Kıptîler
 | Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için alakalı konuda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. (Ağustos 2020) |
 Kıpti diasporası | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 Mısır | 15.000.000 |
 Sudan | 550.000 |
 Kanada | 65.000 |
 Avustralya | 75.000 |
 ABD | 1.500.000 |
| Diller | |
| Din | |
Kıptîler veya Koptlar (Yunanca: αιγυπτος - Arapça: اقباط), Mısır'ın eski halkıdır. İskender'in Mısır'ı alması ve İskenderiye şehrini kurması ile beraber Helenistik bir kültür ile etkileşime geçmişlerdir. Kıptîcenin yazımında içerisinde büyük çoğunlukla Yunan harfleri barındıran Kıptî alfabesi kullanılmaktadır. Roma devrinde ağır vergiler altında ezilen Kıptî halkı, MS 46'da Mark'ın Mısır'a gelmesi ile Hristiyanlığa geçerler. Bu sefer de Romalılar din baskısı yapmaya başlar, ta ki Bizans dönemine kadar. Konstantinos Hristiyanlığı serbest bırakınca biraz rahatlarlar. 416'da yapılan 4. Ekümenik konsilinde Hristiyan temel meseleleri hakkında anlaşmazlık çıkar ve Hristiyan cemaatinden dışlanırlar. Kendi inanışlarına göre İsa'nın ilahi ve insani yanları birdir, hiç ayrılmamıştır.
Katolikler, Kıptîlerin sapkınlığa düştüğünü söylerler ve devlet dinini Ortodoks Hristiyanlık olarak benimseyen Bizans'tan o kadar baskı görürler ki Araplar saldırdığı zaman Bizanslılar'a yardım etmezler. Araplar geldiği zaman üç yüzyıl rahat ve huzura kavuşurlar. Haçlı Seferleri başladığı zaman Haçlılardan sapkın oldukları ileri sürülerek kıyım görmeye başlarlar.
Osmanlı zamanında kendi hallerine bırakılıp İslam hukukuna göre gayrimüslim vergileri olan cizye ve haraçtan mesul tutuldular. Kavalalı Mehmet Ali Paşa zamanında devlette yüksek kademelere kadar çıkarlar. İngiliz egemenliği altında başkaldırıya destek olurlar.
Şu anda Mısır'da 15 milyon civarında Kıptî vardır.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Hut-ka-Ptah
|
Kıptîler, Yunanca bir kelime olan aigyptos'tan gelmiştir. Aigyptos da eski Mısır'ın başkenti olan hikaptah kelimesinin bir türevidir. Günümüzde "kıpt"î kelimesi Hristiyan Mısırlılar'ı tarif etmekle beraber Eski Mısır dilini de (Kıptîce) belirler.
Bununla birlikte, bir diğer görüşe göre de; Aigyptos sözcüğünün açılımı Yunanca Aigos İptios yani Ege'den Sonraki anlamına gelen bileşik kelimeden gelmektedir ki bu kelime coğrafi olarak düşündüğümüzde de şimdiki Yunanistan'dan güneye doğru baktığınızda Ege Denizi'nin ardındaki Mısır'ı simgelemektedir.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Sene | Kıptîler | Toplam Mısır nüfusu |
|---|---|---|
| 1335 | 30.000 cizye ödeyen | 4.000.000 (1348)[1] |
| 1668 | 100.000[2] | 3.000.000? |
| 1840 | 150.000[2] | 3.000.000[2] |
| 1907 | 667,036[3] | 11,183,000 |
| 1976 | 2.315.560[2] | 36,556,000 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2013.
- ^ a b c d "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2013.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kıpti Sanatı, Çokkültürlü bir Sanatsal Üretim Çağı
- St Taklahimanot Coptic Orthodox Church - Egypt24 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Coptic Museum
- Egypt's Copts After Kosheh21 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Egypt: Minorities and the State
- International Religious Freedom Report: Mısır13 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 𓆎𓅓𓏏𓊖
