HD 209458
 16" Meade LX200 teleskop ile elde edilmiş HD 209458 fotoğrafı | |
| Gözlem verisi Dönem J2000.0 Ekinoks J2000.0 | |
|---|---|
| Takımyıldız | Kanatlıat |
| Sağ açıklık (α) | 22sa 03d 10.7728s[1] |
| Dik açıklık (δ) | +18° 53′ 03.550″[1] |
| Görünür büyüklük (V) | 7,65[2] |
| Görünür büyüklük (B) | 8,21[2] |
| Görünür büyüklük (J) | 6,59[2] |
| Sınıflandırma | |
| Tayfsal sınıf | F9 V[2] |
| B−V renk ölçeği | +0,574 ± 0,014[3] |
| Değişen yıldız tipi | EP[4] |
| Astrometri | |
| Dikey hız () | -14,74[2] km/s |
| Özdevinim (μ) | RA: 29,725 ± 0,080[1] mys/y Dec.: −18,025 ± 0,082[1] mys/y |
| Iraklık açısı (π) | 20,47 ± 0,23[1] mys |
| Mutlak büyüklük (V) | 4,28 ± 0,10[3] |
| Özellikler | |
| Kütle (m) | 1,148 ± 0,022[5] M☉ |
| Yarıçap (r) | 1,203 ± 0,061[5] R☉ |
| Işıma gücü | 1,77 ± 0,14[5] L⊙ |
| Sıcaklık | 6.071 ± 20[5] K |
| Metallik [Fe/H] | 0,00 ± 0,02[3] |
| Yaş | 3,5 ± 1,4 milyar[5] |
| Katalog belirtmeleri | |
BD +18°4917 • HD 209458 • SAO 107623 • V376 Peg • HIP 108859 • 2MASS J22031077+1853036 | |
HD 209458, Kanatlıat takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 159 ışık yılı uzaklıkta bulunan F9 V yıldız sınıflandırmasına sahip biraz daha kütleli Güneş benzeri bir yıldızdır. 7,65 kadir büyüklüğü ile mesafesi dikkate alındığında çıplak gözle görülemez, fakat iyi bir dürbün veya küçük bir teleskopla kolayca tespit edilebilir.
1999 yılında ayrı ayrı çalışan iki ekip (Biri, Cenevre Gözlemevi, Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi ve Wise Gözlemevi'nden oluşan ekip; diğeri, Lick–Carnegie Exoplanet Survey ekibiydi) dikey hız gezegen arama yöntemini kullanarak yıldızın yörüngesinde dönen bir ötegezegen keşfettiler. Keşiften kısa bir süre sonra, David Charbonneau ve Gregory W. Henry liderliğindeki ayrı ekipler, gezegenin yıldızın yüzeyinden geçişini tespit edebildiler ve bu da onu bilinen ilk geçiş yapan ötegezegen haline getirdi.[6][7] Gezegene HD 209458 b adı verildi.
Gezegen yıldızın önünden geçtiği için yıldız her 3,5 günde bir yaklaşık %2 oranında sönükleşir ve bu da onu dış etkenli değişen yıldız yapar. HD 209458 için değişen yıldız belirtmesi V376 Pegasi'dir. Gezegenleri tarafından örtülen yıldızlar olarak tanımlanan değişen yıldız sınıfı "EP" nin prototipidir.[4][8]
Gezegen sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]HD 209458 b, Kanatlıat takımyıldızında Güneş benzeri bir yıldız olan HD 209458 yörüngesinde dönen bir ötegezegendir. Spektroskopik çalışmalar ilk olarak 5 Kasım 1999'da HD 209458 etrafındaki gezegenin varlığını ortaya çıkardı. Gezegen, atmosferinin su buharı içerdiğinin duyurulmasıyla daha da dikkat çekti. Gök bilimciler, gezegenin yıldızın yüzeyi boyunca geçişinin neden olacağı parlaklıktaki azalmayı gözlemleyebilecekleri umuduyla, yörüngesinde gezegenler olduğu bilinen birkaç yıldızın dikkatli fotometrik ölçümlerini yapmışlardı. Bu, gezegenin yörüngesinin Dünya ile yıldız arasında geçecek şekilde eğimli olmasını gerektirmekteydi ve daha önce bu şekilde hiçbir geçiş tespit edilememişti.
Flagstaff, Arizona'daki Lowell Gözlemevi'nden Travis Barman, 2009 yılında bu gezegenin emisyon spektrumunu analiz ederek atmosferinin su içerdiğini iddia etti.[9] Fakat daha önce 2007 yılında yapılan araştırmalarda atmosferin çoğunlukla silikat (kum) bulutlarından oluştuğu belirtilmişti.[10] 2020'de alınan spektrum, gerçekten de ya sodyum ya da vanadyum oksit içermekteydi, fakat su yoktu.[11] 2021 yılında yapılan daha sonraki çalışmalarda gezegene ait herhangi bir atmosfer tespit edilemedi.[12]
| Bileşen (yıldızından uzaklığına göre) |
Kütle | Yarı büyük eksen (AU) |
Yörünge süresi (gün) |
Dış merkezlik | Eğiklik | Yarıçap |
|---|---|---|---|---|---|---|
| b | 0,69 ± 0,05 MJ | 0,04747 | 3,52 | 0,014 | 86,1° | 1,35 ± 0,05 RJ |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e Brown, A. G. A; Vallenari, A; Prusti, T; De Bruijne, J. H.J; Mignard, F; Drimmel, R; Babusiaux, C; Bailer-Jones, C. A.L; Bastian, U; Biermann, M; Evans, D. W; Eyer, L; Jansen, F; Jordi, C; Katz, D; Klioner, S. A; Lammers, U; Lindegren, L; Luri, X; o'Mullane, W; Panem, C; Pourbaix, D; Randich, S; Sartoretti, P; Siddiqui, H. I; Soubiran, C; Valette, V; Van Leeuwen, F; Walton, N. A; Aerts, C (2016). "Gaia Data Release 1. Summary of the astrometric, photometric, and survey properties". Astronomy and Astrophysics. Cilt 595. A2. arXiv:1609.04172
. Bibcode:2016A&A...595A...2G. doi:10.1051/0004-6361/201629512. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Temmuz 2022.
