Guanozin trifosfat
 | Bu madde çoğu okuyucunun anlayamayacağı kadar teknik olabilir. |
Guanozin-5'-trifosfat (GTP), bir pürin nükleozid trifosfattır. Transkripsiyon sırasında RNA bireşimi için gerekli yapı taşlarından birisidir. Bir guanin bazı, bir riboz şekeri ve üç fosfat grubundan meydana gelir. Guanin ribozun 1. karbonuna, trifosfat bölümü ise ribozun 5. karbonuna bağlıdır.
ATP gibi metabolik tepkimelerde bir enerji kaynağı veya substrat etkinleştiricisi rolüne sahiptir, ancak daha özelliklidir. Protein bireşiminde ve glukoneogenezde (glukoz yapımı) bir enerji kaynağı olarak kullanılır.
GTP, GTPazların etkisiyle guanozin difosfata (GDP) dönüştürüldüğü ikinci haberci mekanizmalarında, özellikle G-proteinleri (guanin bağlanan proteinler) ile sinyal iletiminde gereklidir.
Kullanımları
[değiştir | kaynağı değiştir]Enerji aktarımı
[değiştir | kaynağı değiştir]GTP, hücre içindeki enerji aktarımında görev alır. Örneğin, bir GTP molekülü, sitrik asit çevrimindeki bir enzim tarafından üretilir. GTP, nükleozid-difosfat kinaz (NDK) ile kolayca ATP'ye dönüştürüldüğünden, bu bir ATP molekülünün üretilmesine eşdeğerdir.[1]
Genetik translasyon (Polipeptid Sentezi)
[değiştir | kaynağı değiştir]Polipeptid bireşimi sırasında, GTP yeni bir aminoasit yüklenmiş tRNA'nın ribozomun A bölgesine bağlanması için enerji kaynağı olarak kullanılır. GTP ayrıca ribozomun mRNA'nın 3' (3. C) ucuna translokasyonu için bir enerji kaynağı olarak da kullanılır.[2]
Mikrotübülün dinamik kararsızlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Mikrotübül polimerleşmesi sırasında, bir alfa ve bir beta tübül molekülünden oluşan her heterodimer iki GTP molekülü taşır ve tübüller mikrotübülün artı ucuna eklendiğinde GTP, guanozin difosfat hidrolize edilir. Bu GTP hidrolizi, mikrotübül oluşumu için zorunlu değildir, ancak görülüyor ki yalnız GDP bağlayıcı tübül molekülleri depolimerize olabiliyor. Böylece, GTP bağlı tübül depolimerizasyondan korunmak için mikrotübülün ucunda bir kapak görevi görür; ve GTP hidrolize edildikten sonra, mikrotübül depolimerleşmeye ve hızla büzüşmeye başlar.[3]
Mitokondriyal işlev
[değiştir | kaynağı değiştir]Proteinlerin mitokondriyal matrikse translokasyonu hem ATP hem GTP ile gerçekleşir. Bu proteinlerin aktarımı, mitokondri organelinde önemli süreçleri düzenler.[4] Glukoneogenezde oksaloasetatın fosfoenolpiruvata (PEP) dönüştürülmesi gibi çeşitli yollarda önemli rol oynar.
Biyosentezi
[değiştir | kaynağı değiştir]GTP hücrede birçok süreçle bireşimlenebilir:
- Krebs döngüsü sırasında Süksinil-CoA'nın Süksinil-CoA Sentaz ile Süksinik Asit'e dönüştürülmesi sırasında bir yan ürün olarak üretilir.[1]
- Farklı nükleozit trifosfatlar arasındaki dengeyi sağlayan Nükleozid difosfat kinaz ile ATP'deki fosfatların aktarımı aracılığıyla GTP bireşimlenir.
cGTP
[değiştir | kaynağı değiştir]Devirli Guanozin Trifosfat (cGTP), Devirli Adenozin Monofosfat'ın (cAMP) koku alma sistemindeki devirli nükleotit kapılı iyon kanallarını etkinleştirmesinde yardımcı olur.[5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Biochemistry. 5th. WH Freeman and Company. 2002. ss. 476. ISBN 0-7167-4684-0.
- ^ Biology. 7th. 2005. ss. 244-245.
- ^ "Microtubule structure". cytochemistry.net. 15 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.
- ^ Sepuri (16 Ocak 1998). "GTP Hydrolysis Is Essential for Protein Import into the Mitochondrial Matrix". Journal of Biological Chemistry (273): 1420-1424.
- ^ Medical Physiology. Updated. Elsevier Saunders. 2005. s. 90. ISBN 1-4160-2328-3.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- GTP bound to proteins[ölü/kırık bağlantı] olarak PDB