I. Richard

I. Richard
Aslan Yürekli
İngiltere kralı
Hüküm süresi	6 Temmuz 1189 - 6 Nisan 1199
Taç giymesi	3 Eylül 1189
Önce gelen	II. Henry
Sonra gelen	Yurtsuz John
Anjou kontu
Hüküm süresi	1189 - 1199
Taç giymesi	3 Eylül 1189
Önce gelen	II. Henry
Sonra gelen	I. Arthur
Doğum	8 Eylül 1157(1157-09-08) Beaumont Sarayı, Oxford
Ölüm	6 Nisan 1199 (41 yaşında) Châlus, Limousin
Defin	Fontevraud Manastırı
Eş(ler)i	Berengaria (Navarre) (e. 1191)
Tam adı Aslan Yürekli Richard
Hanedan	Plantagenet Hanedanı
Babası	II. Henry
Annesi	Eleanor (Akitanya düşesi)

I. Richard veya Aslan Yürekli Richard (İngilizce: Richard the Lionheart, Fransızca: Richard Coeur de Lion; 8 Eylül 1157 - 6 Nisan 1199), İngiltere Krallığı'nın 1189-1199 tarihleri arasındaki kralı. İngiltere Krallığı'nı 1154 ve 1485 yılları arasında yöneten Fransız asıllı Plantagenet Hanedanı'na mensup olan I. Richard, İngiltere Krallığı'nın tamamını ve Fransa'nın yarısını kapsayan bir bölgeye egemen olan Angevin İmparatorluğu'nun da hükümdarıydı.

Konuşma dili olarak Fransızca ile yetişkin hayatının çoğunu geçirdiği Akitanya Düklüğü'nde konuşulan Oksitanca konuşmaktaydı. Aslen Normandiya Fransızı olan I. Richard'ın İngilizceyi ne kadar iyi konuştuğu tam olarak bilinmemektedir. İngiltere'de doğup büyümüş olmasına rağmen on senelik hükümdarlığının yaklaşık altı ayını İngiltere'de geçirmiştir. Konuşması kısa ve tavırları sert olduğu için gününde kendisine Oksitanca Oc e No (Türkçe: Evet ve Hayır) lakabı verilmişti.

Richard'a Aslan Yürekli unvanı, üstün cesaretine ve komuta kabiliyetine binaen verilmiştir. Henüz 16 yaşındayken, komutası altındaki birliklerle, babası II. Henry'ye karşı ayaklanan asileri bastırmayı başarmıştır. Üçüncü Haçlı Seferi'ne bizzat katılmış ve Fransa Kralı II. Philip'in seferden ayrılmasını takiben komutayı elden bırakmayıp Selahaddin Eyyubi ve Müslüman güçlerine karşı önemli zaferler elde etmiştir. Birçok önemli başarı elde etmesine rağmen Kudüs'ü ele geçirememiştir. Robin Hood hikâyelerinde önemli bir karakter olarak yer almıştır.

Doğumu ve soyu

8 Eylül 1157 tarihinde İngiltere'nin Oxford kentindeki Beaumont Sarayı'nda doğdu. İngiltere Kralı II. Henry ve Akitanya Düşesi olan Eleanor'un beş meşru oğlundan üçüncüsüydü. O zamanki İngiliz kraliyet hanedanının diğer üyeleri gibi Norman asıllıydı.

Richard, kral olmadan önceki çocukluk döneminde İngiltere'de yaşadı. Fakat yetişkin olduktan sonra hayatını, modern Fransa'nın güneybatısında olan, Akitanya Düklüğü arazilerinde geçirmiştir. Kral olduktan sonra İngiltere'de 6 aydan fazla kalmadığı belgelenmiştir. Hayatının uzun döneminde III. Haçlı Seferi için yolda ve Kutsal Topraklarda, oradan dönerken Avusturya'da tutuklu olarak veya Fransa'da kendine ait arazileri savunmak için askeri seferlerde geçirmiştir. Hükümdarı olduğu ülkeleri üzerinde krallık yapıp hüküm sürüp idare ettiği arazi saymaktaydı ve bu arazileri üzerinde vergiler toplayarak kendinin komuta ettiği askerî güce finansman sağlayan kaynaklar olarak gördüğü belirtilmektedir. Buna rağmen tebası olan halk tarafından gayet derin dini inancı olan bir hükümdar olarak görülmekteydi. İngiltere kralları arasında sonradan tarihlerde bir lakap ile (Arslan Yürekli olarak) anılan ve yalnız bir krallık numarası (I.) ile bilinmeyen tek kraldır.