- ^ a b c d e "HD 209458 -- Variable Star". SIMBAD. 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ a b c Tsevi Mazeh; Naef, Dominique; Torres, Guillermo; Latham, David W.; Mayor, Michel; Beuzit, Jean-Luc; Brown, Timothy M.; Buchhave, Lars; Burnet, Michel (2000). "The Spectroscopic Orbit of the Planetary Companion Transiting HD 209458" (PDF). The Astrophysical Journal. 532 (1). ss. L55-L58. arXiv:astro-ph/0001284 . Bibcode:2000ApJ...532L..55M. doi:10.1086/312558. PMID 10702131.
- ^ a b "GCVS query result: V376 Peg". General Catalog of Variable Stars. Sternberg Astronomical Institute, Moscow, Russia. 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2009.
- ^ a b c d e Del Burgo, C; Allende Prieto, C (2016). "Accurate parameters for HD 209458 and its planet from HST spectrophotometry". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 463 (2). ss. 1400-1408. arXiv:1703.01449 . Bibcode:2016MNRAS.463.1400D. doi:10.1093/mnras/stw2005.
- ^ Charbonneau, David; Brown, Timothy M.; Latham, David W.; Mayor, Michel (2000). "Detection of Planetary Transits Across a Sun-like Star". The Astrophysical Journal Letters. 529 (1). ss. L45-L48. arXiv:astro-ph/9911436 . Bibcode:2000ApJ...529L..45C. doi:10.1086/312457. PMID 10615033.
- ^ "Astronomers witness silhouette of planet crossing distant star" (Basın açıklaması). Kamuela, Hawaii: W. M. Keck Observatory. 7 Kasım 1999. 9 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2019.
- ^ Samus, N. N. (2009). "GCVS Variability Types and Distribution Statistics of Designated Variable Stars According to their Types of Variability". 29 Eylül 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2010.
- ^ Barman, T. (2007). "Identification of Absorption Features in an Extrasolar Planet Atmosphere". The Astrophysical Journal Letters. 661 (2). ss. L191-L194. arXiv:0704.1114 . Bibcode:2007ApJ...661L.191B. doi:10.1086/518736.
- ^ L. J. Richardson; Deming, Drake; Horning, Karen; Seager, Sara; Harrington, Joseph (2007). "A spectrum of an extrasolar planet". Nature. 445 (7130). ss. 892-895. arXiv:astro-ph/0702507 . Bibcode:2007Natur.445..892R. doi:10.1038/nature05636. PMID 17314975.
- ^ Santos, N. C.; Cristo, E.; Demangeon, O.; Oshagh, M.; Allart, R.; Barros, S. C. C.; Borsa, F.; Bourrier, V.; Casasayas-Barris, N.; Ehrenreich, D.; Faria, J. P.; Figueira, P.; Martins, J. H. C.; Micela, G.; Pallé, E.; Sozzetti, A.; Tabernero, H. M.; Zapatero Osorio, M. R.; Pepe, F.; Cristiani, S.; Rebolo, R.; Adibekyan, V.; Allende Prieto, C.; Alibert, Y.; Bouchy, F.; Cabral, A.; Dekker, H.; Di Marcantonio, P.; d'Odorico, V.; Dumusque, X. (2020), "Broadband transmission spectroscopy of HD 209458b with ESPRESSO: Evidence for Na, TiO, or both", Astronomy & Astrophysics, cilt 644, ss. A51, arXiv:2011.03746 , Bibcode:2020A&A...644A..51S, doi:10.1051/0004-6361/202039454
- ^ Casasayas-Barris, N.; Palle, E.; Stangret, M.; Bourrier, V.; Tabernero, H. M.; Yan, F.; Borsa, F.; Allart, R.; Zapatero Osorio, M. R.; Lovis, C.; Sousa, S. G.; Chen, G.; Oshagh, M.; Santos, N. C.; Pepe, F.; Rebolo, R.; Molaro, P.; Cristiani, S.; Adibekyan, V.; Alibert, Y.; Allende Prieto, C.; Bouchy, F.; Demangeon, O. D. S.; Di Marcantonio, P.; d'Odorico, V.; Ehrenreich, D.; Figueira, P.; Génova Santos, R.; González Hernández, J. I.; Lavie, B. (2021), "The atmosphere of HD 209458b seen with ESPRESSO", Astronomy & Astrophysics, cilt 647, ss. A26, arXiv:2101.04094 , doi:10.1051/0004-6361/202039539
<references> grubunda "" içinde tanımlanan "gcvs" adlı <ref> etiketinin içeriği yok. (Bkz: Kaynak gösterme)