Jack Russell teriyer
| Jack Russell teriyer | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Diğer adlar | Jack Russell, Parson Jack Russell teriyer, Parson Russell teriyer, Russell teriyer | ||||||||||||||||
| Ülke | İngiltere | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Köpek (Canis lupus familiaris) | |||||||||||||||||
Jack Russell teriyer,[1] 19. yüzyılda İngiltere'de, yer üstünde ve yer altında tilki avlamak için üretilmiş bir köpek ırkıdır.[1] İlk olarak, pek çok köpek ırkı üretmiş olan avcılık tutkunu papaz Jack Russell tarafından, muhtemelen fox terrier, eski tip bulldog, lakeland teriyer'ın yanı sıra bazı diğer ırklar karıştırılarak oluşturuldu. Eskiden adı içinde geçen "Parson" sözcüğü İngilizcede papaz anlamına gelir.[2] Maske filminde yer alan köpeğin ırkıdır.[3]
Adlandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Jack Russell teriyerin adlandırılması konusu 90'lı yıllardan beri oldukça tartışmalıdır. Bu ırk ilk kez 1990 yılında İngiltere'de "Parson Jack Russell teriyer" adıyla TKC tarafından kayıt altına alındı. 1997 yılında ABD'de "Jack Russell teriyer" adıyla AKC tarafından tanındı.[4] Çeşitli üreticilerin Jack Russell türevî isimler altında farklı ırklar üretmeleri sonucunda 1999 yılında İngiltere'de bu ırkın adı Parson Russell teriyer olarak değiştirildi ve 2003 yılında AKC de bu isim değişikliği yaptı.[1] Buna rağmen "Jack Russell teriyer", halk arasında halen en yaygın olarak kullanılan ismidir.
Irk standardı
[değiştir | kaynağı değiştir]Jack Russell Teriyer, güçlü, hareketli, atletik ve son derece çevik bir iş köpeğidir.
Omuzlarda yaklaşık 25–30 cm yüksekliğinde ve 5–6 kg ağırlığa sahiptir.
Sakin halinde iken ileri doğru yatık, düğme biçimli kulakları vardır. Kulak uçlarının, göz hizasında olması tercih edilir.
Gözleri badem şeklinde, her zaman koyu kahverengi rengine sahiptir. Göz kapakları siyahtır.
Göğüs kafesi oldukça dardır. Çevresi 40–43 cm arasındadır.[5]
Kuyruğu, vücut yapısına göre uzundur bundan dolayı özellikle avcı olarak kullanıldığı dönemlerde, dar alanlarda avlanmayı zorlaştırdığı için, kuyruğunun üçte biri kesilmektedir.[1][6][7]
Vücudu bir kareden ziyade, bir dikdörtgene benzemektedir. İdeal gövde - bacak oranı 1:1'dir. Denge çok önemlidir, gövde olarak çok uzun veya Parson Russell Teriyer gibi kare vücuda sahip olmaları rk standartlarına aykırıdır.
Jack Russell'ların kürkü, göbek hariç vücudun en az %51'i beyaz olmak kaydı ile özellikle baş, üst gövde ve kuyrukta siyah ve sarımsı-kahverengi lekelidir.[8][9] Kısa veya uzun tel tüylü olabilmektedir. Tel tüylü olanları sakallıdır. Jack Russell Teriyer kürkü suya dayanıklıdır.[1]
Karakter
[değiştir | kaynağı değiştir]Jack Russell; avcılık içgüdüsü güçlü, çevresini gözlemlemeyi seven, ısırdığı nesneyi bırakmayan, hareketli ve cesur bir köpek ırkıdır. Çok akıllıdırlar; fakat inatçı ve başına buyruk hareketler de sergilerler. Diğer köpeklere, kendilerine iyi davranmayan insanlara, diğer ev hayvanlarına ve kedilere karşı saldırgan olabilirler. Bundan dolayı, yavruyken çok iyi eğitilmelidirler. Sahiplerine sadık ve sevgi doludurlar. İnsanlarla ve kendi başlarına oyun oynamayı çok severler. Avcı oldukları için kazmayı ve koşmayı severler. Enerjik bir yapıya sahiptirler.[1][10][11][12] Küçük boyutlu hayvanları avlama içgüdüsüne sahiptir. Ayrıca diğer köpeklerle kavga etme eğilimi de gösterir. Tüm bunlara rağmen insanlarla arası fena sayılmaz. Yabancılara karşı hoşgörülü davranır. Çocuklarla da arası fena sayılmaz. Ancak çocukların onu kızdırması durumunda agresif tavırlar sergileyebilir. bu yüzden çocuklu aileler için pek uygun değildir.[13]
Sağlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerika Jack Russell Klubünün web sitesinde yer alan bilgiye göre doğuştan tek taraflı ya da çift taraflı sağır olabiliyorlar. Bunun haricinde ise nadir de olsa Glokom, Katarakt, PLL (Lens çıkığı), LOA (Geç beyincik ataksisi), SCA (Spinoserebellar ataksi),[14] JBD (Juvenil ensefalopati), Patella çıkığı, Kalça displazisi gibi genetik hastalıkları görülmektedir.[15] Bu hastalıkların çoğunun önüne geçebilmek için üreticiler tarafından eşleşme ve üretim öncesinde genetik testler yapılmaktadır. Ortalama 12-16 yıl arasında yaşayabilen bu ırk, doğru bir bakım ve doğru beslenme sonucunda daha uzun yaşayabilmektedir.[16]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f "Jack Russell terrier (breed of dog)." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc. 18 Mart 2012
- ^ "parson." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ "Breed of a dog from the movie "Mask" – a Jack Russell Terrier". Articles and News Pets. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2020.
- ^ "Parson Russell terrier." 4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. American Kennel Club. Erişim: 9 Şubat 2012.
- ^ Jack Russell Teriyer Irk Standardı (PDF) (İngilizce). MRS R.N. FRANCIS-LITTLE. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.
- ^ "Köpeklerde Kuyruk Kesimi Neden Yapılır". 23 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
- ^ "What is the best age for a Jack Russell Terrier's tail to be docked?". 7 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
- ^ "Jack Russell Terrier". 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
- ^ "JRTCA Breed Standard". 20 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
- ^ "Jack Russell Terrier". 21 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
- ^ "Jack Russell". 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
- ^ "Jack Russell Karakter ve Genel Huyları". 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
- ^ "Jack Russel Terrier Çocuklarla İlişkisi". 10 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Wessmann, Annette; Goedde, Thomas; Fischer, Andrea; Wohlsein, Peter; Hamann, Henning; Distl, Ottmar; Tipold, Andrea (Temmuz 2004). "Hereditary ataxia in the Jack Russell Terrier--clinical and genetic investigations". Journal of Veterinary Internal Medicine. 18 (4): 515-521. doi:10.1892/0891-6640(2004)18<515:haitjr>2.0.co;2. ISSN 0891-6640. PMID 15320590. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi15 Ocak 2022.
- ^ "Генетические болезни джек рассел терьеров. | «Omri Relizan» - Питомник КСУ-FCI Биглей и Джек Рассел Терьеров" (Rusça). Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.
- ^ "Jack Russel köpeği sağlık". 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
 | Köpek ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
