Kara-Çıraa sumuzu
| Kara Çıraa beldesi Кара-Чыраа сумузу (Tıva Türkçesi) | |
|---|---|
Кара-Чыраанский сумон (Rusça) | |
| Ülke |  Tuva |
| Bölge | Tuva |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 15,95 km² |
| Nüfus | |
| • Toplam | 786 |
| Zaman dilimi | UTC+07.00 (DAZD) |
Kara Çıraa sumuzu (Tuva Türkçesi: Кара-Чыраа сумузу), Tuva Cumhuriyeti'nde Sütgöl kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belde idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Bora Tayga köyüdür. 2020 yılı nüfusu 786 kişidir. İdari merkez ve sumuzun tek yerleşim yeri Kara-Çıraa köyüdür.
Sözkökü
[değiştir | kaynağı değiştir]Tıva Türkçesinde kara', kara demektir. Çıraa ise söğütlük demektir.[1] Türkçe karşılığı kara söğütlük şeklindedir.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Belde topraklarında bölgesel öneme sahip doğal bir önemli alan olan Süt gölü (Tıva Türkçesi: Сүт хөл / Süt göl) vardır. Belde merkezi olan köy, kuzeyde Ak-Sug (veya Ak) ve ve güneyde Hemçik akarsuları arasındaki vadide yer almaktadır. Kara-Çıraa batıdan Sug-Aksı'nın Şık caddesi ile bitişiktir. Kara-Çıraa idaresesi içinde yerleşim yeri statüsü olmayan yerleşim yerleri de bulunur. Alaak, Aldıı-Dörgün, Don-Uju, Dörgün, Deerbe-Arıı, Kadır-Arga, Kara-Sug, Kök-Çarık, Kurttug-Daş, Ogorod, Ölen, Oorug-Aksı, Sarıg-Kaya, Terbe-Daş, Ulug-Ödek, Üstüü-Hovuu, Hol-Ooju, Hıldıg-Üzük, Çalbak-Haragan, Çanagaş-Aksı, Çes-Bulun.
Başkent Kızıl'a 219 km uzaklıktadır. Sütgöl bölgesinin merkezi Sug-Aksı'ya ise 3 km mesafede yer almaktadır. En yakın yerleşim yerleri Sug-Aksı 3 km, Kızıl-Tayga (Ak-Aksı) 7 km, Bayan-Tala 8 km, Teve-Haya 10 km, Bora-Tayga 12 km, Bora-Tayga 12 km, Ak-Daş 15 km, Çadaana 23 km, İyme 26 km, Aldan-Maadır 27 km, Şemi 28.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Yıllara göre baktığımızda nüfus 811 kişi (2014) nüfusa sahipti. Son verilere göre 2020 yılında nüfus 786 kişidir. Bölgede tamamen Tıva Türklerinin nüfusu çoğunluktadır.[2]
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Stadyum adını A. Ondar'dan almıştır.
«Darıy Monguş» Kültürevi.
Köy kulübü
Tanınmış kişiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ünlü Tıva Türk'ü yazarı Yekaterina Tanova.
- Sporcu, Antrenör 6 Eylül 1953 tarihinde Sergey Inajıkoğlu Oorjak Kara-Çıraa'da doğmuştur. 1990-2005 yılları arasında - Tuva Devlet Spor Komitesi Başkanı (Bakan), Pedagojik Bilimler doçent doktoru.
Altyapı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kara-Çıraa postahanesi (Aldan-Maadır sokağı, no: 61)
- eğitim
Kara-Çıraa ortaokulu
«Herel», «Çeleeş» anaokulları
- idare
Kara-Çıraa köyü muhtarlığı
Kara-Çıraa belde İdaresi (Arat sokak, no:27)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Dorugool Monguş, Tıvaca-Türkçe Sözlük.
- ^ "Tıva'nın köylere göre etnik dağılımı". 13 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tıva Cumhuriyeti topraklarındaki coğrafi nesnelerin isimlerinin kaydedilmesinde / Coğrafi Adların Devlet Kataloğu 3 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Sütgöl'ün idari birimleri
 | |
|---|---|
| İl merkezi | |
| Bağlı sumular (Kırsal yerleşimler) |
|
Başkent: Kızıl | ||
| Şehirler | .svg) | |
| İdari bölgeler (Kojuunlar) | ||
| Akarsular | Aksu · Alaş · Biğ kem · Busın · Delgermörön · Eerbek · Eleges · Erzin · Kam Sarı · Han Tengri · Kemçik · Kaa kem · Mögenbüren · Narın · Sıstıg · Tes kem · Ulu kem · Yenigöl kem · Yinge · Oyuk (Egük) · Şagonar | |
| Göller | Çagıtay · Çeder · Tuz gölü · Erzin Tuz gölü · Samagaltay Tuz gölü · Kayın göl · Kindikli göl · Bataklıgöl · Noyan · Tere · Tojugöl · Töre · Uspa göl · Şaranur | |
| Dağlar | Obruçev · Alaş · Baytayga · Kızıltayga · Biçe Möngüntayga · Kemçik dağ · Karlığan · Hayırakan · Kurtlu Şibi · Möngüntayga · Kögmen · Tandı dağ · Çavaş · Öğök · Üde · Şiveelig | |
| Turizm | ||
| Konular | ||
