Kidonya

UNESCO Dünya Mirası
UNESCO Dünya Mirası
	Arkeolojik kazıların yapıldığı alan
UNESCO Dünya Mirası
Konum	Yunanistan
Parçası olduğu	Minos Saray Merkezleri
Kriter	Kültürel: (ii), (iii), (iv), (vi)
Referans	1733
Tescil	2025 (47. oturum)
Bölge	Avrupa ve Kuzey Amerika
Koordinatlar	35°31′02″N 24°01′11″E / 35.5173°K 24.0196°D

Kidonya (Eski Yunanca: Κῠδωνία), Girit adasının kuzeybatısında antik bir şehir devletidir. Bugün Hanya şehrinin yakınlarında bulunmaktadır.

Zakros, 2025 yılında UNESCO tarafından Minos Saray Merkezleri'nin bir parçası olarak Dünya Mirası listesine dahil edildi.^[1]

Arkeolojik kazılar

Yunanistan ve İsviçre işbirliği içerisinde bilhassa Kastelli tepesinde düzenlenen arkeolojik kazılar, I. Tzedakis ve E. Hallager yönetiminde gerçekleştirilmiş ve Minos dönemi Kidonya'sına yoğunlaşmıştır.

Buluntular

Kastelli tepesindeki en önemli buluntuların arasında Linear A yazılı tabletler gelmektedir. Benzer tabletler 1973 yılında hemen yakında bulunan Katre caddesinde J. A. Papapostolou tarafından yönetilen bir kurtarma kazısında da gün yüzüne çıkartılmıştır. Bu buluntular Kidonya'nın bir idare merkezi olduğuna işaret etmektedir.

Tarihi

Başlangıçlar

Kidonya, Herodot'un aktardığına göre şehir Sisam tiranı Polikrates'den kaçan ya da ada dışına sürgün edilen Yunanlar tarafından MÖ 525'te kurulmuştur. Korsanlığa dayanarak yeniden başlangıç yapmak isteyen bu grup, deniz ticaretinde söz sahibi ve Mısır ile bağları olan Egine adası filosu tarafından baskı altına alınmıştır. Yine de arkeolojik buluntular arasında yer alan ve MÖ 5 ila 2. yüzyıl arasına tarihlenen sikkeler, Kidonyalıların otonomilerini ilan ettiklerine bir işarettir. Erken döneme ait en önemli buluntu yeri Kastelli tepesidir.

Roma öncesi dönem

Atina donanması, 429 yılında Peloponez Savaşı'nda Kidonyanın artbölgesini yağmalamıştır. MÖ 340'ta Fokisli Falaikos şehri kuşatmıştır. Daha sonraki dönemlerde Girit içi mücadelelerin bir sonucu olarak MÖ 171'de Gortinalı Nothokrates önderliğinde Kidonya'ya karşı girilen intikam girişimi, Kidonyalıların II. Eumenis ile ittifak kurması ve bir yardım ordusu göndermesi sonucu sonuçsuz kalmıştır.

Kidonya, Girit içi mücadalelerden en kuvvetlisini Polirinia'ya karşı vermiştir. İki şehir devleti de Rodopu Yarımadasındaki Diktynna tapınağına sahip olmak istemekteydiler. Öte yandan Roma Cumhuriyetinin Marcus Antonius Creticus yönetiminde Girit'i fethetme çabalarına karşı MÖ 70li yıllarda ciddi mücadele veren şehir de Kidonya olmuştur.

Roma hakimiyeti

MS 3. yüzyıla tarihlenen mozaikler, Kidonya'nın Roma döneminde iyi zengin vatandaşlara ev sahipliği yaptığının göstergesidir. Geç Antik Çağ'da Kidonya başpiskoposluk makamı olmuştur. Kastelli tepesindeki Orta Çağ duvarları içerisine entegre edilmiş devşirme malzemeler, helenistik ve Roma dönemi Kidonyasına ait yapılardan alınmış ve surları inşa ederken kullanılmıştır.