İngiltere Krallığı tahta çıkma yasasına göre, tahta çıkacak kral çocuğunun ölen kralın en büyük meşru yaşayan erkek çocuğu olması gerektiği için Richard, babası II. Henry'nin üçüncü oğlu olması nedeniyle gençliğinin önemli kısmında İngiltere Krallık tahtına çıkmayı beklemiyordu. Ama büyük ağabeyi olan Genç Henry önce 1183'te babası II. Henry'ye isyan etmiş ve isyanı bastırılma hazırlıkları yapılmakta iken bir ateşli hastalıktan ölmüştü. İkinci ağabeyi Geoffrey ise 1186'da Paris'te yapılan bir atlı şövalyeler turnuvası sırasında bir kaza eseri öldü. Fransa kralı II. Philippe, İngiltere tahtına hak iddia etmekteydi ve bu hakkını almak için girişimlerde bulundu. II. Philippe son girişiminde Richard'ı kızı Alice ile evlendirmeye ve bundan sonra onu varisi olarak kabul etmeye hazır olduğunu açıkladı. Bunun üzerine Richard, Fransa Kralı'na biat etti. Bu konu için yapılmakta olan müzakerelere II. Henry hasta olarak iştirak etti ve bir kesin sonuca varılmadan II. Henry 6 Temmuz 1189'da öldü. Richard babasının tek meşru varisi olduğu için İngiltere kralı oldu.

Üçüncü Haçlı Seferi

"Aslan Yürekli" Richard.

1187 yılında Selahaddin Eyyubi'nin Kudüs'ü Haçlılardan geri aldığı haberi Avrupa'ya ulaşınca, Richard, Fransa kralı II. Philippe ile birlikte Üçüncü Haçlı seferine çıkmaya karar verdi. 1190 yazında Hristiyanlığın kutsal topraklarına doğru yola çıkan Richard önce Sicilya'yı işgal etti. Sonra Sicilya'dan ayrılarak 6 Mayıs 1191'de yol üzerindeki Kıbrıs'ı ele geçirdi. 7 Eylül 1191'de Arsuf Muharebesi'nde Selahaddin Eyyubi'nin ordularını yenmeyi başardı. Arsuf önemli bir zaferdi. Müslüman ordusu ciddi kayıplara rağmen yok edilmedi, ama bozuldu; bu Müslümanlar tarafından utanç verici kabul edildi ve Haçlıların moralini artırdı. Kasım 1191'de Yafa'nın düşüşünü takiben, Haçlı ordusu iç kısımdan Kudüs'e doğru ilerledi. Ordu daha sonra Kudüs'ten sadece 20 km uzaklıktaki Beit Nuba'ya yürüdü. Kudüs'teki Müslümanların morali o kadar düşüktü ki, Haçlıların gelişi muhtemelen şehrin hızla düşmesine neden olacaktı. Ancak, hava kötüleşti şiddetli yağmur ve dolu fırtınaları Haçlı ordusunu zor durumda bıraktı. Kuşatma sürerken Kudüs Kralı Montefferatlı Konrad, Tire'de 28 Nisan 1192 yılında keşiş kılığına girmiş iki haşhaşi tarafından suikast ile öldürüldü. Konrad'ın muhafızları suikastçilerden birini öldürüp diğerini sağ yakaladı. Yakalanan Haşhaşi suikastın arkasında İngiltere Kralı Richard'ın olduğunu söyledi. Richard'ın suikast ile bağlantısı kesin olarak bilinmiyor. Kudüs kuşatıldığı halde alınamadı. Haziran 1192 yılında Kudüs tekrar kuşatmaya alındı ama bu sefer Richard ve Fransa kralı Philippe arasında ayrılıklar baş gösterdi Richard hem Philip'in hem de kardeşi John'un kendisine karşı komplo kurmaya çalıştığını düşünüyordu. 2 Eylül 1192'de Selahaddin'le bir anlaşma imzaladı. 9 Ekimde İngiltere'ye dönmeye karar verdi. Kötü hava koşulları gemisini Bizans egemenliğindeki Korfu'ya yanaşmak zorunda bıraktı. Buradan Tapınak Şövalyesi kılığına girerek 4 kişi ile beraber yelken açtı ancak gemisi Aquileia da karaya oturdu. Richard, Orta Avrupa üzerinden ülkesine dönmek için kayınbiraderi olan Bavyera dükü Heinrich'in topraklarına doğru yola çıktı ancak Viyana'da kendisini bir grup insan tanıyınca Avusturya Dükü V. Leopold tarafından tutuklandı ve Dürnstein Kalesine hapsedildi. Leopold aynı zamanda suikasta kurban giden Kudüs Kralı Montefferatlı Konrad'ın kuzeniydi. Dük, Richard'ı Kutsal Roma İmparatoru VI. Heinrich'e teslim etti ve kuzeni Konrad'ın ölümünden dolayı ondan şikayetçi oldu. Richard, Trifels Kalesine hapsedildi ve Konrad suikastına azmettirmek ile suçlandı. Leopold; Richard'dan, Yeğeni Elanor'un oğlu Frederick ile evlenmesini istedi ancak Leopold kısa bir süre sonra öldüğü için evlilik gerçekleşmedi. Richard'ın annesi Akitanya Düşesi Elenor, 150.000 Mark tutarında bir fidye ödeyerek 4 Şubat 1194'te oğlunun serbest bırakılmasını sağladı.

