Juhan Liiv
| Juhan Liiv | |
|---|---|
 Juhan Liiv gençken. | |
| Doğum | Johannes Liiv 30 Nisan 1864 Alatskivi, Estonya |
| Ölüm | 1 Aralık 1913 (49 yaşında) Kavastu-Koosa, Estonya |
| Takma ad | §§ |
| Milliyet | Eston |
Juhan Liiv (30 Nisan 1864, Alatskivi – 1 Aralık 1913, Kavastu-Koosa), Eston şair ve kısa öykü yazarıdır. Ayrıca yazarın Azeri şair Mirza Şefi Vazeh'ten Estoncaya çevirileri vardır.[1][2]
Çocukluk ve eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Liiv, Estonya'nın Alatskivi kırsalında oldukça yoksul bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesi maddi durumları iyi olmamasına karşın Liiv'i ülkenin en büyük ikinci kenti olan Tartu'da bulunan gazetecilik okuluna gönderdi. Ancak Liiv burada fiziksel rahatsızlıklarla uğraşmak zorunda kaldı ve okulunu tamamlayamadan evine döndü. Bununla birlikte belirsiz aralıklarla Olevik adlı gazetede şiirlerini ve köşe yazılarını yayımlamaya başladı. Ancak yazdığı şiirler dönemin Eston edebî zevkiyle uyumlu değildi. Bu da, Liiv'in şiirlerinin uzun süre göz ardı edilmesine neden oldu.
Kısa öyküleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Liiv sonunda Vari (Gölge) adlı kısa öyküsü ile başarı kazandı ve bu öykü yayımlandı. Bu derin bir bunalımı anlatan öykü, Liiv'in gelecekte düz yazı ve şiirde göstereceği tarzın bir belirtisi oldu. Birçok okurun bilincinde öykünün ana karakteri Villu ve Liiv arasındaki yakınlık sorgulandı. Bu karakter fiziksel olarak zayıf olsa da zihnen güçlü bir portre çiziyordu.
Liiv birçok kısa öykü kaleme aldı ancak bu öykülerin hiçbiri "Vari" kadar başarılı olamadı.
Akıl hastalığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Liiv "Vari" satışa sürüldükten kısa bir süre sonra Tartu'daki bir klinikte psikolojik tedavi görmeye başladı. Burada Liiv için Şizofren tanısı koyuldu. Liiv kendini önemli tarihi figürlerle ilişkilendirmeye başlamıştı: Örneğin kendini Çar Alexander II'ın oğlu veya Polonya kralı olarak görüyordu. Onun bu mental rahatsızlığı ile olan mücadelesi ölümüne dek sürdü.
Şairliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Liiv 1909'da Friedebert Tuglas ile tanışmış, bir yıl sonra ise 495 şiir içeren ilk kitabını yayımlamıştır.
Liiv'in birçok şiirinde buhranlı hisler, yoksulluk ve yalnızlık temaları baskındır. Bunda muhtemelen onun yaşadığı zihinsel rahatsızlıkların da etkisi bulunmaktadır. Liiv'in yalnızca yurt sevgisi ve doğaya duyduğu hayranlığın izlerini taşıyan birkaç şiirinde; anlatımındaki karamsarlık duygusunda azalma görülmüştür.
Bazı önemli şiirleri şunlardır:
- Balta ve Orman
- Geçmişi Kim Hatırlar?
- Şiirler İçin
- Dün Estonya'yı Gördüm
- Şimdi Gel, Gece Karanlığında
- Soğuk
- Kar Tanesi
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Liiv 1 Aralık 1913'te bir trende bulundu. Yeterince parası olmadığı için bilet alamadığı ortaya çıkmıştı. Liiv boş bir araziye bırakıldı. Evine yürüyerek dönmek zorunda kalan Liiv bu yolculuk sırasında maruz kaldığı dondurucu soğuklar nedeniyle Zatürre hastalığına yakalanarak öldü.
Juhan Liiv Şiir Ödülü
[değiştir | kaynağı değiştir]Juhan Liiv Şiir Ödülü, Liiv'in anısına 1965 yılından beri düzenlenmektedir. Ödül her 30 Nisan'da şairin doğduğu kent olan Alatskivi'de sahibini bulmaktadır. Ödülü kazananlara yerel bir sanatçının yaptığı el yapımı deri el çantası hediye edilmektedir.
