Kanart

Saab Viggen'da kanardlar

Kanart, konvansiyonel uçaklardakinin aksine, ana taşıyıcı kanatların arkada olduğu, yatay stabilizenin önde olduğu sabit kanatlı uçak tipidir. Ön tarafta bulunan taşıma ya da kontrole yarayan yüzeyler de kanart olarak adlandırılır.

Özellikleri

Faydaları

Resimde Farnborough Hava Fuarında gösteri yapan bir Kanart Uçak olan JAS-39 Gripen görülüyor.

Bombardıman Kanardı XB-70 Valkyrie

Rutan Long-EZ

Kanart tasarımları kanartın tipine göre çeşitli avantajlara sahiptir. İki tip kanart vardır bunlar; kontrol kanardı, taşıyıcı kanarttır. Kotnrol kanard uçaklarda önde bulunan kanartlar taşımayı amaçlamaz, sadece uçuş denetiminde görevlidir. Kimi uçaklarda ise taşımanın bir kısmını da taşıyıcı kanart üzerine alır. Bu sayede kaldırmanın karesine bağlı olan indüklenmiş sürükleme azalmış olur. Sürüklemenin azalması ağırlıktan dolayısıyla motordan, yakıttan tasarruf sağlar.

Kanarta sahip uçakların tutunma kaybı (Stall) karakteristikleri de olumludur çünkü kanartlar ana taşıyıcı kanatlardan önce tutunma kaybına uğrar. Böylelikle tutunma kaybından sonra burun aşağı moment elde edilir. Bu da kritik durumu kurtarır.

Zararları

Kanart uçaklarda ana kanatların mekanik verimliliği düşüktür çünkü kanat kökünde bulunan yatay stabilizör konvansiyonel uçaklarda olduğu gibi azami taşıma kuvvetine sebep olmaz. Yani; konvansiyonel uçaklarda taşıma işinin tamamını ana kanatlar üstlendiği için stabilizörler daha verimlidir. Oysa kanartta ana kanat bu işi paylaşmak zorundadır ama kanartlarda yatay stabilizör kullanmak ek iş yükünün yanı sıra, daha akıllı bir kontrol sistemi gerektirir. Çoğu zaman bu tercih edilmediği için ana kanat alanında artırıma gidilir. Bu da ek maliyet getirir.

Ayrıca kanartlarda flapların açılması burun aşağı moment yaratır. Konvansiyonel uçaklarda arkada bulunan kuyruk yüzeyi bu etkiyi yumuşatır.

Boylamasına stabiliteyi sağlamak adına, birçok kanart tasarımında taşıma katsayısı (C_L) ana kanadınkinden daha yüksek olan kanat profili tercih edilir. Dolayısıyla kanart uçaklarda, kalkış mesafesi, iniş mesafesi, kalkış ve iniş hızı konvansiyonel uçaklara göre daha yüksek olma durumu ortaya çıkar.

Örnekler

Atlas Cheetah Beech Starship Berkut aircraft Chengdu J-10 Cozy MK IV Curtiss-Wright CW-24B [1] 26 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Curtiss-Wright XP-55 Ascender Dassault Rafale Eurofighter Typhoon Grumman X-29A IAI Kfir IAI Lavi Kyūshū J7W McDonnell Douglas (Artık Boeing) F-15 S/MTD MiG-8 Peterson 260SE (Cessna 182) Piaggio P180 Avanti (sabit kanart) RJ.03 IBIS 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Rockwell-MBB X-31

Rutan Defiant Rutan Long-EZ Rutan VariEze Rutan VariViggen Santos-Dumont 14-bis Saab Viggen Saab JAS-39 Gripen Steve Wright Stagger-Ez Suhoy Su-30 MKI Suhoy Su-33 Suhoy Su-35 Suhoy Su-37 Suhoy Su-47 Suhoy T-4 Tupolev Tu-144 Velocity SE Velocity XL Wright Flyer XB-70 Valkyrie

Ayrıca bakınız

• Kontrol kanardı
• Taşıyıcı kanart