Lipovanlar
| Romanya tarihi |
|---|
  |
Lipovanlar veya Lippovanlar (Rumence: livopeni, Ukraynaca: Липовани [Lipovani], Rusça: Липовáне [Lipovanye], Bulgarca: липованци [Lipovantsi]), Rus kökenli ve "Eski İnanış"a sahip, Moldova Prensliği döneminde Rus Ortodoks Kilisesi'ne muhaliflerin 18. yüzyılda göç etmesi sonucu Dobruca ve Muntenya'nın doğu bölgelerine yerleşmiş bir halk. 2002 Rumen nüfus sayımına göre, Dobruca'da yaşayan 21.623, Romanya'da yaşayan 35.791 Lipovan (Lippovan) vardır.
İsmi
[değiştir | kaynağı değiştir]Lipovalıların adının kökeni tam olarak bilinmemekle birlikte, Yaban Tarlaları sınırında yaşadıkları bölgenin ıhlamur ağaçlarından (Rusça "Lipa" veya "Липа") geliyor olabilir. Dilbilimci Victor Vascenco bunu halk etimolojisi olarak görüyor. Başka bir hipoteze göre, bu ismin, bir efsaneye göre, bir efsaneye göre Mısır'a göç eden muhalifler grubuna önderlik eden Nikita Pustosvyat'ın oğlunun gerçek adı olduğu iddia edilen "Filipp" (1672-1742) adından türemiştir. şimdi Romanya, onun üstatlarına Lipovtsi ve son olarak Lipovane olan Filippovtsy adı verildi. Başka bir hipotez, onu Moskova'nın Aziz Philip'ine adanmış bir tatil adı olan "Filippovka"dan alır.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Kabul gören görüş, ismin günümüz Romanya'sına göç eden muhaliflerin lideri Filipp Pustosviat'tan (1672-1742) geliyor oluşudur. Bu muhaliflere Flippovani adı verilmiş daha sonra da Livopen olarak kısaltılmışı kullanılmıştır. İsim için diğer fikirler ise Slavik bir kelime olan Липа için lipa yani " ıhlamur ağacı " anlamında ya da " Filippovka " olarak Saint Philip'e adanmış bir tatil adı olarak düşünülmektedir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Lipovanlar, Rus Ortodoks Kilisesi muhalifleri olarak, 18. yüzyılda Rusya'dan göç etti. Moldova Prut Nehri kıyısında ve Tuna Deltası'na yerleşti. Patrik Nikon yönetimi sırasında yapılan Rus Ortodoks Kilisesi reformları öncesindeki güçlü dini gelenekleri korudular. Patrik tarafından 1652 yılında ibadette yapılan değişiklikler sonucu bazı inançlılar "eski yol" adıyla yeni bir tarikat oluşturdu. İnsanları eski Rusça konuşmaya, haç çekerken iki parmak kullanmaya ve sakallarını uzatmaya davet ettiler. Bunun sonucu olarak Rus hükûmeti ve Ortodoks Kilisesi, onlara eziyet etmeye başladı ve sonuç olarak tarikat mensuplarını yakarak cezalandırdılar ve bazı intihar vakaları sonucunda da tarikat mensupları göç etmek zorunda kaldı. 1876 yılında, Lipovanlar zulümden kaçmak için Romanya'ya göç etti ve Skoptsy mezhebine katıldılar. İlişkiler son zamanlarda geliştirilmiş olmasına rağmen Lipovanlar, Rus Ortodoks Kilisesi tarafından bölücü olarak kabul edildi.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Ukrayna'da Lipovan topluluğunun ana merkezi Aziz Nicholas adında kendilerine ait bir kiliseninde olduğu Vilkovo kasabasıdır.
