Gibon ve insanın son ortak atası
Hominoidea (insansı maymunlar) üst familyasının Hylobatidae (gibongiller) ve Hominidae (büyük maymunlar) familyalarına ("gibon ve insanın son ortak atası" olarak da adlandırılır) filogenetik bölünmesi (GİSOA) kabaca 20 ila 16 milyon yıl öncesine, erken Miyosen'e tarihlenmektedir.[1] Hylobatidae familyası (dört gibbon cinsi barındırır Hylobates cinsinin 9, Hoolock cinsinin 3, Nomascus cinsinin 7 ve Symphalangus cinsinin sadece 1 türü bulunmaktadır)[1][2] 20 farklı türü barındırır. Hominidae, Ponginae (orangutanlar) ve Homininae [insan soyu ve Afrika insansı maymunları (şempanze ve goril)] olmak üzere iki alt familyaya sahiptir.
Evrimsel tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]
2014 yılında yapılan bir tam genom moleküler tarihleme analizi, gibon soyunun yaklaşık 17 milyon yıl önce büyük insansı maymunlardan (Hominidae) ayrıldığını hesapladı (16,8±0,9). Bu sonuç, üreme süresi ve mutasyon derecesi ile ilgili belirli varsayımlara dayanmaktadır.[1]
Soyu tükenmiş türlerden biri olan Bunopithecus sericus, Orta Pleyistosen döneminde Güney Çin'de yaşadı.[3] Kromozomal yeniden düzenlemelerle ilişkili uyarlanımsal sapma, Hylobatidae soyunda yaklaşık 7 ila 5 myö arasında dört cinsin hızlı yayılım yol açtı. Her cins ayrı, iyi tanımlanmış bir soy içerir, ancak bu cinsler arasındaki ayrılıkların sırasını ve zamanlamasını, yayılımsal türleşmeler ve kapsamlı eksik soy sınıflandırması nedeniyle çözmek zor olmuştur.[1][2] Genomun hem kodlayan hem de kodlamayan kısımlarının yakın zamanda birleşmeye dayalı analizi, Hylobatidae soyundaki en olası tür ayrışma dizisinin (Hylobates, (Nomascus, (Hoolock, Symphalangus)) olduğunu göstermektedir.
| Hominoidea (hominoidler, insansı maymunlar) |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Görünüm ve ekoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]
Fosiller çok az olduğu için gibon ve insanın son ortak atasının neye benzediği belli değildir. Tür önceden düşünülenden daha küçüktü ve yaklaşık bir gibon büyüklüğündeydi.[4]
GİSOA'nın kuyruksuz olup olmadığı ve torunları gibi geniş, düz bir göğüs kafesine sahip olup olmadığı da bilinmiyor.[5]:193 Ancak küçük bir hayvan olması muhtemeldir, muhtemelen sadece 12 kg idi. Bu, onların şempanze boyutunda olduklarına ve çok büyük olduğundan yerden ayrılmak için asılma ve ağaçlardan sallanma davranışları gösterdiğine dair önceki varsayımlarla çelişiyor. En iyi yiyeceğe ulaşmak için dallarda sallanma davranışında bir silahlanma yarışı olabilirdi. Ayrıca daha sonra gelen büyük insansı maymunlar, atalarından daha küçüktü, bu da hayvanların evrimsel süreçte büyüdüğü (Cope yasası) normal evrimin aksinedir.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Carbone (2014). "Gibbon genome and the fast karyotype evolution of small apes". Nature. 513 (11 Sept 2014): 195-201. doi:10.1038/nature13679. PMC 4249732
. PMID 25209798.
- ^ a b Shi (January 2018). "Coalescent-Based Analyses of Genomic Sequence Data Provide a Robust Resolution of Phylogenetic Relationships among Major Groups of Gibbons". Molecular Biology and Evolution. 35 (1): 159-179. doi:10.1093/molbev/msx277. PMC 5850733 . PMID 29087487.
- ^ Mootnick (2005). "A new generic name for the hoolock gibbon (Hylobatidae)". International Journal of Primatology. 26 (4): 971-976. doi:10.1007/s10764-005-5332-4.
- ^ a b "New Study Suggests that Last Common Ancestor of Humans and Apes was Smaller than Thought". American Museum of Natural History. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2019.
- ^ God's Word or Human Reason?: An Inside Perspective on Creationism. 31 Aralık 2016. ISBN 9781629013725.
