Homo sapiens idaltu
| Homo sapiens idaltu | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 BOU-VP-16/1'nin yandan görünümü, Etiyopya Ulusal Müzesi | |||||||||||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Üçlü adlandırma | |||||||||||||||||||||||||
| †Homo sapiens idaltu Tim D. White vd., 2003 | |||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||
| Keşif yeri, Etiyopya | |||||||||||||||||||||||||
Herto Adamı (Homo sapiens idaltu), Etiyopya'nın Afar Üçgeni'ndeki Bouri Formasyonunun Üst Herto Üyesinden 1997 yılında keşfedilen 160.000 ila 154.000 yıllık insan kalıntılarına (Homo sapiens) atıfta bulunur. Herto Adamı'nın keşfi, 300 ila 100 bin yıl önce fosil kayıtlarında uzun bir boşluğa düştüğü için özellikle önemliydi ve 2003'teki tanımında en eski tarihli H. sapiens kalıntılarını temsil ediyordu. Orijinal açıklama belgesinde, bu 12 (en az) birey "anatomik olarak modern insan" şemsiyesinin hemen dışında yer alıyor olarak tanımlandı. Böylece, Herto Adamı gibi yeni bir alt türde sınıflandırıldı (H. s idaltu, Afarca: "yaşlı"). Daha arkaik H. (s.?) rhodesiensis ve H. s. sapiens (yani, bir kronotürdeki bir aşama) arasında bir geçiş formunu temsil ettiği varsayılır. Daha sonraki araştırmacılar bu sınıflandırmayı reddetmişlerdir. Ata ve soyundan gelen türlerin kesin bitiş morfolojisi ve başlangıç morfolojisi doğası gereği çözülemez olduğundan, özellikle bir kronotür tartışılırken, "türler" ve "alt türler"in belirsiz tanımları nedeniyle bu tür alt türlerin geçerliliğini haklı çıkarmak zordur.
Herto Adamı, hem karakteristik olarak hem Aşölyen (arkaik insanlar tarafından yapılmış) hem de Orta Taş Devri (modern insanlar tarafından yapılmış) araçlarıyla uzun süreli kültürel gelenek olan, belirsiz bir şekilde tanımlanan "Geçiş Aşölyeni"ne sığabilecek birçok taş alet üretti. Göl kenarındaki bir ortamda esas olarak su aygırı, aynı zamanda sığırları da kesiyor gibi görünüyorlar. En eksiksiz üç kafatası (biri 6-7 yaş arası bir çocuk), insan yapımı kesik izleri ve morg uygulamalarının kanıtı olabilecek diğer özellikleri taşıyor.
Anatomi
[değiştir | kaynağı değiştir]
"Anatomik olarak modern bir insan" olarak kabul edilebilecek bir şey gibi, Herto kafatasının yüksek bir kafatası kubbesi (kaldırılmış bir alın), yandan bakıldığında genel bir küresel şekli ve düz bir yüzü vardır. Beyin hacmi yaklaşık 1.450 cc idi. Bazı günümüz Yerli Avustralyalılarını ve Pasifik Adalılarını biraz anımsatan kafatası, çıkıntılı bir kaş çıkıntısına, zayıf kavisli paryetal kemiklere ve kafatasının arkasında güçlü bir şekilde bükülmüş bir oksipitale sahip olması bakımından oldukça sağlamdır. Ortalama günümüz insan kafatası ile karşılaştırıldığında, Herto kafatası oldukça uzundur ve elmacık kemikleri nispeten zayıf olmasına rağmen genel olarak büyük boyutlara sahiptir.[2]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Lubsen (2011). "Morphometric Analysis of the Herto Cranium (BOU-VP-16/1): Where Does It Fit?". Journal of Contemporary Anthropology. 2 (1). 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi1 Kasım 2021.
- ^ White, Tim D.; Asfaw, Berhane; DeGusta, David; Gilbert, Henry; Richards, Gary D.; Suwa, Gen; Clark Howell, F. (Haziran 2003). "Pleistocene Homo sapiens from Middle Awash, Ethiopia". Nature (İngilizce). 423 (6941): 742-747. doi:10.1038/nature01669. ISSN 1476-4687. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi18 Şubat 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Edward Gonzalez-Tennant tarafından tasarlanan BOU-VP-16/1'in 3D dijital modeli 1 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kökenler - En Eski Homo Sapiens Kafataslarının Keşfi 'Afrika'dan Çıkış' Teorisini Destekliyor - Homo sapiens idaltu 30 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bradshaw Vakfı