Hezâresbîler
Hezarhespan Hezarhespan - Fedlaviyan | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1148-1424 | |||||
| Başkent | Huzistan | ||||
| Yaygın dil(ler) | Kürtçe, Luri, Farsça | ||||
| Resmî din | İslam | ||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
| Günümüzdeki durumu | Batı İran | ||||
Hezarhesbi, Fadlavi ya da Luristan Atabeyliği (Luri: Hezarhespî, Farsça: لر بزرگ, Lor-e bozorg), Orta Çağ'da (1148-1424) günümüzün İran'ın Luristan ve Fars eyaletlerinde hüküm sürmüş bir Kürt hanedanlığı.[2][3][4] Şeref Han hanedanı Fadluya'nın soyundan geldiği için "Fadlavi" olarak adlandırdı ve hanedanın bir Kürt hanedanı olduğunu belirtmiştir.[5]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Hanedanlığın kurucusu, başlangıçta Salgurlular'ın komutanı olan ve Kuhgiluya valisi olarak atanan Şabankara reisi Fadluya'nın soyundan olan Ebu Tahir bin Muhammed'di.[6] Ebu Tahir, Luristan'da bağımsızlık kazandı ve krallığını İsfahan'a kadar genişletti ve prestijli atabeg unvanını aldı.[7]
Oğlu Malik Hazarhesp, Salgurlular'a karşı başarılı bir mücadele yürüttü ve Celâleddin Harezmşah'a Moğollara karşı mücadelesinde yardım etti.
Hazarhespiler'in başkenti, bugünkü kuzey Huzistan'da bulunan İdaj'da bulunuyordu. Yusuf Şah II, on dördüncü yüzyılın ilk yarısında Şuşter, Hoveizeh ve Basra şehirlerini Hanedanlığa kattı.[8] 1424 yılında Timurlar hükümdarı Şahruh tarafından Hanedanlığa son verilmiştir.
Luristan Kralları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ebu Tahir bin Muhammed (1148-1203)
- Malik Hezaresp (1204-1248)
- İmadüddin (1248-1251)
- Nusreddin (1252-1257)
- Tekle (1257-1259)
- Şemseddin Alp Ergun[9][10](1259-1274)
- I. Yusuf Şah bin Alp Ergun[11][12](1274-1288)
- I. Afrasyab (1288-1296)
- Nusreddin Ahmed (1296-1330)
- Rükneddin II. Yusuf Şah (1330-1340)
- Muzaferiddin II. Afrasyab (1340-1355)
- Şemseddin Paşang (1355-1378)
- Malik Pir Ahmed (1378-1408)
- Ebu Sayyid (1408- 1417)
- Şah Hüseyin (1417-1424)
- Gıyaseddin (1424)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021.
- ^ C. E. Bosworth, The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual, (Columbia University Press, 1996), 205, ISBN 0-231-10714-5.
- ^ Hazaraspids. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
- ^ Marco Polo Seyahatleri. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
- ^ Yıldız, Erdal. "Şerefhan Şerefnâme Kürt Tarihi cilt 1" (İngilizce). 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi12 Eylül 2021.
- ^ B. Spuller,Atabakan-e.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ C. E. Bosworth, The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual, 205.
- ^ S. Lane-Poole, The Mohammedan Dynasties: Chronological and Genealogical Tables with Historical Introductions, 412 pp., Kessinger Publishing, 2004 (originally 1894), ISBN 1-4179-4570-2, p.174.
- ^ ŞEREFNAME - KÜRT TARİHİ Ant Yayınları s.40 https://www.nadirkitap.com/serefname-kurt-tarihi-seref-han-kitap29774166.html 16 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Yıldız, Erdal. "Şerefhan Şerefnâme Kürt Tarihi cilt 1" (İngilizce): 40. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi12 Eylül 2021.
- ^ ŞEREFNAME - KÜRT TARİHİ Ant Yayınları s.41 https://www.nadirkitap.com/serefname-kurt-tarihi-seref-han-kitap29774166.html 16 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Yıldız, Erdal. "Şerefhan Şerefnâme Kürt Tarihi cilt 1" (İngilizce): 41. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi12 Eylül 2021.