Heoti
.jpg)
Heoti (Gürcüce: ხეოთი; okunuşu: “h’eoti”), Gürcistan’nın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi’nde bir köydür. Eruşeti Dağı’ın eteğinde, Heoti Deresi vadisinde yer alır. Deniz seviyesinden 1.420 metre yüksekliktedir. Ahaltsihe kentine 22 km uzaklıktadır.
Heoti, Uraveli, Mushi ve Tskordza köyleriyle birlikte Uraveli temini oluşturmaktadır.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Gürcüce bir yer adı olan Heoti, “vadi” veya “dere” anlamına gelen “hevi” (ხევი) kelimesinden türemiştir. Nitekim köy bir vadi içinde yer alır.
Heoti'de 15. yüzyıla ait kilise, buranın köklü bir geçmişi olduğunu göstermektedir. Birleşik Gürcü Krallığı’ndan sonra Heoti, Gürcü prensliği Samtshe-Saatabago’nun sınırları içinde yer alıyordu. Heoti Azize Barbare Kilisesi, bu dönemde inşa edilmiştir. Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında Heoti’yi Samtshe-Saatabago’dan ele geçirdi. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre Heoti, Çıldır Eyaleti içinde, Ahısha livasının Çeçerek (Çaçaraki) nahiyesine bağlıydı. Osmanlıların erken dönemde Hevit (خویت), geç dönemde Hivot (خیووت) biçiminde kaydettiği köyde bu tarihte 24 hane yaşıyordu. Vergi vermekle yükümlü hane reisleri Grigol, Manvel, Elia, Goça, Batata, Mahara, Anton gibi Gürcü adları taşıyordu. Her hanenin ispenç vergisi vermesi, Heoti’nin bir Hristiyan köyü olduğunu göstermektedir.[2]
Uzun süre Osmanlı egemenliğinde kalan köy, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Çarlık Rusyası’nın eline geçti ve bu imparatorluğun sınırları içinde bulunan Gürcistan’ın yeniden parçası haline geldi.
Köyede 15-16. yüzyıldan kalma Heoti Kilisesi, tek nefli bir yapıdır ve günüzde yıkık durumdadır. Sağlam olarak sadece çan kulesi günümüze ulaşmıştır. Azize Barbare'ye adanmış ve kabartmalarla süslenmiş olan kilisesinin bir taşında, kaçmakta olan bir geyik ile ona ok atan atlı bir avcı tasvir edilmiştir.[3]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]2014 yılı verilerine göre köyde 255 kişi yaşıyordu.
| Sayım tarihi | Nüfus | Erkek | Kadın |
|---|---|---|---|
| 2002 | 312 | 160 | 152 |
| 2014 | 255 | 132 | 123 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 228 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 165, II. cilt (1941), s. 165, III. cilt, s. 230". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2021.
- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 283 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7