M4 karayolu (Suriye)
| M4 |
| ||
| ||
| Tip | Karayolu | |
| Başlangıç | Lazkiye, Suriye | |
| Bitiş | Musul, Irak | |
| Uzunluk | 682 kilometre | |
| Geçtiği Yerler | Lazkiye, İdlib, Halep, Rakka, Haseke | |
| Harita | ||
|---|---|---|
| ||
M4 karayolu, Suriye'nin kuzeyinde bulunan ve Türkiye sınırı boyunca paralel devam eden kara yoludur.
Özellikleri ve güzergâhı
[değiştir | kaynağı değiştir]M4 karayolu Fırat'ın batısında 120 kilometre olmak üzere toplamda 682 kilometre boyunca devam eder. Suriye'nin Akdeniz'e kıyısı olan liman şehri Lazkiye'den başlar, Cisr eş-Şuğur ve Ariha gibi ilçeleri birbirine bağlar, İdlib'in Serakib ilçesinde başka bir önemli kara yolu olan M5 karayolu ile kesişir.[1] M4 karayolu ile M5 karayolunun kesişimi 60 kilometre kadar sürer. Yol Serakib'den Halep'e, Halep'ten Rakka'ya, Rakka'dan da Haseke iline kadar Türkiye sınırına paralel şekilde uzanır. Irak sınırına geldiğinde Musul'da son bulur.[2]
Suriye İç Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]M4 karayolu, Suriye'nin kuzeyinde birçok yerleşim yerinden geçtiği için savaş boyunca birçok kez el değiştirmiştir. Suriye ordusunun Suriye'nin kuzeyinde kontrolü kaybetmesinden sonra önce Özgür Suriye Ordusu bu yolun kontrolünü ele geçirmiştir, daha sonra Irak İslam Devleti'nin Suriye İç Savaşı'na dahil olmasıyla Irak ve Şam İslam Devleti Özgür Suriye Ordusu'nu yolun geçtiği bölgelerden uzaklaştırmış, yolun kontrolünü sağlamıştır. Ardından YPG, Irak ve Şam İslam Devleti'ne karşı yapılan askerî müdahaleler kapsamında koalisyon güçlerinin vekil gücü olarak hava desteğiyle yolun büyük bir kısmını ele geçirmiştir.
Türkiye - Amerika Birleşik Devletleri anlaşmazlıkları
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerika Birleşik Devletleri'nin YPG'ye silah sevkiyatlarını M4 karayolu üstünden yapması[3][4] Türkiye'nin YPG'ye müdahalesi açısından yolun lojistik önem kazanmasını sağladı. Türkiye'nin 9 Ekim 2019'da başlattığı Barış Pınarı Harekâtı ile birlikte Türk Silahlı Kuvvetleri ve Türkiye'nin vekil gücü Suriye Milli Ordusu 12 Ekim 2019'da M4 karayoluna ulaştı, operasyon sonrası Türkiye yolun Fırat'ın doğusunda kalan kısmının büyük bir kısmını kontrol etmektedir.[5][6]
Türkiye - Rusya anlaşmazlıkları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazalt Operasyonu ile birlikte Dera'nın kontrolünü ele geçiren Rusya ve Suriye, İdlib'e operasyon yapma kararı aldı. 7 Eylül 2018'de Recep Tayyip Erdoğan, Vladimir Putin ve Hasan Ruhani'nin İran'da yaptığı ortak zirvede konuşan Putin, İdlib'in bütünüyle ele geçirileceğini söyledi.[7] Bu zirvenin ardından Erdoğan ve Putin, Soçi'de bir görüşme daha yaptı ve Soçi Mutabakatı gerçekleşti. Mutabakata göre M4 karayolunun güvenliği 2018 sonuna kadar sağlanacak ve trafiğe açılacaktı.[8] M4 karayolunun bir türlü trafiğe açılamaması sonrası Rus Hava Kuvvetlerinin ve Suriye Silahlı Kuvvetlerinin İdlib'e saldırıları arttı. Türk ordusu İdlib'e sevkiyatlarını çoğalttı.[9] Bir süre vekil güçlerle devam eden çatışmalar kısa süre sonra orduların birbirini direkt hedef almasına dönüştü.[10][11] Çatışmaların ardından 5 Mart 2020'de Türk ve Rus heyetleri yeni bir görüşme gerçekleştirdi. M4 karayolunun kuzeyinde 6 kilometre ve güneyinde 6 kilometre derinliğinde bir güvenli koridor kararlaştırıldı. Türk ve Rus ordularının M4 karayolunda ortak devriye faaliyetleri yürüteceği açıklandı.[12] Bu devriyeler sırasında, 14 Temmuz 2020'de, yolun Ariha bölgesinde Türk-Rus devriyesine bombalı araç saldırısı düzenlendi. Saldırıda 3 Rus askeri 1 Türk askeri yaralandı. Saldırıdan sonra Rus zırhlısı kullanılamaz hâle geldi. Saldırıyı aynı gün "Hattab el Şişani Ketibeleri" adlı örgüt üstlendi.[13] Örgüt 5 Ağustos 2020'de saldırıya ait görüntüleri yayınladı. Videoda bomba yüklü aracın Türk-Rus devriyesi sırasında Rus zırhlısına doğru hareket ettiği ve daha sonra infilak ettiği görüldü.[14][15]
