Lacertidae
| Lacertidae | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||
| Değerlendirilmedi (IUCN 3.1) | |||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||
| |||||||||||
| Tip tür | |||||||||||
| Lacerta agilis | |||||||||||
| Alt gruplar | |||||||||||
| Metne bakınız. | |||||||||||
.jpg)
Lacertidae, Autarchoglossa alttakımına bağlı bir sürüngen familyasıdır.[1] Lacertidler genelde kertenkele olarak anılırlar. Avrupa, Afrika ve Asya'ya özgüdür.
Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Lacertidae küçük veya orta boy sürüngenleri içerir. En büyük canlı türü olan Gallotia stehlini 46 cm'ye ulaşsa ve bazı soyu tükenmiş formlar daha da büyük olsa da, çoğu tür kuyruk hariç 9 cm'den daha kısadır. Öncelikle böcekçillerdir.[2]
Lacertidae, ince gövdeleri ve uzun kuyrukları ile birbirlerine benzese de aynı tür içinde bile çok çeşitli desen ve renklere sahiptir. Pulları, genellikle osteodermlere sahip olan kafada büyüktür, arkada küçük ve granüler ve altta dikdörtgendir. Çoğu tür cinsel olarak dimorfiktir, erkekler ve dişiler farklı desenlere sahiptir.[2]
Kafkasya'daki en az sekiz tür partenogenetiktir.[3][4]
Sınıflandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]En son kapsamlı filogenetik düğümlü ağaç, Baeckens ve diğerleri tarafından 2015 yılında oluşturulmuştur.[5]
Taksonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Lacertidae familyasına bağlı cinsler (2022):
- Acanthodactylus - Fitzinger in Wiegmann, 1834
- Adolfus - Sternfeld, 1912
- Algyroides - Bibron and Bory de Saint-Vincent, 1833
- Anatololacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
- Apathya - Méhely, 1907
- Archaeolacerta - Mertens, 1921
- Atlantolacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
- Australolacerta - Arnold, 1989
- Congolacerta - Greenbaum, Villaneuva, Kusamba, Aristote and Branch, 2011
- Dalmatolacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
- Darevskia - Arribas, 1997
- Dinarolacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
- Eremias - Fitzinger, 1834
- Gallotia - Boulenger, 1916
- Gastropholis - Fischer, 1886
- Heliobolus - Fitzinger, 1843
- Hellenolacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
- Holaspis - Gray, 1863
- Iberolacerta - Arribas, 1997
- Ichnotropis - Peters, 1854
- Iranolacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
- Lacerta - Linnaeus, 1758
- Latastia - Bedriaga, 1884
- Meroles - Gray, 1838
- Mesalina - Gray, 1838
- Nucras - Gray, 1838
- Omanosaura - Lutz, Bischoff and Mayer, 1986
- Ophisops - Ménétriés, 1832
- Parvilacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
- Pedioplanis - Fitzinger, 1843
- Philochortus - Matschie, 1893
- Phoenicolacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
- Podarcis - Wagler, 1830
- Poromera - Boulenger, 1887
- Psammodromus - Fitzinger, 1826
- Pseuderemias - Boettger, 1883
- Scelarcis - Fitzinger, 1843
- Takydromus - Daudin, 1802
- Teira - Gray, 1838
- Timon - Tschudi, 1836
- Tropidosaura - Fitzinger, 1826
- Vhembelacerta - Edwards, Herrel, Vanhooydonck, Measey, Tolley and Branch, 2013
- Zootoca - Wagler, 1830
Evrim
[değiştir | kaynağı değiştir]Lacertidae'nin, soyu tükenmiş Eolacertidae ile kardeş gruplarının yanı sıra bölgede bulunan en eski fosilleri nedeniyle Avrupa kökenli olduklarından şüphelenilmektedir.[6] Lacertidae'ye atfedilebilecek en eski fosiller, Fransa ve Belçika'nın Paleosen'inden bilinmektedir, ancak en eski kesin lacertidae, Paris Havzasında Fransa'nın Mutigny'nin erken Eoseninden (İpresian) bilinmektedir.[7] Lacertidler, erken Oligosen'de Asya'ya dağıldı.[8] Afrika'nın kolonizasyonunun zamanlaması Eosenden Miyosen'e kadar belirsizdir.[9]
Dağılım ve habitat
[değiştir | kaynağı değiştir]Avrupa ve Akdeniz'deki lacertidae türleri esas olarak orman ve çalılık habitatlarında yaşar.[2] Asya'nın otlak ve çöl habitatlarında bunların yerini Eremias ve Ophisops türleri alır. Afrika türleri genellikle kayalık, kurak alanlarda yaşar. Holaspis cinsine bağlı türler arboreal lacertidae olarak bulunan az sayıdaki türlerdendir. Holaspis guentheri ve Holaspis laevis, geniş kuyruklarını ve düzleştirilmiş gövdelerini bir aerfoil olarak kullanan planörlerdir.[10]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sürüngen Veritabanı, Lacertidae familyası 11 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- siber kertenkele
- Lacertidae Herpetokültürü
Wikimedia Commons'ta Lacertidae ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Lacertidae ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "ITIS". 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ a b c Encyclopedia of Reptiles and Amphibians. San Diego: Academic Press. 1998. ss. 163-165. ISBN 978-0-12-178560-4.
- ^ Darevskii IS. 1967. Rock lizards of the Caucasus: systematics, ecology and phylogenesis of the polymorphic groups of Caucasian rock lizards of the subgenus Archaeolacerta. Nauka: Leningrad [in Russian: English translation published by the Indian National Scientific Documentation Centre, New Delhi, 1978].
- ^ Tarkhnishvili DN (2012) Evolutionary History, Habitats, Diversification, and Speciation in Caucasian Rock Lizards. In: Advances in Zoology Research, Volume 2 (ed. Jenkins OP), Nova Science Publishers, Hauppauge (NY), p.79-120
- ^ Baeckens (January 2015). "Chemical signalling in lizards: an interspecific comparison of femoral pore numbers in Lacertidae". Biological Journal of the Linnean Society. 114: 44-57. doi:10.1111/bij.12414.
- ^ Čerňanský (24 Mayıs 2017). "Eolacertidae: a new extinct clade of lizards from the Palaeogene; with comments on the origin of the dominant European reptile group – Lacertidae". Historical Biology. 30 (7): 994-1014. doi:10.1080/08912963.2017.1327530. ISSN 0891-2963.
- ^ Čerňanský (2 Ocak 2020). "Dawn of Lacertids (Squamata, Lacertidae): New Finds from the Upper Paleocene and the Lower Eocene". Journal of Vertebrate Paleontology (İngilizce). 40 (1): e1768539. doi:10.1080/02724634.2020.1768539. ISSN 0272-4634. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi3 Eylül 2021.
- ^ Čerňanský (12 Aralık 2019). "The Oligocene and Miocene fossil lizards (Reptilia, Squamata) of Central Mongolia". Geodiversitas. 41 (1): 811. doi:10.5252/geodiversitas2019v41a24. ISSN 1280-9659.
- ^ Tamar (October 2016). "Out of Africa: Phylogeny and biogeography of the widespread genus Acanthodactylus (Reptilia: Lacertidae)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 103: 6-18. doi:10.1016/j.ympev.2016.07.003. ISSN 1055-7903.
- ^ Zug, George R. (2001). Herpetology : an introductory biology of amphibians and reptiles. 2nd ed. Laurie J. Vitt, Janalee P. Caldwell. San Diego, Calif.: Academic Press. ISBN 0-12-782622-X. OCLC 47145828.
 | Autarchoglossa ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |