José Luis Sampedro
.jpg)
José Luis Sampedro Sáez (Barselona, 1 Şubat 1917 - Madrid, 8 Nisan 2013 [1] ), "daha insancıl, daha şefkatli, halkların onurunu geliştirmeye yardımcı olabilecek" bir ekonomiyi savunan İspanyol bir ekonomist ve yazardı. 1990'dan bu yana Real Academia Española'nın akademisyeni,[2] İspanya Sanat ve Edebiyat Nişanı, Menéndez Pelayo Uluslararası Ödülü (2010) ve İspanyol Edebiyatı Ulusal Ödülü'nün (2011) sahibidir.[2] İspanya'daki kemer sıkma karşıtı hareketin önde gelen isimlerinden olmuştur.[3]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğduğu yıl olan 1917'de ailesi, on üç yaşına gelene kadar yaşadığı Tanca'ya (Fas ) taşındı.[4] 1936'da İspanya İç Savaşı'nda Cumhuriyetçiler tarafında Federación Anarquista Ibérica ile bir taburda savaştı. Savaşı Katalonya, Guadalajara, Castilla-La Mancha ve Huete'de (Cuenca ) çeşitli görevlerde bulunarak geçirdi. Savaştan sonra tekrar çağrıldı ve Kuzey Afrika'daki İspanyol yerleşim bölgesi Melilla'nın garnizonunda görev yaptı.[5]
Savaştan hemen sonra, Madrid'e taşınmadan önce Santander'de gümrük memuru olarak çalıştı ve 1944'te Elizabeth Pellicer ile evlendi, ardından 1947'de Ekonomi alanında üniversite eğitimini tamamladı ve bu süreçte "Olağanüstü Ödül" isimli ödülü kazandı.
Daha sonra o dönemde İspanya'nın en büyük finans kurumlarından biri olan Banco Exterior de España'da çalışmaya başladı ve aynı zamanda üniversitede ders vermeye devam etti. 1955'te Madrid Complutense Üniversitesi'nde Ekonomi politikası profesörü oldu ve bu görevi 1969'a kadar sürdürerek, öğretimi Banco Exterior de España'daki çeşitli pozisyonlarla birleştirerek genel müdür yardımcılığı görevine ulaştı. Bu arada, post ekonomik gerçeklik ve yapısal analiz ile İspanya'nın Avrupa geleceği hakkında akademik çalışmalar yayınladı ve aynı zamanda ilk tiyatro piyesi olan Yaşanacak Yer'i (1955) yazdı.
1965 ve 1966 yıllarında İspanya'da aralarında filozof José Luis López Aranguren ve sosyalist avukat Enrique Tierno Galván'ın da bulunduğu tanınmış üniversite profesörlerinin tasfiye edilmesi üzerine Kuzey Batı İngiltere'deki Salford ve Liverpool Üniversitelerinde misafir profesör olarak çalışmaya karar verdi.
Diğer öğretmenlerle birlikte Sampedro, entelektüel bağımsızlığın sembolü olan ve üç yıl sonra Franko İspanyası'nda kapatılacak olan İspanyol Araştırma ve Araştırma Merkezi'ni (CEISA) kurdu.
İspanya'ya döndüğünde Complutense Üniversitesi'nden izin istedi ve Çıplak At adlı hicivli bir oyunu yayınladı. Francisco Franco'nun 1976'daki ölümünden sonra danışman ekonomist olarak Banco Exterior de España'ya döndü. 1977'de Kral Juan Carlos'un kraliyet ayrıcalığıyla senatör olarak atandı, ardından 1977'de yapılan ilk demokratik İspanya genel seçimlerinin ardından sosyalist senatör olarak seçildi ve 1979 yılına kadar bu görevini sürdürdü.
Ekonomist olarak profesyonel faaliyetlerine paralel olarak birkaç romanı yayınlandı ve resmi emekliliğinden sonra da yazmaya devam ederek Ekim, Ekim, Etrüsk Gülüşü veya Yaşlı Siren gibi eserleriyle büyük başarılar elde etti. Ne yazık ki, bu edebi başarıları 1986 yılında eşi Isabel Pellicer'in trajik ölüm haberleriyle aynı zamana denk geldi
1990 yılında, Kastilya İspanyolcası konusunda kesin otorite olan Kraliyet İspanyol Akademisi'nin üyesi olarak atandı ve burada heterodoks açılış konuşması, Sınırdan [6] aynı yıl yayınlanan Yaşlı Siren adlı romanının konusu olan hayata, sevgiye ve hoşgörüye yönelik bir İspanyol ilahisi olduğu söylenmektedir.
2003 yılında dul kalan Sampedro, kaplıca kenti Alhama de Aragón'da yazar, şair ve çevirmen Olga Lucas ile yeniden evlendi. Daha sonra yılın bir bölümünü, sembolü Dracaena draco ağacı olan ve Teide Dağı'nın volkanik zirvesindeki Tenerife mavi ispinozuna ev sahipliği yapan efsaneler diyarı Kanarya Adaları'ndaki Tenerife'de geçirdi ve bu da ona Ejderha Ağacının Yolu'nu yazması için ilham verdi.
Batı tarzı Neoliberalizm ve Kapitalizmden kaynaklanan ahlaki ve sosyal bozulma olarak gördüğü şey hakkında eleştirel hümanizmini gösterdi. Buna istinaden, Mayıs 2011'de Fransız diplomat Stéphane Hessel'in yazdığı Öfke Zamanı kitabına İspanyolca baskısına bir önsöz yazarak İspanya'daki kemer sıkma karşıtı hareketine destek verdi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Muere José Luis Sampedro a los 96 años". ABC.es. 4 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2016.
- ^ a b (İspanyolca) "El Nacional de las Letras premia el compromiso de Sampedro. El galardón, dotado con 40.000 euros, reconoce la la trayectoria de un autor y su obra en cualquiera de las lenguas oficiales del Estado" 6 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El País. Retrieved 9 April 2013.
- ^ "José Luis Sampedro: Economist who became an inspiration for Spain's anti-austerity movement". The Independent. 29 Mayıs 2013. 17 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2013.
- ^ "José Luis Sampedro: Vida (Life)" (İspanyolca). 22 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Sampedro, José Luis (2007). "Los libros que me han acompañado" (İspanyolca). Página Abierta. 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2012.
- ^ "Desde la frontera" Discurso de ingreso 1991 6 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
