Legal Matı
Legal Matı veya Legal Tuzağı, satranç açılışı tuzağı olup vezir fedası sonrasında üç küçük taşla yapılan matla sona erer; eğer siyah fedayı kabul ederse mat gerçekleşir. Tuzağın adı Fransız oyuncu Sire de Legall'den gelir. Joseph Henry Blackburne, 19. yüzyılın sonlarında dünyanın en iyi beş oyuncusundan biri olan İngiliz bir usta, bu tuzağı birçok kez uygulamıştır.
Hamleler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu tuzak çeşitli yollarla ortaya çıkabilir; aşağıda Paris'te bir simultane oyun sırasında gerçekleşen bir hamle dizisi gösterilmiştir. Fransa'nın önde gelen oyuncularından André Chéron, Jeanlose karşısında beyazlarla tuzağı kullanarak kazanmıştır:
1. e4 e5 2. Af3 Ac6 3. Fc4 d6
4. Ac3 Fg4?!
- Siyah fil atı açmaza alır. Stratejik olarak mantıklı bir fikir gibi dursa da, hamlede taktiksel bir hata vardır.
5. h3
- Bu konumda 5.Axe5? kötü bir hamle olurdu. Beyaz vezir hâlâ alınamaz (5...Fxd1?? iki hamlede mat olur), fakat 5...Axe5 beyaz atı alır ve g4'teki filin korunmasını sağlar. Bunun yerine 5.h3 ile beyaz, file "ne yapacaksın?" sorusunu yöneltir; fil ya geri çekilecek, ya atı alacak, ya alınacak ya da oyundaki gibi güvensiz bir kareye gidecek.
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 |              | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
5...Fh5? sonrası pozisyon
5... Fh5? (diyagram)
- Siyah görünüşte açmazı koruyor, ama bu en az bir piyon kaybına yol açan taktiksel bir hatadır. Nispeten en iyi hamle 5...Fxf3 (ya da 5...Fd7) olup, fil çiftini feda ederek beyaza taş geliştirmede rahat bir avantaj sağlar, fakat malzeme eşitliği korur. 5...Fe6 de mümkündür.
6. Axe5!
- Siyahın taktiksel hatasını avantaja çeviren hamle. Beyaz görünüşte açmazı görmezden gelir ve veziri feda eder. Siyah’ın en iyi hamlesi 6...Axe5 olur; 7.Vxh5 Axc4 8.Vb5+ ardından 9.Vxc4 ile beyaz bir piyon önde olur, ama siyah yine oyuna devam edebilir.
6... Fxd1??
- Büyük hata, veziri kazanır ama oyunu kaybeder. Siyah 6...Axe5 veya 6...dxe5 oynamalıydı.
7. Fxf7+ Şe7 8. Ad5#
- Son konum bir saf mattır; siyah şahın çevresindeki sekiz karede her birinin hareket edememe nedeni tam olarak bir tanedir ve şahın mevcut konumunda kalamama nedeni de tam olarak bir tanedir.[1]
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 | | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8.Ad5# sonrası son konum
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bu Legal Tuzağı versiyonu Andre Bjerke (1975). Spillet i mitt liv (Norveççe). ISBN 82-03-07968-7. kitabında sunulmuştur.