Haydar Hilmi Vaner
| Haydar Hilmi Vaner | |
|---|---|
| |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 1. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 23 Nisan 1920 - 16 Nisan 1923 | |
| Seçim bölgesi | 1920 – Van |
| Meclis-i Mebûsan 6. Dönem Mebusu | |
| Görev süresi 12 Ocak 1920 - 18 Mart 1920 | |
| Seçim bölgesi | 1919 – Van |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1875 Podgorica, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 26 Mart 1954 (79 yaşında) İstanbul |
| Defin yeri | Sahrayıcedid Mezarlığı, İstanbul |
| Bitirdiği okul | Mülkiye Mektebi |
Haydar Hilmi Vaner (d. 5 Mayıs 1873,[1] Podgorica - ö. 26 Mart 1954), Türk bürokrat ve siyasetçidir.
Mülkiye Mektebi mezunudur. Van Vilâyeti Maiyet Memurluğu, Van Mektupçu Vekilliği, Resmî Gazete Muharrirliği, Çölemerik, Adilcevaz, Gevar, Çatak, Metroviçe Kaymakamlıkları, Mülkiye Müfettişliği, Denizli, Kırkkilise (Kırklareli), Maraş ve Urfa Mutasarrıflığı, Musul Vali Vekilliği ve Valiliği, Bitlis, Diyarbekir, Van Valiliği, Elaziz Vali Vekilliği, Osmanlı Meclis-i Mebûsan IV. Dönem Van Mebusluğu, TBMM I. Dönem Van Milletvekilliği, Milletvekilliğini koruyarak bir süre Konya Valiliği yapmıştır. Kırmızı-yeşil şeritli İstiklal Madalyası sahibidir. Evli ve beş çocuk babasıdır[2]
Devlet görevi
[değiştir | kaynağı değiştir]1899 yılında Mülkiye'den mezun oldu. Bundan sonra çeşitli kaymakamlık, mutasarrıflık görevlerinde bulundu. Haydar Bey, mutasarrıflık vazifelerinden sonra, 24 Şubat 1915'te Musul Valiliği'ne, 12 Eylül 1917'de Bitlis Valiliği'ne, 31 Aralık 1917'de de Diyarbakır Valiliği'ne ve nihayet 17 Mart 1918 tarihinde Van Vilayeti'ne tayin edilmiştir.[3]
Kurtuluş Savaşı dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Van valisi görevindeyken Kuvâ-yi Milliye yanlısı olmak suçlamasıyla Osmanlı İmparatorluğu Hükûmeti tarafından 1919 Ağustos ayında görevden alındı. Son Osmanlı Meclisine Van milletvekili olarak katıldı. Meclisin 16 Mart 1920 günü İngiliz askerleri tarafından dağıtılması üzerine Anadolu'ya geçerek Türk Kurtuluş Savaşına katılır.
Mustafa Kemal'in çağrısıyla 4-11 Eylül 1919 tarihleri arasında toplanan Sivas Kongresi'ne katılır. Sonrasında 23 Nisan 1920 günü toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisinde Van milletvekili olarak yer alır. Temmuz 1920'de Konya valisi olur.
Görevden alınışı
[değiştir | kaynağı değiştir]1920 yılı Ekim - Kasım aylarında patlak veren Konya Ayaklanması sonrasında kentte validir. Ayaklanmacılarla uzlaşma görüşmeleri yürütmeye çalışsa da başarılı olamaz. İsyanın bastırılmasından sonra görevinde yetersiz olduğu gerekçesiyle görevden alınır. Bundan sonra İstanbul'a yerleşecek ve devlet görev almayacaktır.
Geleneği
[değiştir | kaynağı değiştir]Soyadı kanunundan sonra Vaner soyadını alacaktır. Ayrıca Kurtuluş Savaşında gösterdiği yararlılıktan dolayı 1925 yılında Kırmızı-yeşil şeritli İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Türk Tarih Kurumu Arşivi, Bilge Kitabevi Koleksiyonu, Dosya Numarası: 2 Belge Numarası: 119 Sayfa: 3
- ^ "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2014.
- ^ Sarı, Mustafa (2012). Milli Mücadele Başlarında Bir Devlet Adamı:Van Valisi Haydar (Vaner) Bey (Makale). Samsun: History Studies.
- 1875 doğumlular
- Podgorica doğumlular
- Kırmızı-yeşil şeritli İstiklâl Madalyası sahipleri
- Türk Kurtuluş Savaşında ayaklanmalar
- Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı (1920) Van üyeleri
- Sivas Kongresi delegeleri
- TBMM 1. dönem Van milletvekilleri
- Mekteb-i Mülkiye'de öğrenim görenler
- 1954'te ölenler
- Sahrayıcedid Mezarlığı'na defnedilenler
- Osmanlı Van valileri
- Osmanlı Musul valileri
- Osmanlı Diyâr-ı Bekr valileri