Hamidiye Vapur Şirketi
Ticari ismi | Şirket-i Hamidiye, İzmir Körfezi Vapur Şirketi, Körfez Vapurları |
|---|---|
| Tip | Anonim şirket |
| Ardıl | Türkiye Denizcilik İşletmeleri (1983-2000) İZDENİZ (2000-günümüz) |
| Kuruluş | 15 Haziran 1883 |
| Kurucu | Yahya Hayati Efendi |
| Feshedilme | 1915 |
| Genel merkezi | , |
| Hizmet alanları | İzmir |
| Önemli kişiler |
|
| Net kazanç | 3.230,379,75 OL (1983-1907) |
| Öz sermaye | 50.000 Osmanlı lirası |
| Çalışan sayısı | +200 |
Hamidiye Vapur Şirketi veya İzmir Hamidiye Vapur Şirketi, 1883-1915 yılları arasında İzmir'de hizmet vermiş vapur şirketidir.[1]
İskeleler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Eski Foça iskelesi
- Yeni Foça iskelesi
- Alaybey iskelesi
- Osmanzade iskelesi
- Donanmacı iskelesi
- Karşıyaka iskelesi
- İzmir iskelesi
- Karataş iskelesi
- Islahhane iskelesi
- Göztepe, iskelesi
- Abdullah Ağa çiftliği iskelesi
- Kilizman iskelesi
- Urla iskelesi
- Karaburun iskelesi
- Çeşme Ilıcası iskelesi.[2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Yahya Hayati Efendi'nin yöneticiliğinde kurulmuştur. Diğer kurucuları Karabet Efendiler, Eskinazi Erdit Efendi, İsayan Efendi, Arnavutoğlu Dimitri Efendi, Balyozzade Matyos ve Kazancızade Hafız Mehmet Efendidir.[2]
İşletilen hatlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- İzmir Karşıyaka hattı
- İzmir Göztepe hattı
- İzmir Bayraklı hattı
- İzmir Urla hattı
- İzmir Karaburun hattı
- İzmir Foça hattı
- İzmir Çeşme Ilıcası hattı.[1]
İşletilen vapurlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Karataş Vapuru
[değiştir | kaynağı değiştir]Hacı Davut Ferkuh Vapur Kumpanyasından 1897 yılında 250 Osmanlı lirasına satın alınmıştır.
Adliye Vapuru
[değiştir | kaynağı değiştir]Adliye vapuru 30 tondu. Cemal ve Kemal Beylere 1912 yılında satılmıştır.
İstanbul Vapuru
[değiştir | kaynağı değiştir]Avrupa'dan 1888 getirilmiştir. Ahşap bir tekneydi. İstanbul Vapurunun genişliği 5,1 metre uzunluğu ise 34 metreydi. Motor gücü 45 beygirdi. Saatte 13 mil yol alabilmekteydi. 1908 yılında liman içinde kaza geçirmiş ve bu kaza sonucu batmıştır.[3]
Terakki Vapuru
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir diğer ismi foskolostur. Yandan çarklı bir vapurdu.1903 yılında bakıma alınmış ve kazanı ve birçok parçası yenilenmiştir.
Urla Vapuru
[değiştir | kaynağı değiştir]Yandan çarklı bir vapurdu. 1903 yılında bakıma alınmış ve boyu uzatılmıştır. Sağlam ve hızlı bir vapurdu.
Gülbahçe Vapuru
[değiştir | kaynağı değiştir]İngiltere'de 1876 yılında inşa edildi. John Beaumont adıyla çalıştı. Hamidiye Vapur Şirketi tarafından 1900 yılında satın alınmıştır.[3] Hamidiye Vapur Şirketi tarafından alındıktan sonra adı Gülbahçe olarak değiştirilmiştir. Yandan çarklı bir vapurdu. 2 silindirli buhar makinesi vardı. Gülbahçe Vapurunun uzunluğu 41,5 metre, genişliği 8 metreydi. Şirketin en eski vapuruydu.
Dikili Vapuru
[değiştir | kaynağı değiştir]Pervaneli bir vapurdur. Hamidiye Vapur Şirketinin en büyük, sağlam ayrıca en zarif vapurlarından biriydi.
Osmaniye Vapuru
[değiştir | kaynağı değiştir]Hamidiye Vapur Şirketinin Bayraklı tersanesinde inşa edilmiştir. Osmaniye Vapurunun genişliği 5,1 metre uzunluğu ise 34 metreydi. İlk seferini 22 Eylül 1904 günü yapmıştır. 400 yolcu taşıyabilmekteydi.
Hürriyet Vapuru
[değiştir | kaynağı değiştir]Uskurlu bir vapurdur. Yapım tarihi 1906dır. Belçika'dan 1909 yılında 6500 Osmanlı lirasına satın alınmıştır. Hürriyet Vapurunun genişliği 7,13 metre uzunluğu ise 50,26 metreydi. Saatte 11- 12 mil yol almaktaydı.[1] Cumhuriyet olarak adı değiştirildi. Çürüğe 1936'da çıkartıldı.[3]
Müsavat Vapuru
[değiştir | kaynağı değiştir]1910 yılında İngiltere'de üretildi. Tek pervaneli buharlı yolcu vapuru olan Müsavat, 20 Mayıs 1911 tarihinde Hamidiye Vapur Şirketi tarafından Belçika'dan satın alınarak işletilmeye başlandı. Tripil buhar makinesine sahipti ve 280 beygir gücündeydi. Müsavat Vapuru 9 mil hız yapıyordu. 500 kişi yolcu alabiliyordu. Dokuz Eylül vapuru adını sonradan almıştır.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Kurt, Sadık (1 Haziran 1991). "İzmir Hamidiye Vapur Şirketi". Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi. 1 (1). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi. ss. 71-107. ISSN 1300-0756. JA25FE87DD13 Ağustos 2024.
- ^ a b "VAPUR DONATANLARI VE ACENTELERİ TARİHİ" (PDF). İMEAK Deniz Ticaret Odası Yayınları. 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)20 Ekim 2024.
- ^ a b c d "Körfez sularında ilk vapurlar - İzmir Dergisi - Yaşasın Dergicilik". www.izmirdergisi.com. 14 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2024.