Amerika Birleşik Devletleri - Rusya anlaşmazlıkları
[değiştir | kaynağı değiştir]Barış Pınarı Harekâtı sonrası Türkiye'nin operasyonunu durdurmak için bölgeye Amerikan kuvvetlerinin yanı sıra Rus kuvvetlerinin de gelmesiyle[16] birlikte bölgedeki Amerikan askerleri ve Rus askerleri arasında çeşitli anlaşmazlıklar çıkmıştır.[17] Bu anlaşmazlıkların birisinde Amerikan ordusunun, Rus ordusuna ait bir konvoyun önünü M4 karayolu üstünde kesmesiyle yol Fırat'ın doğusunda 20 Ocak 2020'de geçici olarak kapatılmıştır.[18]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Capture of M5 one of the most celebrated prizes in Damascus' campaign to regain territory". Jordan Times (İngilizce). 26 Şubat 2020. 27 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ Karan, Ceyda. "'Suriye ordusu İdlib'de çemberi daralttı, amaç M4-M5 karayollarının kesiştiği kavşak noktasını temizlemek'". tr.sputniknews.com. 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "ABD'den YPG/PKK sahasına bir haftada 300 tırlık sevkiyat". www.aa.com.tr. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "ABD'nin YPG/PKK'ya verdiği silah mühimmatları ele geçirildi". 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "Barış Pınarı Harekâtı: SMO kritik noktaya ulaştı". www.sozcu.com.tr. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "M4 karayolu ele geçirildi". Yeniasir. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "İran'da Erdoğan ve Putin arasında İdlib atışması". www.sozcu.com.tr. 9 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "İşte 10 maddelik İdlib mutabakatı". www.cumhuriyet.com.tr. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "Türk askeri konvoyu İdlib'e girdi!". www.sozcu.com.tr. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "Türk ordusu Suriye jetini vurdu! Ruslar görüntüyü yayınladı". Milliyet. 4 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "İdlib'de Türk askerlerini Rus uçakları mı vurdu?". Timeturk.com. 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "Erdoğan-Putin görüşmesinden İdlib için ateşkes, ortak devriye ve güvenli koridor kararı çıktı". BBC News Türkçe. 5 Mart 2020. 6 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "Several Wounded In Syria Attack On Russian-Turkish Patrol • The Syrian Observatory For Human Rights". The Syrian Observatory For Human Rights. 14 Temmuz 2020. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- ^ "Syria bomb attack 'wounds Russian and Turkish soldiers' on joint patrol". Middle East Eye (İngilizce). 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Explosion targets joint Russian-Turkish convoy in Idlib". www.rudaw.net. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Rus güçleri Fırat'ın doğusuna geçti". www.ntv.com.tr. 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ Auken, Bill Van. "Suriye'de ABD askerleri Rus konvoyu ile karşı karşıya geldi". www.wsws.org. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "Suriye'deki M4 karayolu ABD ve Rusya anlaşmazlığı nedeniyle geçici olarak kapandı". www.aa.com.tr. 21 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.