Gümrü
| Gümrü Գյումրի | |
|---|---|
Şehir ve kentsel topluluk | |
Üstten aşağıya, soldan sağa; Abovyan Caddesi • Belediye Binası • Gümrü Katedrali • Dzitoghtsyan Ulusal Mimarî Müzesi • İstiklal Meydanı • Gümrü silüeti | |
 Bayrak  Arma | |
Takma ad: Hayrakağak ("Baba-şehir") | |
  Gümrü | |
Koordinatlar: 40°47′22″K 43°50′51″D / 40.78944°K 43.84750°D | |
| Ülke |  Ermenistan |
| Marz | Şirak |
| Kumayri ismiyle Urartular tarafından | 5. yüzyıl |
| Aleksandropol ismiyle I. Nikolay tarafından | 1837 |
| İdare | |
| • Tür | Belediye başkanı-meclis |
| • Belediye başkanı | Samvel Balasanyan |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 54 km² |
| Rakım | 1,509 m |
| Nüfus (2011) | 121,976 |
| • Yoğunluk | 2,300/km² |
| Zaman dilimi | UTC+04.00 (AMT) |
| Posta kodu | 3101-3126 |
| Alan kodu | (+374) 312 |
| Plaka kodu | 45 am |
Resmî site gyumricity.am | |
Gümrü (Ermenice: Գյումրի, eskiden Александрополь Aleksandropol), Şirak ilinin en büyük şehridir. Başkent Erivan'nın 120 km kuzeybatısında yer alır, Ermenistan'nın ikinci büyük şehridir. (nüfusu (2001): 150.917)
Tarihi boyunca ismi pek çok kere değişmiştir. Bilinen ilk ismi Kumayri veya Gyumri'dir, (1840-1924) yılları arasında Alexandropol, Rus Komünist Devrimi'nden sonra Leninakan (1924-1990), Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra Gyumri ismini tekrar aldı.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Bugün Modern Gümrü'nün yerinde bulunduğu yerdeki en eski yerleşim biriminin Yunan Kolonistler tarafından MÖ 5. yüzyılda kurulmuş olduğu düşünülüyor. Bir başka görüşse şehrin Kimmerler tarafından MÖ 6. yüzyılda kurulduğudur. Sonra sırasıyla Persler, Makedonyalılar, Romalılar ve Bizanslılar tarafından yönetilen şehir MS 11. yüzyılda Selçuklu Hanedanı'larla birlikte Türk egemenliği altına girdi. 24 Aralık 1638'de imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması'yla Safevi Devleti yönetimine girdi.
1837-1924 arasında Aleksandropol olan kentin adı, önce Leninakan, bağımsızlığın kazanılmasından sonra (1991) Kumayri'ye (Gümrü) dönüştürüldü. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye ile Sovyet Ermenistan arasındaki savaş ve onu izleyen barış antlaşması bu kentte imzalandı (3 Aralık 1920).
Kardeş şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Gümrü şehri tablodaki şehirlerle kardeş şehir ilan edilmiştir.[1][2][3]
| Tarih | Şehir | Ülke |
|---|---|---|
| 1990 | Alexandria |  Amerika Birleşik Devletleri
|
| 1998 | Ashfield |  Birleşik Krallık
|
| 2004 | Filibe |  Bulgaristan
|
| 2006 | Osasco |  Brezilya
|
| 2009 | Créteil |  Fransa
|
| 2011 | Mozdok |  Rusya
|
| 2012 | Piteşti |  Romanya
|
| 2013 | Nardò |  İtalya
|
| 2013 | Białystok |  Polonya
|
| 2013 | Şian |  Çin
|
| 2014 | Domodedovo | Rusya
|
| 2015 | Glendale | Amerika Birleşik Devletleri
|
| 2019 | Petah Tikva |  İsrail
|
| 2020 | Halle |  Almanya
|
| 2022 | Tver | Rusya
|
| 1 000 000 + şehirler |  | |
|---|---|---|
| 100 000 + şehirler | ||
| 20 000 + şehirler | ||
| 10 000 + şehirler | ||
| 10 000 - şehirler | Agarak · Ahtala · Aparan · Ayrum · Berd · Byureğavan · Cermuk · Çambarak · Dastakert · Kacaran · Maralik · Meğri · Noyemberyan · Şamluğ · Talin · Taşir · Tsağkadzor · Tumanyan · Vayk · Yeğegnadzor | |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Sister cities". Gyumri. 22 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020.
- ^ "Hauptausschuss für Städtepartnerschaft mit Gjumri in Armenien" (Almanca). Du bist Halle. 20 Mayıs 2020. 2 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020.
- ^ "Armenian Genocide Memorial to be unveiled in Israel". Armenpress. 10 Ekim 2019. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020.
 | Ermenistan'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
