Jasenovac toplama kampı
| Jasenovac toplama kampı | |
|---|---|
 Kampa girerken malları Ustaşa gardiyanları tarafından el konulan tutsaklar | |
  Günümüz Hırvatistan sınırları içerisindeki konumu | |
| Diğer adları | Sırp-Hırvatça: Logor Jasenovac / Sırp-Hırvatça: Логор Јасеновац, Sırp-Hırvatça telaffuz: [lôːgor jasěnoʋat͡s] |
| Yer | Jasenovac, Sisak-Moslavina, Bağımsız Hırvatistan Devleti |
| İşleten | Ustaşa Denetleme Hizmeti |
| İnşa tarihi | Ağustos 1941 |
| İşletim tarihi | Ağustos 1941 - 21 Nisan 1945 |
| Mahkumlar | Çoğunlukla Sırplar, Yahudiler ve Çingeneler (Roman); bazı Hırvat ve Boşnak siyasî muhalifler |
| Ölü | 77.000 - 100.000;[1][2][3] bunlardan[2] 45.000-52.000'i Sırp 15.000-20.000'i Roman 12,000–20,000'i Yahudi 5.000-12.000'i Hırvat ve Boşnak |
| Kurtaran | Yugoslav Partizanları |
| Önemli mahkumlar | Jasenovac tutsakları listesi |
| İnternet sitesi | jusp-jasenovac.hr |
Jasenovac ([jasěnoʋat͡s]), İkinci Dünya Savaşı boyunca Mihver işgâli altında bulunan Yugoslavya'da Bağımsız Hırvatistan Devleti yetkilileri tarafından Jasenovac köyünde kurulmuş toplama ve imha kampı. Avrupa'daki en büyük on toplama kampından biri olan Jasenovac toplama kampı, Avrupa'nın işgâl altındaki bölgelerinde Yahudiler ve diğer etnik gruplara yönelik kendi başlarında imha kampları işleten tek Mihver yanlısı rejim olan Ustaşa rejimi tarafından kuruldu ve işletildi.[4] Kuruluşundan sonra zaman geçtikçe Avrupa'daki en büyük üçüncü toplama kampı hâlini aldı.[5]
Kamp, Ağustos 1941'de, Jasenovac köyü yakınlarında, Sava ile Una nehirlerinin kesiştiği alanda bulunan bataklık arazilerin üstünde kuruldu ve Nisan 1945'te kapatıldı. "Barbar uygulamaları ve büyük kurban sayıları" için bilinirdi.[6] Jasenovac, Alman Nazi toplama kamplarından farklı olarak pek acımasız bir tür şiddet ile karakterize edilirdi:[7] Jasenovac tutsakları çoğunlukla bıçak, çekiç ya da baltaların kullanımıyla elle öldürülürdü.[8]
Jasenovac kurbanlarının çoğu, Sırplara yönelik bir soykırımın kapsamında öldürülmüş etnik Sırplardı; diğer kurbanlar ise Yahudiler (bkz: Bağımsız Hırvatistan Devleti'nde Holokost), Çingeneler (bkz: Porajmos) ve siyasî muhaliflerdi. Jasenovac, beş alt kamptan oluşan[9] ve Sava ile Una nehirlerinin her iki kıyısında 210 km2'lik bir alan üzerinde yer alan bir siteydi. Bu alt kampların en büyüğü, Zagreb şehrinin güneydoğusundan yaklaşık 100 km mesafede bulunan "Tuğla İşleri" kampıydı. Sitenin dâhilinde Stara Gradiška kampı, Sava'nın karşısındaki Gradina Donja köyündeki ölüm alanları, beş çalışma çiftliği ve Uštica Roman kampı yer aldı.[1]
İkinci Dünya Savaşı boyunca ve bunun sonrasında Jasenovac toplama kampı sitesinin üç buçuk senelik işletim süresi boyunca orada öldürülmüş kurbanların sayısına dair tartışma ve anlaşmazlıklar olmuştur. Savaşın ardından, 700 bin ölüden oluşan bir ölü sayısı genelgeçer bilgi hâlini aldı.[10][11][12][13] Lâkin Belgrad merkezli Soykırım Kurbanları Müzesi, 2002 yılından beri kamp kurbanlarının sayısının 700 bin ilâ 1 milyon olduğunu savunmaktan vazgeçmiştir. 2005'te müzenin araştırmacılarından biri Dragan Cvetković ile Hırvat bir yazar, Bağımsız Hırvatistan Devleti'ndeki savaş kayıpları hakkında yazdıkları kitapta Jasenovac kurbanlarının sayısının yaklaşık 100 bin olduğu ileri sürülmektedir.[14][15] Washington, DC merkezli Amerika Birleşik Devletleri Holokost Anma Müzesi, 1941 ile 1945 yılları arasında Ustaşa rejiminin Jasenovac'ta öldürdüğü kişi sayısının 77 bin ile 99 bin arasında olduğunu tahmin etmektedir.[2]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Holokost
