Karakalpakistan

Karakalpakistan
Özbekçe: Qoraqalpogʻiston Respublikasi
Karakalpakça: Qaraqalpaqstan Respublikası
Karakalpakistan Cumhuriyeti
Karakalpakistan Özbekçe: Qoraqalpogʻiston Respublikasi; Karakalpakça: Qaraqalpaqstan Respublikası; Karakalpakistan Cumhuriyeti
	Bayrak Arma
	Slogan; Jayxun jaǵasında ósken bayterek
	Millî marş; Karakalpakistan Ulusal Marşı ;
Başkent	Nukus
Resmî dil(ler)	Karakalpakça, Özbekçe
Etnik gruplar (2021)	%40,4 Özbekler; %37,0 Karakalpaklar; %15,4 Kazaklar; %5,4 Türkmenler; %1,8 Diğer
Demonim	Karakalpak
Hükûmet	Özerk
• Karakalpakistan Cumhuriyeti Joqarğı Kenes Başkanı
• Karakalpakistan Cumhuriyeti Joqarğı Kenes Başkanı	Orınbaev Amanbay Tleubaeviç
• Karakalpakistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Başkanı	Sariev Kahraman Ramatullaeviç
Yüzölçümü
• Toplam	166600 km2
Nüfus
• 2024 tahminî	2.015.000
Para birimi	Som (UZS)
Zaman dilimi	UTC+5

Karakalpakya veya Karakalpakistan, resmî adıyla Karakalpakistan Cumhuriyeti (Özbekçe: Qoraqalpogʻiston Respublikasi; Karakalpakça: Qaraqalpaqstan Respublikası, Қарақалпақстан Республикасы), Özbekistan’a bağlı özerk bir cumhuriyettir. Özbekistan’ın batı kesiminde yer alır. Başkenti Nukus'tur. Karakalpakya, tarihsel Harezm topraklarını kapsar. Yüzölçümü 165.000 km²dir. Karakalpakistan'ın nüfusu yaklaşık 1.800.000'dir. Bu nüfusun 500.000'i Karakalpak, 400.000'i Özbek, 300.000'i Kazak 100.000'i de değişik unsurlardır.

Tarih

Karakalpaklar Kazak Türkleri'nin bir boyu olarak da kabul edilebilir.

Karakalpakistan, 1925 Nisan ayında Kazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin özerk bir bölgesiydi ancak bu özerk bölge 20 Temmuz 1930'da SSCB'ye devredildi. İki yıl sonra (20 Mart 1932) Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti statüsünü kazandı. Aralık 1936'da Özbekistan SSC'ne bağlandı. Karakalpakistan Cumhuriyeti'nin kendi egemenlik hakları, kendi bayrağı ve kendi anayasası vardır. Karakalpakistan Cumhuriyeti, Özbekistan Cumhuriyeti Anayasasına göre Özbekistan'dan ayrılma hakkına sahiptir.

Coğrafya

Karakalpakistan, günümüzde büyük ölçüde çöldür ve Özbekistan'ın batısında, Aral Denizi yakınlarında, Ceyhun havzasının en alçak kesiminde yer almaktadır.^[2]^[3]^[4] 164.900 km²^[5] bir alana sahip olan ülke çöllerle çevrilidir. Doğusunda Kızılkum Çölü, güneyinde ise Karakum Çölü yer alır. Batıda Hazar Denizi'ne kadar uzanan kayalık bir plato bulunur.^[6]

Dil

Karakalpakça, Türk dillerinin Kıpçak grubuna girmektedir. Kazakça ve Nogaycaya da yakındır. Bunlar da yazı dilinde önce Arap alfabesini, 1928-1940 arası Latin alfabesini ve daha sonra Kiril alfabesini kullanmışlardır.

İdari yapı

Karakalpakistan Cumhuriyeti idari bakımından 16 ilçeye bölünür.

İlçe	Merkezi
Amuderya İlçesi	Mangit
Beruni İlçesi	Beruni
Ş imbay İlçesi	Şimbay
Ellikala İlçesi	Bostan
Kegeyli İlçesi	Kegeyli
Moynak İlçesi	Moynak
Nokis İlçesi	Akmangit
Kanlıgöl İlçesi	Kanlıgöl
Konurat İlçesi	Konurat
Karaozek İlçesi	Karaozek
Şomanay İlçesi	Şomanay
Tahtaköpir İlçesi	Tahtaköpir
Dörtgöl İlçesi	Dörtgöl
Hoceyli İlçesi	Hoceyli
Takıyataş ilçesi	Takıyataş
Bozatau İlçesi	Bozatau

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2021.
^ Batalden, Stephen K.; Batalden, Sandra L. (1997). The newly independent states of Eurasia: handbook of former Soviet republics. Greenwood Publishing Group. s. 187. ISBN 0-89774-940-5. 16 April 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2012.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Thomas isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ Merkel, Broder; Schipek, Mandy (2011). The New Uranium Mining Boom: Challenge and Lessons Learned. Springer. s. 128. ISBN 978-3642221217. 16 April 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 June 2012.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Roeder isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ Bolton, Roy (2009). Russian Orientalism: Central Asia and the Caucasus. Sphinx Fine Art. s. 54. ISBN 978-1-907200-00-7. 16 April 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2012.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Karakalpakistan ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2021.

[Batalden-2] Batalden, Stephen K.; Batalden, Sandra L. (1997). The newly independent states of Eurasia: handbook of former Soviet republics. Greenwood Publishing Group. s. 187. ISBN 0-89774-940-5. 16 April 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2012.

[Thomas-3] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Thomas isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[Merkel-4] Merkel, Broder; Schipek, Mandy (2011). The New Uranium Mining Boom: Challenge and Lessons Learned. Springer. s. 128. ISBN 978-3642221217. 16 April 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 June 2012.

[Roeder-5] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Roeder isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[Bolton-6] Bolton, Roy (2009). Russian Orientalism: Central Asia and the Caucasus. Sphinx Fine Art. s. 54. ISBN 978-1-907200-00-7. 16 April 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d Özbekistan'ın illeri
İller	Andican Buhara Cizzak Fergana Harezm Kaşkaderya Nemengan Navoiy Semerkant Sirderya Surhanderya Taşkent
Doğrudan yönetilen şehir	Taşkent
Özerk cumhuriyet	Karakalpakistan