Gigantotermi
Gigantotermi (bazen ektotermik homeotermi veya eylemsiz homeotermi olarak da adlandırılır), biyoloji ve paleontolojide yer alan önemli bir olgudur; buna göre iri yapılı ektotermik hayvanlar, daha küçük yüzey alanı/hacim oranları sayesinde daha ufak hayvanlara göre sabit ve nispeten yüksek bir vücut sıcaklığını daha kolay koruyabilirler.[1] Daha büyük bir hayvanın bedeninin dış ortama açık kesimi, benzer biçimdeki daha küçük bir hayvana göre orantılı olarak daha azdır ve bu nedenle ortamdan çok daha yavaş ısı alır veya ortama çok daha yavaş ısı verir.[2]
Bu olgu, büyük kaplumbağalar gibi ektotermik megafaunanın ve ihtiyozorlar ile mozazorlar gibi suda yaşayan sürüngenlerin biyolojisinde önemlidir.[kaynak belirtilmeli] Gigantotermler, hemen her zaman ektotermik olsalar da, genellikle vücut sıcaklıkları endotermlerinkine benzerdir.[kaynak belirtilmeli] Daha büyük dinozorların gigantotermik olduğu ve bu nedenle neredeyse homeotermik oldukları ileri sürülmüştür.[3]
Dezavantajları
[değiştir | kaynağı değiştir]Gigantotermi, hayvanların vücut sıcaklığını korumasına olanak tanır, ancak anaerobik verimliliğin azalması nedeniyle endotermlerle karşılaştırıldığında dayanıklılık ve kas gücü açısından büyük olasılıkla zararlıdır.[4] Memelilerin bedenleri, sürüngenlerinkiyle karşılaştırıldığında yaklaşık dört kat daha fazla mitokondri yüzey alanına sahiptir, böylece daha büyük bir enerji talebi gerektirir ve sonuç olarak termoregülasyonda kullanılmak üzere daha fazla ısı üretir. Bir endotermle aynı boyuttaki bir ektoterm, ısı biyokimyasal olarak değil de davranışsal olarak ayarlandığından, endoterm kadar aktif kalamaz. Güneşlenmeye, yemek yemekten daha fazla zaman ayrılır.
Avantajları
[değiştir | kaynağı değiştir]Büyük endotermlerle benzer beden boyutuna sahip büyük ektotermler, yavaş metabolizma hızı avantajına sahiptir; bu da sürüngenlerin yiyeceklerini sindirmesinin daha uzun sürdüğü anlamına gelir. Sonuç olarak gigantotermik ektotermler, enerji ihtiyaçlarını karşılamak için sürekli besin aramak zorunda olan büyük endotermler kadar sık yemek zorunda kalmazlar. Aslanlar timsahlardan çok daha küçük olsalar da, aslanların ısı ve enerjilerini korumak için daha yüksek bir metabolik etkinlik gerekmesi nedeniyle timsahlardan daha sık yemek zorundadırlar. Timsahın daha hızlı sindirim yapmak ve ATP sentezlemek için güneşte uzanması yeterlidir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Thermoregulatory adaptations of Acrocanthosaurus atokensis - evidence from oxygen isotopes (MS tez). North Carolina State University. 7 Nisan 2004.
- ^ Fitzpatrick, Katie (2005). "Gigantothermy". Davidson College. 30 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2011.
- ^ "Big dinosaurs 'had warmer blood'". BBC News. 11 Temmuz 2006. Erişim tarihi: 21 Aralık 2011.
- ^ Seymour, Roger S. (5 Temmuz 2013). "Maximal Aerobic and Anaerobic Power Generation in Large Crocodiles versus Mammals: Implications for Dinosaur Gigantothermy". PLOS ONE. 8 (7). doi:10.1371/journal.pone.0069361. PMC 3702618
. PMID 23861968.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gigantothermy at Davidson