M32p
| M32p | |
|---|---|
| Gözlem verisi | |
| Takımyıldız | Andromeda |
| Özellikler | |
| Grup veya küme | Yerel Grup |
| Kütle (m) | 2,5×1010 M☉ |
M32p, Andromeda Gökadası tarafından yaklaşık 2 milyar yıl önce parçalanıp yutulduğu varsayılan eski bir gökadadır. Bir zamanlar Samanyolu ve Andromeda gökadalarının kardeş gökadası olan M32p, Yerel Grup'un üçüncü veya dördüncü en büyük gökadasıydı ve Samanyolu'nun kendi ömrü boyunca birleştiği herhangi bir gökadadan en az 20 kat daha büyüktü.[1] Bu birleşmenin Andromeda'nın kalın diskini meydana getirdiği ve Andromeda'nın kendisinden bile daha büyük, neredeyse görünmez bir dış yıldız halesi ile zorlukla ayırt edilebilen bir yıldız akıntısı oluşturarak hale yıldızlarının büyük bir kısmını sağladığı düşünülmektedir.[2]

Yeni simülasyonlar bu dış haledeki yıldızların çoğunun daha önce düşünüldüğü gibi birçok küçük yoldaş gökadanın değil, büyük ölçüde bu tek devasa gökadanın parçalanmasından geldiğini göstermektedir.[2] Ayrıca, birleşme anında Andromeda'da bir yıldız oluşum patlamasına neden olduğu düşünülmektedir. Bu yıldız oluşum patlaması ve disk kalınlaşması bulgusuna aynı dönemde Fransız araştırmacılar da bağımsız olarak ulaşmıştır.
Bu eski gökadanın, Andromeda'nın uydu gökadası Messier 32 (M32) ile ilişkili olduğu ve M32'nin, M32p'nin yoğun merkezinden geriye kalanlar olabileceği düşünülmektedir. M32'nin benzer büyüklükteki diğer eliptik gökadalara pek benzemeyen yoğun ve kompakt yapısı ile 2 milyar yıl önceki yıldız oluşum patlaması gibi sıra dışı özellikleri, bu teoriye göre onun daha önceki büyük bir gökadanın kalıntısı olmasıyla açıklanır.[2] Bu çalışma ayrıca Andromeda'nın diskinin böylesine büyük bir çarpışmadan sağ çıkmış olabileceğini göstererek, bu tür etkileşimlerin diskleri mutlaka yok edeceği yönündeki yaygın kanıya da meydan okumaktadır.[2]
Bu varsayımsal gökada, 2018 yılında Michigan Üniversitesi Astronomi Bölümü'nden Richard D'Souza ve Eric Bell tarafından bilgisayar modelleri kullanılarak tanımlanmış ve bulguları Nature Astronomy dergisinde yayımlanmıştır. M32p'nin yıldız kütlesinin yaklaşık 2,5×1010 M☉ olduğu tahmin edilmektedir.[3] Bu tür parçalanmış bir gökadanın keşfedilmesi ve incelenmesi, gök bilimcilerin Samanyolu gibi disk gökadalarının nasıl evrimleştiğini ve büyük birleşmelerden nasıl sağ çıktığını daha iyi anlamalarına yardımcı olacaktır.[2]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gaia Enceladus, Samanyolu'nun kalın diskinin ve birçok hale yıldızının nedeni.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Mike Wall (23 Temmuz 2018). "The Milky Way Had a Big Sibling Long Ago — And Andromeda Ate It". Space.com. 17 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2025.
- ^ a b c d e "The Milky Way's long-lost sibling finally found". Science Daily. 23 Temmuz 2018. 16 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2025.
- ^ d'Souza, Richard; Bell, Eric F (2018). "The Andromeda galaxy's most important merger about 2 billion years ago as M32's likely progenitor". Nature Astronomy. 2 (9): 737-743. arXiv:1807.08819
. Bibcode:2018NatAs...2..737D. doi:10.1038/s41550-018-0533-x.
