Gordiya
.png)
Gordiya (ayrıca Gurdiya ve Kurdiyah olarak da yazılır) Mihrân Hanedanı'ndan nüfuzlu bir İranlı soylu kadındır. İlk olarak seçkin askeri lider Behrâm Çubin'in kız kardeşi ve karısı, ardından Ispahbudhan Hanedanı'ndan Bistâm'ın karısı ve en sonunda da son önemli Sasani imparatoru II. Hüsrev'in karısıdır.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Gordiya, İran'ın Yedi Büyük Hanedanı'ndan biri olan Mihrân Hanedanı'nın bir üyesiydi. Aile, Parthia kökenliydi ve merkezi, günümüz İran'ının başkenti Tahran'ın güneyindeki Rey'deydi. Babası, I. Hüsrev'in (h. 531-579) hükümdarlığında Bizanslılarla savaşmış ve Yemen'de sefere çıkmış bir subay olan Behrâm Guşnasp'tı. Büyükbabası Gurgin Milad, 572'den 574'e kadar Ermenistan'ın marzban' (sınır eyaletinin generali, "Margraf") olarak görev yapmıştı.[1] Gordiya'nın Gorduya, Mardansina ve en önemlisi evlendiği Behrâm-ı Çûbîn adında üç kardeşi vardı.[2] Ancak kendisi ve Bahram'ın tam kardeş olup olmadıkları bilinmemektedir.[3]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]590 yılında Behrâm, Sasani ailesine karşı büyük çaplı bir isyan başlattı ve yeni tahta çıkan hükümdar II. Hüsrev'i kaçmaya zorlayıp tahta kendisi oturdu.[4] Ertesi yıl mağlup oldu ve öldürüldü.[4] Çok geçmeden II. Hüsrev'in amcası Bistâm ona isyan ederek, İran topraklarının tüm doğu ve kuzey kesimlerinde kendine bir prenslik kurdu.[5][6] Bu dönemde Gordiya ile evlenerek statüsünü yükseltti.[5] Ancak isyanı da başarısızlıkla sonuçlandı; bazı anlatımlara göre, Ak Hun uyruğu Pariowk tarafından öldürüldü; alternatif bir anlatıma göre ise, II. Hüsrev tarafından kendisine evlilik sözü verildikten sonra Gordiya tarafından öldürüldü.[5] 9. yüzyıl tarihçisi Dîneverî, Gordiya ve Hüsrev'in Juvansher adındaki bir oğlulları olduğunu ve 630 yılında kısa bir süre İran hükümdarı olarak hüküm sürdüğünü belirtmiştir. Ancak bu kral hala belirsizliğini korumaktadır ve henüz hiçbir parası bulunamamıştır.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Pourshariati 2008, s. 103.
- ^ Shahbazi 1988, ss. 514-522; Brosius
- ^ Brosius.
- ^ a b Shahbazi 1988, ss. 514-522.
- ^ a b c Shahbazi 1989, ss. 180–182.
- ^ Pourshariati 2008, ss. 132-133, 135.
- ^ Al-Tabari 1985–2007, v. 5: p. 404 (note 996).
- Genel
- Al-Tabari, Abu Ja'far Muhammad ibn Jarir (1985–2007). Ehsan Yar-Shater (Ed.). The History of Al-Ṭabarī. 40 vols. Albany, NY: State University of New York Press.
- Brosius, Maria. "WOMEN i. In Pre-Islamic Persia". Encyclopaedia Iranica, Vol. London et al.
- Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-645-3.
- Shahbazi, A. Sh. (1988). "Bahrām VI Čōbīn". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 5. London et al. ss. 514-522.
- Shahbazi, A. Sh. (1989). "Besṭām o Bendōy". Encyclopaedia Iranica, Vol. IV, Fasc. 2. ss. 180-182.