Polikrates
Polikrates (Grekçe: Πολυκράτης d. 570) Antik Yunanistan'da MÖ 538'den 522'ye değin Sisam adasında hüküm sürmüş bir tiran.
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Polikrates'in yaşamı ve faaliyetleri hakkında en önemli kaynak, antik Yunan tarihçi Herodot'tur. Herodot, Tarih (Grekçe: Ἱστορίαι) eserinin üçüncü kitabının büyük bir bölümünde, Polikrates'in yükselişi ve düşüş dönemlerini ele alır.[1] Eserin ona ayrılan bölümü, Polikrates'in ölümünden yaklaşık bir yüzyıl sonra MÖ 5. yüzyılın üçüncü çeyreğinde yazılmış ve büyük ölçüde sözlü geleneklere dayanmakta olup halk-hikaye unsurlarını ihtiva etmektedir. Bununla birlikte Herodot, Polikrates'in imgesini ahlaki konuları betimlemek ve dönemindeki Atina imparatorluğunun emperyalizmine yorum yapmak amacıyla yaratıcı bir biçimde şekillendirmiştir.[2][3] Polikrates'in dönemine ait bazı şiirler, ondan bahsetmektedir. MÖ 4. yüzyıldan Roma İmparatorluğu'na kadar olan diğer edebi kaynaklarda, Polikrates'e az sayıda referans yapılmıştır. Bu kaynaklar yararlı bilgiler içermektedir, ancak Polikrates'i tipik bir tiran kişiliği olarak gösterme eğiliminde olması sebebiyle anakronistik olabilir.[4]
Hükümdarlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Polikrates, muhtemelen MÖ 538 yılında Heras'ın onuruna yapılan dini bir festival sırasında silahlı bir baskınla Sisam adasında iktidarı ele geçirmiş ve silahsız katılımcılardan bazılarını öldürmüş ve Akropolis'i de işgal etmiştir.[5] Başlangıçta kardeşleri ile adanın yönetimini alan Polikrates, zamanla kardeşlerinden birisi olan Pantagnotos'u öldürmüş, diğer kardeşi Syloson'u ise sürgüne göndererek yönetimi tamamen kendi üzerine almıştır.
Polikrates, filosuna çok önem vermekteydi ve görünüşe göre bu sayede korsanlık yoluyla belirli bir miktarda servet biriktirmeyi başarmış ve böylece ünlü şahsiyetleri Sisam'a çekmiştir. Bu şahsiyetler arasında iairler Ibykos[6] ve Anakrion[7] da vardır. Herodot'a göre deniz hakimiyeti kurmaya çabalayan ilk Yunan odur.[8] Antik yunan tarihçisi Thukididis'in aktardığına göre, Polikrates birçok Ege adasını kontrolü altına almakta başarılı olmuş,[kaynak belirtilmeli] Milet ve Midilli gibi adalara karşı da savaş kazanmıştır.[9]
Ancak Polikrates'in gücü, onun Mısır'ı işgalini desteklemek için Pers kralı II. Kambises'e içerisinde muhalif askerlerle dolu bir gemi verip, geminin geri gelmemesinin daha iyi olacağını söylemesi ile kısıtlandı. Zira savaştan yara almadan gelen bu askerler Polikrates'e karşı mücadeleye başladılar.[10] Bunun için Spartalılardan yardım istediler.[11] Herodotos'a göre, sadece Spartalılar değil, Korintliler de bir sonraki saldırıya katıldılar.[12] Bu ittifak yine de Polikrates'i mağlup etmekte başarısız oldu.[13] Böylece Polikrates Samos'un tiranı olmayı sürdürdü.
MÖ 522'de muhtemelen isyancıların saldırıları sonucu filonun zayıflaması ile, korsanlıktan elde edilen gelirler azalmıştı. Bu nedenle Polikrates finansal bir çıkmaza sürüklendi. Kambises tarafından tehdit edildiğini düşünen Oroetus ona bir ittifak ve servetinin bir kısmını teklif ettiğinde, Polikrates ilk olarak sekreteri Maiandrios'u sözde hazineyi incelemesi için gönderdi.[14] Maiandrios, Oroetus tarafından alt edildi ya da rüşvet yiyerek[15] Polikrates'in Oroetus ile görüşmesinde bir mani olmadığı bilgisini aktardı. Herodot'un aktardığına göre Oroetus, Polikrates'i eziyetli bir biçimde öldürüp çarmıha gerdi.[16] Geçici olarak Samos'ta kalan ve Polikrates'i son derece iyi niyetli bir şekilde tasvir eden Herodot, bu ölümü kendisine yakışmaz bulmuştur.[17]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Herodot, Tarih, 3.39-60, 3.120-126
- ^ Carty (2005) 109-13
- ^ Irwin, Elizabeth (2009). "Herodotus and Samos: Personal or Political?". The Classical World. 102 (4). ss. 395-416. doi:10.1353/clw.0.0115.
- ^ Carty (2015), 17-21
- ^ Polyainos, Strategemata 1,23; Elke Stein-Hölkeskamp: Das archaische Griechenland. Die Stadt und das Meer. München 2015, S. 230.
- ^ Suda s. v. Ἴβυκος.
- ^ Anakreon F 46 D; Strabon 6,638; Herodot 3,121; Athenaios 12,540e; Aelianus, varia historia 9,4; Suda s. v. Ἀνακρέων
- ^ Herodot 3,122
- ^ Herodotus 3.39
- ^ Herodot 3,44
- ^ Herodot 3,45
- ^ Herodot 3,46ff. Die Geschichte, die Herodot als Begründung für diese Hilfe erzählt, gelten allerdings als unglaubwürdig, vgl. Paul Cartledge: Sparta and Samos: A special Relationship? In: Classical Quarterly. 32, 1982, S. 243–265, S. 256ff.
- ^ Herodot 3,55ff.
- ^ Herodot 3,120ff.
- ^ Vgl. Shipley, S. 103.
- ^ Herodot 3,125
- ^ Herodot 3,125; vgl. Thomas Schmitz: Polykrates. In: Peter Möllendorf, Annette Simonis, Linda Simonis (Hrsg.): Historische Gestalten der Antike. Rezeption in Literatur, Kunst und Musik (= Der Neue Pauly. Supplemente Band 8). Stuttgart/Weimar 2013, Sp. 767–772, Sp. 768.
