I. Yezid Mezyed
| Ebu Tahir Yezid bin Muhammet | |
|---|---|
| VI. Şirvanşah | |
| Hüküm süresi | 917 – 948 |
| Önce gelen | I. Ali |
| Sonra gelen | III. Muhammet |
| Hanedan | Mezyedi Hanedanı |
| Babası | Muhammet bin Yezid |
| Dini | İslam |
I. Yezid Mezyed ya da Ebu Tahir Yezid bin Muhammet, Şirvanşahlar Devleti'nin 6. şahı ve Şirvanşah III. Muhammet'in babası.
Saltanatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası Şirvanşah I. Ali'nin kardeşi Muhammet bin Yezid'tir. Küçük yaşlarından beri taht sevdasıyla sarayda kendini belli etti. Amcası I. Ali'nin Ruslarla girdiği savaşı kaybetmesinin üzerine taht kavgasına başladı, amcası I. Ali, oğlu Abbas ve torunu Ebu Bekir'i esir aldı ve bir süre sonra idam ettirdi. Babası Muhammet bin Yezid hakkında kaynaklarda hiçbir şey söylenmez.[1]
"Tarih-i el-Bab"a göre Ebu Tahir Yezid bin Muhammet H. 305 (M. 917) yılında Şirvan bölgesini tamamen işgal etti ve bir yıl sonra burada kendi ismini verdiği Yezidiye şehrini (şimdiki Şamahı) inşa ettirdi.[1] Layzan (şimdiki Lahıc) bölgesini ise büyük oğlu Muhammet'e ikta olarak bahşetti. Yaklaşık 33 yıl saltanat süren I. Yezid Eylül 948 tarihinde öldü.
Hâşimoğulları ile ilişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ebu Tahir Yezid'in saltanatı zamanında Derbent bölgesi ile ilgili bazı sorunlar ortaya çıktı. H. 318 (M. 930) yılında Şabran kapıları önünde oğlu Muhammet'le Derbent emiri Ebu El-Malik El Hâşimi arasında savaş çıktıysa da, kati galibiyet kazanılamadı. Bu dönemde Derbent şehri 869 senesinde Hâşim bin Süraye tarafından kurulan Haşimi Hanedanı tarafından yönetilmekteydi.[2]
Sâcilerle ilişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Şirvanşahlar Devleti kısa bir süreliĞine (908-909) Güney Azerbaycan'da hüküm sürmüş Sâci Hanedanı'na itaat etti. Bu sebepten I. Yezid döneminde Sâcilerle ilişkilere önem verilmiştir. H. 320 (M. 932) yılında Yusuf bin Ebu Sac'ın Azerbaycan emiri Balduye'den kaçan Mufliy'i Şirvan'da hapsedilerek Emir Balduye'ye teslim edildi ve yapılan bir anlaşmaya göre Bizans, Gürcü ve diğer düşmanlara karşı birlik içinde olmak kararlaştırıldı.[1]