III. William
| III./II. William | |
|---|---|
.jpg) | |
| Oranj Prensi | |
| Hüküm süresi | 4 Kasım 1650 - 8 Mart 1702 |
| Önce gelen | II. William |
| Sonra gelen | John William Friso |
| İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı | |
| Hüküm süresi | 13 Şubat 1689 - 8 Mart 1702 |
| Taç giymesi | 11 Nisan 1689 |
| Önce gelen | II. James |
| Sonra gelen | Anne |
| Doğum | 4 Kasım 1650 Binnenhof, Lahey |
| Ölüm | 8 Mart 1702 (51 yaşında) Kensington Sarayı, Londra |
| Eş(ler)i | II. Mary |
| Hanedan | Hollanda: Oranj ve Nassau İngiltere ve İskoçya: Stuart |
| Babası | Oranjlı II. William |
| Annesi | Mary, İngiltere Kraliyet Prensesi, Oranj Prensesi ve Nassau Kontesi |
| İmza |  |
III./II. William (d. 4 Kasım ya da 14 Kasım 1650, Lahey - ö. 8 Mart ya da 19 Mart 1702, Kensington Sarayı, Londra) Haziran 1672'den 1689'a kadar Hollanda genel valisi (Stadtholder), 1689'dan 1694'e[1] kadar eşi II. Mary ile birlikte İngiltere, İrlanda ve İskoçya kralı, eşinin ölümünde sonra ise tek başına İngiltere, İrlanda ve İskoçya kralı. Babası Hollanda Oranien-Nassau Hanedanı'ndan II. Wilhelm[2] (Oranien), annesi ise İngiltere kraliyet ailesinden I. Charles'in kızı Prenses Mary'dir.
III. Wilhelm, İngiliz kayıtlarında "III. William", İskoç kayıtlarında ise "II. William" olarak kaydedilmiştir. Ayrıca Kuzey İrlanda ve İskoçya'da "Kral Billy" olarak da adlandırılmıştır.
Hükümdarlıkları
[değiştir | kaynağı değiştir]Kral III. William, henüz 22 yaşında Hollanda genel valisiyken, kendisine Fransızlara karşı Hollanda topraklarını müdafaa görevi verildi. 1677 yılında İngiltere ve İskoçya Kralı II. James'in kızı Prenses Mary[3] ile evlendi.
1688'de İngiltere'de II. James döneminde bir buhran ve iç karışıklık dönemi başladı. Eşi olan Mary'nin İngiltere Krallığı ve İskoçya Krallığı hükümdar varisi olduğu için bunu yakından takip eden William bundan istifade ederek büyük bir Hollanda filosu ve ordusu organize etti. Ocak 1688'de İngiltere'nin 7 devlet adamının talebi kendisine ulaştırılmış[2] ve buna dayanarak William kendine Büyük Britanya'yı kurtarma görevini almıştır. İrili ufaklı 463 gemiden oluşan bir donanma ve yaklaşık 40.000 kişilik bir ordu ile 5 Kasım 1689'da Portsmouth yakınlarında karaya çıktı. Ardından düzenlediği ve sonradan "Muhteşem devrim" olarak adlandırılan harekât ile Büyük Britanya'yı tamamen ele geçirdi. Kral II./VII. James, Fransa Krallığı'na sığınmak zorunda kaldı. II. William, eşi II. Mary ile birlikte 1689'da İngiltere ve İskoçya tahtlarına oturdu.[4] Saltanatının ilk yıllarında Dokuz Yıl Savaşı patlak verdi. William da ordusuyla beraber savaşa katıldı. Ülkeyi bir süre eşi II. Mary yönetti. Sadık bir Protestan olan William'a Jakobitsler başarısız bir darbe girişimi düzenlediler. 1701 İskan Kanunu ile Hannover Hanedanı'nı Britanya'da konuşlandırdı.[5]
1694'te eşi Kraliçe II. Mary öldü. Bu tarihten sonra William, İngiltere Krallığı ve İskoçya Krallığı'nı ölümüne kadar tek başına[6] yürüttü.
II. William, rivayete göre 8 Mart 1702'de atından düşerek öldü.[7][8] Ata daha sonra Jakobitsler tarafından el konuldu. Eşi Mary'nin yanına Westminster Abbey'e gömüldü. Vefatından sonra Sessiz William, Oranj Nassau Hanedanın tek erkek yönetici üyesi kaldı. Winston Churchill, 'İngilizce Konuşan Halkların Tarihi' adlı kitabında bu ölüm ile ilgili ''pusuda bekleyen düşmanların kapısı açılmış oldu'' demiştir.[9]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "William III | Biography, Mary II, & Prince of Orange". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021.
- ^ a b pixeltocode.uk, PixelToCode. "William III". Westminster Abbey (İngilizce). 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021.
- ^ pixeltocode.uk, PixelToCode. "Mary II". Westminster Abbey (İngilizce). 24 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021.
- ^ "William III and Mary II". Historic Royal Palaces (İngilizce). 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021.
- ^ "King William of Orange: Biography on Undiscovered Scotland". undiscoveredscotland.co.uk. 17 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021.
- ^ "William Of Orange". Historic UK (İngilizce). 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021.
- ^ "William III of England - New World Encyclopedia". newworldencyclopedia.org. 1 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021.
- ^ Kirsty.Oram (30 Aralık 2015). "William III (r. 1689-1702) and Mary II (r. 1689-1694)". The Royal Family (İngilizce). 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021.
- ^ İngilizce Konuşan Halkların Tarihi. Winston Churchill. ss. 30-32.
Dış kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Claydon, Tony, (2002) William III: Profiles in Power Harlow ve New York: Longman, ISBN 0-582-40523-8 (İngilizce)
- Troost, Wout, (Ing. cev, J.C. Grayson) (2005) William III, The Stadholder-king: A Political Biography Aldershot, Hants, England ISBN 0-7546-5071-5 (İngilizce)
- Van der Kiste, John, (2003) William and Mary Sutton Pub, ISBN 0-7509-3048-9 (İngilizce)
- Van der Zee, Henri ve Mary (1973) William and Mary (1. ed.), New York:Knopf, ISBN 978-0394480923 (İngilizce)
- Claydon, Tony "William III and II (1650–1702)’, Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edn, Mayis 2008 [1] 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim: 10 Ağustos 2016) (İngilizce)
- Britanya Ulusal Portreler Galerisi resmi websitesinde "King William III (1650-1702) portreleri" maddesi [2] 11 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ̺(İngilizce)
Wikimedia Commons'ta III. William ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
- 1650 doğumlular
- 1702'de ölenler
- III. William
- Stuart Hanedanı
- 1680'lerde İngiltere
- 1680'lerde İskoçya
- 1690'larda İngiltere
- 1690'larda İskoçya
- 1700'lerde İngiltere
- 1700'lerde İskoçya
- 17. yüzyıl İngiliz hükümdarları
- 18. yüzyıl İngiliz hükümdarları
- İskoçya kral ve kraliçeleri
- Çocuk hükümdarlar
- Muhteşem Devrim
- Attan düşerek ölenler
- Londra'da ölenler