Son yılları

Richard'ın Westminster Sarayı önündeki heykeli

Aslan Yürekli Richard yaşamının geri kalan bölümünü Normandiya'da geçirdi. Şato Gaillard denilen bir şato inşa ettirdi. Birlikte Haçlı Seferi'ne çıktığı II. Philippe ile savaşa girişti. Limousin bölgesindeki küçük ve savunması zayıf bir kale olan Châlus-Chabrol Kalesini kuşattı. Kuşatma sırasında 26 Mart 1199'da çaylak bir okçu tarafından omzundan vuruldu. Yaranın kangren olması sonucu 6 Nisan 1199 tarihinde annesinin kollarında öldü. Ölümünden önce çaylak okçuyu bağışladı. Birçok İngiliz tarihçisi tarafından "karıncanın aslanı öldürmesi" olarak yorumlanır. Richard'ın ölümünden sonra Oksitan paralı asker komutanı Mercadier, onun vasiyetine uygun olmayan şekilde Richard'ı yaralayan genç askerin derisini canlı canlı yüzdürdükten sonra asarak öldürmüştür. 41 yaşında ölen Richard'ın bedeni Fransa'nın dört bir yanına dağıtılmış, iç organları okla yaralandığı Chalus Şatosu'na, kalbi Rouen'e ve bedeninin geri kalanı da Fontevraud'a gömülmüştür.

Etkileri

10 yılı aşkın hükümdarlığı boyunca İngiltere topraklarında geçirdiği toplam süre altı aydan daha azdır. Hükümdarlığının son beş yılının tamamını ülke dışında geçirdi. Çok az İngilizce bilmekteydi ancak buna rağmen İngilizler tarafından sevilen ve hatırlanan bir liderdir. Yokluğunda kardeşi John hüküm sürdü ve onun haksız yönetimi esnasında bir halk efsanesi olarak Robin Hood doğdu.

Popüler kültürdeki yeri

• Ubisoft'un yayımladığı Assassin's Creed oyununda önemli bir karakterdir. Kutsal Topraklar üzerinde verilen mücadelelerde rol alır.
• Paradox Interactive'in yayımladığı 2020 çıkışlı video oyunu Crusader Kings III'de yer almaktadır.

Konuyla ilgili yayınlar

• Nelson, Janet L. (ed.) (1992) Richard Cœur de Lion in History and Myth,, ISBN 0951308564. (İngilizce)
• Gillingham, John (Son bas.:2002, ilk bas.:1999],Richard I, Londra: Yale University Press, ISBN 0300094043. (İngilizce)

Dış bağlantılar

• Britanya Kraliyeti royal.gov.uk resmi websitesinde "Richard I" maddesi. Online: [1] 5 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• Medievalist.globefolio.net websitesinde kronik tarihci Richard Devizes tarafından hazırlanmış "Chronicle of deeds of Richard I ( I. Richard'in eylemleri kronik tarihi".Online: [2] 5 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• Medievalist.globefolio.net websitesinde kronik tarihçi Geoffrey Vinsauf tarafından hazırlanmış Kral I. Richard'ın Kutsal Topraklar'daki askeri sefer kampanyasında gitttiği yerler. Online: [3] 13 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Resmî unvanlar
Önce gelen: II. Henry	İngiltere kralı 6 Temmuz 1189 - 6 Nisan 1199	Sonra gelen: Yurtsuz John