- Jadovno toplama kampı
- Mihver Devletleri ile işbirliği
- Nazi toplama kamplarının listesi
- Sisak toplama kampı
- Stara Gradiška toplama kampı
Referans ve kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Official website of the Jasenovac Memorial Site
- ^ a b c "Jasenovac" (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri Holokost Anma Müzesi. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020.
- ^ Kolstø 2011, ss. 226–241.
- ^ Ljiljana Radonić, Kulturen der Differenz- Transformationsprozesse in Zentraleuropa Nach 1989 (2009), Heinz Fassmann; Wolfgang Müller-Funk; Heidemarie Uhl (Ed.), Krieg um die Erinnerung an das KZ Jasenovac: Kroatische Vergangenheitspolitik zwischen Revisionismus und europäischen Standards (Almanca), Göttingen: V&R unipress, s. 179
- ^ Croatia Under Ante Pavelić: America, the Ustase and Croatian Genocide by Robert B. McCormick, 2014, Publisher: I.B. Tauris 9780857725356. P. 77
- ^ Tomasevich 2001, s. 399.
- ^ Crowe 2013, s. 71.
- ^ Freund, Michael (4 Mayıs 2016). "Remembering Croatia's 'Auschwitz of the Balkans'". The Jerusalem Post. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ Breitman (2005), p. 204
- ^ Zečević, Aleksandar (2004). Amendments I to the Charter of the United Nations. s. 169. ISBN 9788690575329. 9 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ Bulajić, Milan. Jasenovac-1945-2005/06: 60/61.-godišnjica herojskog proboja zatočenika 22. aprila 1945 : dani sećanja na žrtve genocida nad jermenskim, grčkim, srpskim, jevrejskim i romskim narodima.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Bousfield, Jonathan. Croatia. s. 122.
- ^ Geddes, Andrew (2 Mayıs 2013). The European Union and South East Europe: The Dynamics of Europeanization and Multilevel Governance. s. 217. ISBN 9781136281570. 9 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ Kolstø 2011, ss. 226–41.
- ^ Jovanovic, Nenad (11 Mayıs 2013). "Dragan Cvetković: Jasenovac je paradigma stradanja". Novosti. 21 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2022.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Breitman, Richard (2005). U.S. Intelligence and the Nazis. Cambridge University Press. ISBN 0-521-61794-4.
- Crowe, David M. (2013). Crimes of State Past and Present: Government-Sponsored Atrocities and International Legal Responses. Routledge. ISBN 978-131-7986-82-9. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- Kolstø, Pål (2011), "The Serbian-Croatian Controversy over Jasenovac", Ramet, Sabrina P.; Listhaug, Ola (Ed.), Serbia and the Serbs in World War Two, Palgrave Macmillan UK, ss. 225-246
- Tomasevich, Jozo (2001). War and Revolution in Yugoslavia, 1941–1945: Occupation and Collaboration. 2. San Francisco: Stanford University Press. ISBN 0804736154. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
