Grigori Grum-Grjimaylo
Grigori Yefimoviç Grum-Grjimaylo (Rusça: Григо́рий Ефи́мович Грумм-Гржима́йло, 1860–1936), Orta Asya (Pamir, Buhara, Tianshan, Gansu ve Çinghay), Batı Moğolistan, Tuva ve Rusya'nın Uzak Doğu'suna yaptığı keşif gezileriyle tanınan bir Rus zoolog. Literatürde adı bazen Grigor Efimowitsch Grumm-Grzhimailo veya Grigory Yefimovich Grumm-Grzhimaylo olarak yazılır.
Yaşamı ve çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Sankt-Peterburg'da doğdu, erken yaşlarda N. Y. Danilevsky'nin üzüm bağlarındaki filoksera sorunuyla ilgilendi. İlk bilimsel çalışmasını 21 yaşındayken Kırım'ın bazı Lepidopteraları üzerine yazdı (1882, vol. 8 of the Proceedings of the Russian Entomological Society).
Petersburg Müzesi'nde Profesör M. N. Bogdanov ile birlikte çalışmış ve kendi koleksiyonlarının çoğunu bu müzeye bağışlamıştır. Ayrıca Nikolai Przhevalsky, Grigory Potanin, Pyotr Semyonov-Tyan-Shansky ve Orta Asya'nın diğer kaşifleri tarafından yapılan müze koleksiyonları üzerine de çalıştı.
1882'den itibaren Grum-Grjimaylo, Besarabya, Podolya Valiliği, Kırım ve Baltık'taki Lepidoptera konusunu çalıştı ve zoocoğrafyayla ilgilenmeye başladı. Sarepta yakınlarında koleksiyon yaparken Alman koleksiyoncu Rückbeil ile tanıştı. Ayrıca çalışmasını yayınlamasını öneren Büyük Dük Nicholas Mihayloviç Romanov ile de tanıştı. Ayrıca Pamirlere yapılacak bir sefer için destek sözü verdi. 1884 yılında, Alay Dağları'nı ziyaret ettiği ilk Pamir seferine başladı; Tersagarsky Geçidi üzerinden Trans-Alay sıradağlarını tırmanarak üst Muksu Nehri'ne ulaşarak Fedçenko buzuluna ulaştı. Karakul Gölü'nü ziyaret edip geri döndü. Otuz tanesi bilim için yeni olan 12.000 örnek topladı. Çalışmasına gösterilen yoğun ilgi nedeniyle 1885'te Karateghin, Darvaz, Buhara Hanlığı, Ghissar, Kulyab, Beljhuan, Şakhrisiabz, Karşi, Guzara, Şirabad, Kabadyan ve Kurgan-Tyube'yi ziyaret ederek ikinci bir sefer yaptı. Bu sefer 20.000 böcek örneği topladı.
Üçüncü seferi 1886'da Kugart Geçidi yoluyla Kara-Derya boyunca, ardından Narin vadisi boyunca Narynsky Kalesi'ne (şimdiki Narin kasabası) ve oradan güneye, At-Başi'ye ve daha da güneybatıya doğru At-Başi Nehri'nin geniş vadisi, At-Başi Sıradağlarıyla, Büyük İpek Yolu boyunca Taş Rabat ve Çatır Gölü'ne kadar uzanıyordu. Kaşgar'a kadar gittiler ve ardından İrkeştam Geçidi üzerinden Oş'a geri döndüler.
Küçük kardeşi Teğmen M. E. Grum-Grjimaylo ile 1889-1890 yılları arasında gerçekleştirilen keşif gezileri, Przewalski'nin atının örneklerini geri getirmeyi amaçlıyordu. Guşen yakınlarında (44°K/90°30'E) iki yabani atı yakaladıktan sonra artık ateş etmenin hayvanları korkutacağından çekinmeden, 1.048 kuş örneği toplamayı başardılar. 8.600 km seyahat ettiler.[1]
Sonraki yıllarda birkaç sefer daha yaptı ancak daha sonra, biraz da keşif gezilerinin sponsoruyla yaşadığı bir anlaşmazlık nedeniyle entomolojiye olan ilk ilgisini büyük ölçüde kaybetti. Topladığı materyallerin Büyük Dük Nicholas Mihayloviç Romanov'a gitmesi gerekiyordu ancak onun özel bir koleksiyona ihtiyacı vardı. Zimmetine para geçirmekle suçlandı ve mali zorluklar, koleksiyonunun bir bölümünü Henry John Elwes'e satmasına neden oldu.
1907'de Rus İmparatorluk Coğrafya Kurumu tarafından Konstantin Madalyası ile ödüllendirildi.[2]
Yayınları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özet liste
- Novae species et varietas Rhopalocerum Horae Societatis Entomologicae Rossicae, 22: 303-307 (1888)
- Le Pamir ve la faune lépidoptérologique. Mém. lepidop . Ed. NM Romanoff 4 cilt 576 s., 21 pl. (1890)
- Lepidoptera nova in Asia centrali novissime lecta et descripta Horae Societatis Entomologicae Rossicae. 25 (3-4): 445-465 (1891)
- Lepidoptera nova vei parum cognita Regionis palaearcticae. I. Ezhegod. Zool Mus. Imp. Akad. Nauk, Ann. Muş. Zool. Acad. Imp. Sc. Cilt 4 (1899) (Rusça).
- Lepidoptera nova vel parum cognita Regionis palaearcticae. II. Ezhegod. Zool. Mus. Imp. Acad. Nauk, Ann Mus. Zool. Acad. Imp. Sc., Cilt 7 (1902) (Rusça)
Koleksiyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Grum-Grjimaylo'nun Lepidoptera ve Coleoptera örneklerinin çoğu St.Peterburg'dadır. Diğer örnekler H. J. Elwes'e satıldı.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Rodolphe Meyer De Schauensee 1984. The Birds of China. Oxford University Press
- ^ "Constantine Medal of the IRGS". Russian Geographical Society. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Grieshuber, J. & Churkin, S. (2003a): Grum-Grjimaylo's journey through China with notes on some Colias taxa. Helios IV: 224-243, 1 harita.
