I. Abas
| I. Abas Ermenice: Աբաս Ա | |
|---|---|
| Ermeni Bagratuni Kralı | |
| Hüküm süresi | 928 – 953 |
| Önce gelen | II. Aşot |
| Sonra gelen | III. Aşot |
| Çocuk(lar)ı | III. Aşot I. Muşegh |
| Hanedan | Bagratuni Hanedanı |
| Babası | I. Smbat |
Abas (Ermenice: Աբաս Ա) 928'den 953'e kadar Bagratid Ermenistanı'nın kralıdır. Bagratuni hanedanının bir üyesidir. I. Smbat'ın oğlu ve yerine geçen II. Aşot'un kardeşidir. Seleflerinin hükümdarlıklarından farklı olarak Abas'ın dönemi daha çok barışçıl geçmiş ve savaştan zarar görmüş krallığın yeniden inşası ve başkenti Kars'ın geliştirilmesiyle ilgilenmiştir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Abas, kral olmadan önce krallığın sparapet'i (baş general) olarak görev yapıyordu, ancak aynı zamanda Abas adlı ve sparapet olarak görevi yapan amcası ile karıştırılmamalıdır.[1] Kardeşi Kral II. Aşot'un 929 yılında varis bırakmadan ölmesinin ardından yerine Abas geçmiştir. Abas'ın hükümdarlığı hakkında seleflerininkinden daha az şey bilinmektedir, zira Katolikos Hovanes Drashanakertsi'nin tarihi 923-924'te sona ermektedir.[2]
Tahta geçtikten sonra Abas, krallığın başkentini Şirakavan'dan kendi kale şehri Kars'a taşımıştır. Abas görünüşe göre Dvin'i yeniden fethetmeye veya krallığını genişletmeye hiç çalışmamış, bunun yerine başkenti Kars'ı geliştirmeye ve korumaya odaklanmıştır.[2] Araplarla çatışma da, Abbas'ın kutsal şehir Eçmiyazin yakınlarında yaşadığı askeri yenilgi dışında, asgari düzeydeydir. Ermeni topraklarına saldırarak ve buraları ilhak ederek müttefik olarak güvenilmezliklerini defalarca ortaya koyan Bizanslılara karşı çok daha az uzlaşmacıydı. Bizanslılar ayrıca Abas'a prenslerin prensi unvanını vermeyi reddetmişlerdir.[3] Ancak Bizans imparatoru I. Romanos, Abas'ın krallığını barış içinde bırakarak Arap Hamdânîler ile savaşmaya daha fazla odaklanmıştı.[3]
Günümüze kadar sağlam kalan Kars Katedrali, Abas'ın hükümdarlığı sırasında inşa edilmiştir.[2] İnşasından sonra Abas, kimliği hala bilinmeyen Abhazya Prensi Ber'in işgaliyle karşı karşıya kalmış; bu kişi kiliseyi Kalkedon ayiniyle kutsamaya çalışmıştır.[2] Ber, Aras nehri kıyılarında bir orduyla ortaya çıkmış; ancak Abbas herhangi bir taviz vermeyi reddetmiş ve şafak vakti Ber'in güçlerine pusu kurarak saldırmıştır. Birkaç çatışma daha yaşanmış ve sonunda Ber, Abas'ın adamları tarafından yakalanmıştır. Abas, kralı yeni kilisesine götürüp bir daha asla göremeyeceğini, kör edip Abhazya'ya geri göndereceğini söylemiştir.
Horomos (934) ve Narek (935) büyük manastırları da Abas'ın hükümdarlığı sırasında inşa edilmiştir.[2] Ermeni kilisesinin patriklik makamı, ya Abas'ın ya da onun halefinin hükümdarlığı sırasında, Katolikos Ananias I'in Vaspurakan Krallığı'ndaki Akhtamar'dan Argina'ya taşınmasıyla nihayet Bagratuni topraklarına geri dönmüştür.[1][2]
Abas 953 yılında ölünce krallığı iki oğlu III. Aşot ve Muşeğ'e kalmıştır. Aşot Ermenistan Kralı olmuş ve sonunda başkentini Ani'ye kurmuştur, Muşeğ ise Kars Kralı olmuştur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b "Abas" 1975.
- ^ a b c d e f Garsoïan 1997, s. 163.
- ^ a b Garsoïan 1997, s. 162.
- Genel
- "Abas". Soviet Armenian Encyclopedia (Ermenice). 1. Erivan. 1975. s. 15.
- Garsoïan, Nina (1997). "The Independent Kingdoms of Medieval Armenia". Hovannisian, Richard G. (Ed.). The Armenian People from Ancient to Modern Times. 1. New York: St. Martin's Press. ss. 143-185. ISBN 0-312-10169-4.
- Kurkjian, Vahan M. (1958). A History of Armenia. Armenian General Benevolent Union of America.
