler, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Köseler köyünün eski adı Türkçe kaynaklarda Giyeshane (كییسخانە) ve Geyishana gibi biçimlerde geçer.[4][5] Bazı Gürcüce kaynaklarda da Türkçe yazılışına benzer biçimde Gioshane (გიოსხანე) ve Geishana (გეისხანა) olarak verilmiştir.[6][7] Klarceti bölgesi üzerine Gürcüce bir kaynakta köyün eski adı Şagora (შაგორა) olarak verilmiştir.[8]
Köseler, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu yerleşimi 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde Didvenahi (დიდვენახი), Geikana (გეიყანა), Oçubeti (ოჩუბეთი), Bagati (ბაგათი), Şertumi (შერთუმი), Koriskana (ქორისყანა), Modrekili (მოდრეკილი), Naşobi (ნაშობი), Heviskana (ხევისყანა) gibi yer adları buranın eski bir Gürcü yerleşmesi olduğunu göstermektedir.[6]
Geyishana, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresince Giashane (Гиасхане) adıyla kaydedilmiş olan köy, Artvin sancağının (okrug) Artvin kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kazada Gurcani nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) beş köyünden biriydi. 1886 tarihli nüfus sayımında köyde 154 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmişti.[9]
Geyishane, Birinci Dünya Savaşı sonlarında Rusların Artvin sancağından çekilmesinin ardından Gürcistan'nın sınırları içinde kaldı. Nitekim bu durum 7 Mayıs 1920 tarihinde Moskova Antlşaması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Yaklaşık bir yıl sonra Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgalinin ardından imzalanan Moskova Antlaşması'yla Artvin sancağı ve Geyishane köyü Türkiye'ye bırakıldı.[10]
Artvin livasında 1922 yılında yapılan nüfusu tespitinede köy "Kiyashane" adıyla kaydedilmiştir. Bu sırada Geyishana Artvin livasının merkez kazasına bağlı Sirya nahiyesinin 11 köyünden biriydi. Köyün nüfusu, tamamı "Türk" olarak kaydedilmiş olan 49 kişiden oluşuyordu.[11] 1886 yılıyla kıyaslandığında nüfusun iyice azalmış olduğu görülmektedir.
Geyishana veya Giashane Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Köseler olarak değiştirildi. Artvin vilayetinde 1926 yılında yapılan nüfus tespitinde köyde 16 hanede 69 kişi yaşıyordu. Bu tarihte Köseler, Artvin vilayetinin merkez kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[12]
Köseler köyü, 1935 genel nüfus sayımında ayrı bir köy olarak yer almamıştır.[13] Bu tarihten kısa bir süre önce Okumuşlar köyüne bir mahalle olarak bağlandığı anlaşılmaktadır. Nitekim 1958 yılında Okumuşlar'dan ayrılarak Köseler'e yeniden köy statüsü verilmiştir.[5] Bir köy olarak 1955 genel nüfus tespitinde yer almayıp 1960 genel sayımında "Köseler" adıyla geçmesi de bunu göstermektedir. Bu sırada Köseler, Artvin ilinin merkez kazasına bağlı Sirya bucağının bir köyüydü. Nüfusu 190 kişiden oluşuyordu.[14][15]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köseler köyü, il merkezi Artvin'e 42 km uzaklıktadır.[16]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 36[2] |
| 2020 | 21[2] |
| 2019 | 24[2] |
| 2018 | 35[2] |
| 2017 | 18[2] |
| 2016 | 20[2] |
| 2015 | 20[2] |
| 2014 | 29[2] |
| 2013 | 38[2] |
| 2012 | 12[2] |
| 2011 | 19[2] |
| 2010 | 22[2] |
| 2009 | 28[2] |
| 2008 | 28[2] |
| 2007 | 27[2] |
| 2000 | 63[16] |
| 1990 | 121[16] |
| 1985 | 130[16] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Koseler, Turkey Page". Fallingrain.com. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Merkez Köseler Köy Nüfusu". Nufusune.com. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 113". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ a b Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 120, ISBN 978-605-5708-85-6.
- ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 173 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 488, ISBN 9789941478178.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 176. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ ""Artvin kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2020.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010, s. 141, ISBN 978-9944-197-52-6.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 254" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ a b c d "Köseler Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.