İsaurya
 | Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Ocak 2021) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Kale |
| Konum |  Bozkır, Konya, Türkiye |
| Koordinatlar | 37°11′16″K 32°14′53″D / 37.18778°K 32.24806°D |
Isauria (Antik Yunanca: Ἰσαυρία), Antik dönemde, Anadolu'nun orta güneyinde ve orta Toroslarda yer alan coğrafi bir bölgeydi. Sınırları bir dönem Mersin Mezitli ve Alanya(Coracesium)'yı da içine alacak biçimde genişlese de Bozkır merkez olmak üzere Akseki, Gündoğmuş, Ahırlı, Hadim, Taşkent, Ermenek, Mut (İzorya), Gülnar ilçelerinden oluşan Dağlık Kilikya (Kilikya Tracheia) bölgesinin antik çağ devletidir. ,[1] Genel olarak bu ilçeler, Toros Dağları'nın kuzey yüzündeki engebeli arazide yer alan, Türkiye'nin Konya iline bağlı Bozkır ilçesi ve çevresini kapsayan ilçelerdir.
Bölgedeki Zengibar Kalesi[2] ile özdeşleşen Isauria Palaea (Yunanca: Ισαυρία / İsauria) / Isauria Nova (Yeni İsauria) yeni başkent olup; Leontopolis (Leo/Leon'un Kenti) ve diğer adıyla Isauria Vetus/Isauria Palaia (Eski İsauria) ise eski başkenttir. Eski başkent bugünkü Bozkır/Sırıstat (Isauria Vetus'tan bozmadır.) iken yeni başkent Işıklar, Hacılar, Ulupınar üçgenindeki Yeni Isauria'dır (Isauria Nova).
Isaurialılar, yer adlarından anladığımız kadarıyla Luvi'dir.
Kaynaklar, Selçuklu döneminde Kılıçarslan'ın ordu toplamak için Isauria bölgesine geldiğini yazar ki 11.-12. yylara kadar bölgeye Isauria dendiğinin ve bu bölgede Isaurialıların bu kadar geç döneme kadar var olduğunun kanıtıdır.
Isauria Nova, Efes'ten 14 kat büyüklüğünde çok gösterişli bir arkeolojik alandır. Kapı kabarmaları, Hadrianus Kapısı, surlar, stoa, taş tümülüsler kentte görülecekler arasındadır.
İskender'in ordularına teslim olmaktansa tüm kenti ateşe vererek yanarak ölmüşlerdir.
Isauria, pek bilinmese de iki büyük Bizans imparatoru Isaurialıdır. İmparator Zeno/Zenon (Ermenek Zenopolislidir.) Ve III. Leo/III.Leon büyük Bizans imparatorlarındandır. III. Leo Isauricus, ikona kırıcılığı ile tarihe geçmiştir.[3]
Yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Konya ili Bozkır ilçesi Hacılar, Işıklar ve Ulupınar mahalleleri arasında yer almaktadır.
Konumu ve Çevresel özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Günümüzde Zengibar Kalesi olarak anılan İsaura Nova antik ören yeri, 1.800 metre yüksekliğinde, üç tarafı uçurumlarla çevrili bir tepenin üzerinde kurulmuştur.[4]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Yöre MÖ 78'de Roma İmparatorluğu'nun, MÖ 37 dolaylarında da Galatya Kralı Amyntas'ın yönetimi altına girdi. Halkın direnişini kırmak isteyen Amyntas, gene Bozkır ilçesi yakınındaki bir tepede bulunan İsaurya kentini yerle bir etti ve yakınında, aynı adla anılan yeni bir kent inşa ettirdi. Amyntas'ın MÖ 25'te ölümünden sonra yöre yeniden Roma yönetimine geçti. Roma döneminde 10.000 kişinin yaşadığı kent, burçlarla desteklenmiş dört kilometre uzunluğunda surlarla çevrilidir.[5][6]
İsaura'lı halk enerjik ve yağmacı bir halk olarak bilinir. İsaura'nın Kralı Philiph düşmemek için birçok savunma yapmış olsa da İskender'in ordusuna karşı koyamamıştır.
Daha sonra tekrar inşa edilen İsaura, Galatia İmparatorluğu'nun son kralı P. Servilius tarafından geliştirildi ve bölgenin ticaret merkezi haline getirildi. Isauria Palea ve Isauria Nova olarak iki ayrı şehir haline geldi. Fakat her ikisi de aynı dili konuşuyordu. Sonraki dönemde (Ammianus Marcellinus Dönemi) Dorla Koniah 'ın sancak ve başkenti olmuştur. Ve ilk Hristiyanlar olarak ve Hristiyanlığın gelişmesinden bu ülke öncü olmuştur. Burada birçok piskopos yaşamaktaydı. Theophilus, Sisamoas da Isaura'da yaşadığı bilinmektedir. Isaura Palæa adlı görkemli tarihi yer günümüzde de Konya ilinin Bozkır İlçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Hogarth, David George (1911). "Isauria". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 14 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 866.
- ^ DOĞANAY, Osman (2018). ZENGİBAR KALESİ (Konya/Bozkır) 2018 YILI YÜZEY ARAŞTIRMALARI. T.C.Kültür ve Turizm Bakanlığı Müzeler Genel Müdürlüğü. ss. 171,173. ISSN 2667-8837. 6 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ Gültekin, Mehmet (16 Mayıs 2024). Isauria Yolu Tuz Yolu / Via Sebasta Yürüyüş Yolları. Tebeşir Yayınları. ISBN 978-625-94666-0-6.
- ^ Doğan, Abdullah (19 Haziran 2020). "İsaura Antik Kenti'nin sırları gün yüzüne çıkartılmayı bekliyor". www.aa.com.tr. Anadolu Ajansı.
Konya'da Zengibar Kalesi olarak bilinen Roma döneminin en büyük eyaletinden İsaura Antik Kenti, çoğunluğu toprak altındaki tarihi varlıklarıyla "Konya'nın Efes'i" olarak nitelendiriliyor.
- ^ Vehbi Koç Üniversitesi Ansiklopedisi-Zengibar Kalesi Kazıları
- ^ Doç.Dr.Bülent İŞLER, Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Ankara/TÜRKİYE.
- Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Isauria". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
Bu madde şu anda kamu malı olan yayından metin içerir: Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Isauria". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.
