Hamdi Suat Aknar
Hamdi Suat Aknar | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1873 Arapgir, Malatya |
| Ölüm | 1936 (62-63 yaşlarında) İstanbul |
| Meslek | Hekim |
| Tanınma nedeni | Türkiye'de patolojinin kurucusu |
Hamdi Suat Aknar (1873, Harput (Tepte (Koru) Köyü-Arapgir-Malatya) - 1936, İstanbul), hekim, Türkiye'de patolojinin kurucusu.
1873 yılında Koru Köyü'de Yüzbaşı Hasan Efendi'nin oğlu olarak dünyaya geldi. İlk öğrenimini Arapgir'de, sonraki eğitimini Harput İdadisinde tamamladı.
Hamdi Suat Aknar, 1899 yılında "Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane"yi bitirdikten sonra 1899-1900 yılları arasında Gülhane Tatbikat Hastanesi, Teşrih-i Marazi Laboratuvarında çalışmasının ardından, 1900-1904 yıllarında Almanya'da doktora eğitimi gördü. 1904'te yeniden Gülhane'de çalışmaya başlayan Prof. Hamdi Suat Aknar, 1906 yılında "Mülki Tıbbiye Okulu"nda çalışmaya başladı. 1907 yılında bu iki okulun birleştirilerek Haydarpaşa Askeri Tıp Fakültesinin oluşturulmasıyla, burada patoloji bölümünü kurarak Anatomi dersleri verdi. 1909'da Darülfünun Tıp fakültesinde dersler vererek hekimlik yapmaya başladı. 1912 yılında Balkan Savaşı, 1915'te de Kafkas Cephesi'nde Türk Kızılay'ı ve ordu adına doktorluk yaparak, aynı süreçte tifüs hastalığıyla savaştı. Tifüs hastalığı için geliştirilen aşı çalışmalarında Tevfik Sağlam ile birlikte bulundu. 1929 yılında toplanan 3. Milli Tıp Kongresinde verdiği teklif kabul edilen Aknar, 1933 yılında "Kanser Mücadele ve Taharri Cemiyeti"ni kurarak, bugünkü Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumunun temellerini attı. 1933 yılından 1936 yılında kadar Vakıf Gureba Hastanesinde görev yaptı. 1930 yılında Bakü, 1933'te Madrid'de toplanan uluslararası kongrelerde Türkiye'yi temsil etti.
1933 Üniversite Reformu'nda görevine son verilen 92 öğretim üyesinden biri de Hamdi Suat Aknar'dır. (O tarihte Türkiye'de sadece 151 öğretim üyesi olup, bunlardan 92'si üniversiteden uzaklaştırılmıştı).
Hastalardan tahlil amaçlı alınan parçaların korunması için bir eriyik hazırlayan Aknar'ın bu buluşu, "Hamdi Eriyiği" adıyla Türkiye dışında da kullanıldı. Kanser konusunda yoğun deneysel çalışmalar ve araştırmalar yaparak, Türkçe, Fransızca ve Almanca olarak 44 yazı yayımladı. İki kitap yazan Aknar, bu kitapların 1929 ve 1930'da 4. baskılarını Latin harfleri ile bastırarak, kitaplarını Latin harfleri ile yayınlayan ilk üniversite eğitmeni olmuştur. Limofit dokudaki retikuloendotel kökenli tümörü ilk kez tanıtan Hamdi Suat, "Alman Patoloji Cemiyetinin" ilk Türk üyesi olup, "Acta Cancrologica" dergisinin yayın kuruluna seçilmiştir. Kürsüsüne ilk kez kadın asistan doktoru kabul eden bilim insanı olarak da bilinen Prof. Aknar, ölümünden sonra 1974 yılında TÜBİTAK tarafından hizmet ödülüne layık görüldü.
Ölümünün 10. yılında Vakıf Gureba hastanesinde anma toplantısı düzenlendi. Daha sonra bu toplantıdaki konuşmalar Ölümünün Onuncu Yıldönümünde Hamdi Suad Aknar[1] adıyla aynı yıl basıldı.
Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu 1954'ten bu yana Hamdi Suat Aknar Konferansları düzenlemektedir. 63.sü yapılan konferans 28 Kasım 2020'de pandemi koşulları nedeniyle online olarak düzenlendi.
2022 yılında torunlarından ikisi aynı yoldan ilerleyerek doktor oldu.
Yapıtları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Genel Patoloji (Teşrih-i Marazi-i Umumi, 1914)
- Otopsi ve Adli Tıpta Önemi (Fethi Meyyit ve Tıbbı Adlide Ehemmiyeti, 1921)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Kâzım İsmail Gürkan (1946). Ölümünün Onuncu Yıldönümünde Hamdi Suad Aknar. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü.
- Genel