Jeodinamik
Jeodinamik jeofizik biliminin Yeryüzü dinamiği ile ilgilenen bir alt dalıdır. Manto konveksiyonunun levha hareketlerine ve deniz tabanının yayılmasına, dağ oluşumu, volkanlar, depremler ve fay oluşumu gibi jeolojik fenomenlere nasıl yol açtığını anlayabilmek üzere fizik, kimya ve matematik bilimlerinden faydalanmaktadır. Manyetik alanların, yerçekiminin ve sismik dalgaların ölçümüyle birlikte kaya mineralojisi ve bunların izotop jeokimyası gibi konularla da ilgilenir. Jeodinamik biliminin metotlarından diğer gezegenlerin keşfi için de faydalanılmaktadır.[1]
Genel bakış
[değiştir | kaynağı değiştir]Jeodinamik uzmanları genellikle; Yeryüzü litosferi, manto ve yerçekirdeği evrimini anlayabilmek üzere oluşturulan bilgisayar simülasyonları boyunca jeodetik GPS, İnSAR ve sismoloji verilerinden faydalanmaktadırlar.
Jeodinamikçilerin çalışmaları aşağıdaki konularla da ilgili olabilmektedir:
- Jeolojik maddelerin kırılgan deformasyonu ve yumuşaklık deformasyonlarının modellenmesi.
- Kıtasal yayılma kalıplarının ve kıtaların ve süperkıtaların çöküşlerinin tahmin edilmesi.
- Yüzey deformasyonu ve buz örtüleri ve buzul sonrası geri kazanımdan ortaya çıkan gevşeme ve manto yarı sıvılılığı (velocity) ile ilgili varsayımların oluşturulması.
- Plaka tektoniğinin ardındaki ortaya çıkarıcı mekanizmaların bulunması ve anlaşılması.
Fiziksel kavramlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Jeodinamik uzmanlarının birçoğu, kayaçların strese yanıt olarak deformasyon durumu ile ilgilenirler. Stres, her bir kaya parçasına uygulanan her bir birim alan başına ortalama kuvvet olarak tanımlanmaktadır. Deformasyon gerginlik olarak ölçülebilmektedir. Deformasyon esnekliktense gerilme yani stres ortadan kalktığında kaya eski biçimine tekrar dönebilir. Elastik kütlelerde gerginlik (strain) ile gerilme (stres) doğru orantılıdır.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Geological Survey of Canada - Geodynamics Program
- Geodynamics Homepage - JPL/NASA
- NASA Planetary geodynamics8 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Los Alamos National Laboratory–Geodynamics & National Security
- Computational Infrastructure for Geodynamics17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ harvnb, Ismail-Zadeh, Tackley 2010
 | Jeoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
