Konuralp pirinci
Konuralp pirinci, Düzce ili merkez ilçesine bağlı Konuralp bölgesi; Taşköprü Köyü, Kaymakçı Köyü, Kadıoğlu Köyü ile Çilimli ilçesine bağlı Esenli ve Dikmeli köylerinde ekimi, dikimi yapılan bir pirinç türüdür.[1]
Coğrafi bölgesinde ekimi Mayıs ayında, hasat 15 Eylül -15 Ekim tarihleri arasında yapılır; harmanlaşmış ürünler güneş veya gölgede kurutulur. Büyüme devresi esnasında çok suya ihtiyaç duyduğundan ancak coğrafi bölgelerin vadi tabanları içinde yetişebilir.[1] Halk dilinde "kasaba pirinci" olarak adlandırılan Konuralp pirinci, Osmanlı Saray Mutfağının Pirinci” olarak da bilinir.[1]
Çeşitli rehber kitaplarda geçmişinin 1800'lü yıllara dayandığı ifade edilmektedir. Ancak Konuralp'te Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında Anadolu'nun çeltik üretimi yapan büyük merkezlerinden biri olduğu ve 16. yüzyılda da yoğun çeltik ziraatini yapıldığını gösteren çalışmalar vardır.[2][3] Pirinç, Osmanlı sarayı mutfağında ve ordunun iaşesinde önemli bir yere sahipti ve üretimi özel kanunnamelerle düzenlenmekte; vergi muafiyetleri ve teşvikler sağlanmakta idi.[2] Çeltik ziraatı daha ziyade devletin mülkiyetindeki topraklar padişah, şehzade, hânedan mensupları, yüksek devlet görevlilerine tahsis edilmiş yerlerde veya vakıf-mülk topraklarında yapılırdı.[3] Konuralp bölgesinde padişah hası olan arazilerde pirinç yetiştirilirdi.
Konuralp Pirinci, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 25 Haziran 2019 tarihinde tescil edilmiştir.[1][4] Coğrafi tescil işareti alındıktan sonra üretimin artırılması için üretiminin yaygınlaştırılması amacıyla devlet üreticilere sağladığı destekleri artırmıştır.[5][6] Üreticiler, tohum, gübre ve ilaçlamanın dronla, teviye işlemlerinin lazerli tesviye makineleri ile yapılması gibi yöntemlerle Konuralp üretimini verimi artırmaktadır.[7] 2022'de Düzce İl Özel İdaresi, çeltik kurutma, işleme ve paketleme tesisi kurulması için Konuralp Pirinci Üretim Geliştirme Kompleksi projesini başlatmıştır.[8][9] Tesi, 2024'te faaliyete başlamıştır.[10]
Günümüzde Konuralp pirinci ile yapılan Konuralp Pilavı, Düzce'nin Konuralp bölgesinde sünnetlerde, düğünlerde, mevlidlerde ve etkinliklerde pişirilip ikram edilmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d "Konuralp Pirinci". duzce.ktb.gov.tr. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2020.
- ^ a b Abdioğlu, Hasan; Çakır, Baki (30 Aralık 2021). "Osmanlı Devletinde Çeltik Tarımı ve Muhasebe İşlemleri". Accounting and Financial History Research Journal (2021 Özel Sayı): 205-224. ISSN 2146-4928.
- ^ a b Taş, Kenan Ziya (31 Aralık 2020). "OSMANLI ÇELTİK ÜRETİM SAHASI OLARAK KONRAPA YA DA "OSMANLI SARAYININ NADİDESİ KONURALP PİRİNCİ"". Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 23 (44): 1253-1268. doi:10.31795/baunsobed.799608. ISSN 1301-5265.
- ^ "Coğrafi İşaret Platformu". Coğrafi İşaret Platformu. 25 Ocak 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2020.
- ^ Ömer Ürer. "Düzce'de yetiştirilen Konuralp pirincinin ekimi alanı devlet desteğiyle arttı". Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 19 Eylül 2025.
- ^ "Düzce'de çeltik hasadı tamamlandı". Milliyet. 14 Ekim 2014. Erişim tarihi: 19 Eylül 2025.
- ^ "Düzce'de yetiştirilen tescilli Konuralp pirinci hasat ediliyor". www.aa.com.tr. 20 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2025.
- ^ "Konuralp Pirinci Üretim Geliştirme Kompleksi Projesi". Düzce İl Özel İdaresi. 16 Ağustos 2022. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ ABBAS ÇAKAR (26 Nisan 2022). "Konuralp Pirinci için 12 milyonluk kompleks yapılıyor!". Sabah. Erişim tarihi: 19 Eylül 2025.
- ^ "Konuralp Pirinci Üretim Geliştirme Tesisi Kuruldu". Haber 380. 22 Mart 2024. Erişim tarihi: 19 Eylül 2025.