El-Lât
El-Lât (Al Laht, Allat, Allatu, Alilat, Allāt, Ar. اللات; "Tanrıça"[1]), İslam öncesi Arabistan'daki kader, kısmet ve bereket tanrıçası.[1] En büyük tapınağı Taif'te bulunuyordu. Lat, Taif'te dört köşeli düz bir kaya parçası ile temsil ediliyordu ve etrafında bir ev inşa edilmişti. Tapınak Taif Kabesi olarak biliniyordu.[2] Kara taş, İslam öncesi dönemde Petra'da bir adı da Kaab olan tanrıça El-lât'ın sembolü durumundaydı.[3]
Mekke-Medine arasında bir yer olan Kudayd kasabasındaki tapınakta ise kendisini temsil eden bir kara taş bulunurdu.[4] İslam öncesi dönemde Mekke'nin üç baş tanrıçasından biridir. Bu üç tanrıça Mekkelilerin inancına göre Tanrı'nın kızlarıydı. Petralı Nabatlılar tarafından da tapınılan Lat, Nabatlılarca Yunan Athena ve Romalı Minerva ile denk tutulmuştur. Wellhausen'e göre, onlar Lat'ın Hubal'ın annesi olduğuna inanıyorlardı.
Hişam bin el-Kalbi tarafından yazılmış Putlar Kitabı'na (Kitab el-Esnam) göre, İslam öncesi dönemde Araplar onun Kabe'de yaşadığına inanırlardı ve Kabe'de ona ait bir put bulunurdu.
Bu ilahın adı, İslam dışı ve dönemin insanlarının tapındıklarından olarak İslamın kutsal kitabı olan Kur'an'da geçer. Necm Suresinde adı bir diğer Arap mitolojisi figürü Uzza ile birlikte anılır:
Bir sonraki ayette de bir diğer Arap mitoloji figürü Menat'ın adı anılır. Sıklıkla Lat, Menat ve Uzza üçü bir tür tanrıça üçlemesi meydana getirdikleri şekilde ilgili yazınlarda yer bulmuşlardır.[1] Bu üçlemenin başı konumundaki Lat'a, Arap mitolojisinde sıklıkla, her şeye gücü yeten bir baştanrının, (Al'ilãh veya bugünkü Allah - "Tanrı"[6]), kızı olarak tapınılmış olsa da, bazı bölgelerde baş tanrının bir tür eşi konumunda da tapınıldığı olmuştur[7] Bununla birlikte genel kanı İslam öncesi Mekke'de, ayetlerde de adı geçen, üç tanrıçanın "Allah'ın kızları" olarak anılmış olduğudur[7] ki bu eylem Kur'an'da yerilerek yer bulur.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ibn al-Kalbī (author) and Nabih Amin Faris (translator & commentary) (1952): The Book of Idols, Being a Translation from the Arabic of the Kitāb al-Asnām. Princeton University Press. US Library of Congress #52006741
- kuran.gen.tr - Online Kur'an Meâlleri 18 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Encyclopedia Mythica 5 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Encyclopedia Britannica Online 12 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Book of Idols (Kitāb al-Asnām) by Hishām Ibn al-Kalbī 20 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Putlar Kitabı - İngilizce)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Smith, Anthony E., "Allat". Encyclopedia Mythica. 18 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 18 Temmuz 2007.
- ^ "Orhan gökdemir din ve devrim". 3 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2017.
- ^ "Kâbe-i Muazzama Nedir?". 23 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ "The Majestic Allah, Part 6". 8 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2012.
- ^ Yazır, E. Hamdi. Türkçe Kur'an Meâli. kuran.gen.tr 4 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 18 Temmuz 2007.
- ^ The Name of God in Islam 5 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 26 Mart 2014.
- ^ a b "Arabian religion." Encyclopædia Britannica. 2007. Encyclopædia Britannica Online. URL erişim tarihi: 18 Temmuz 2007.
