Kleopatra (II. Filip'in kızı)

Kleopatra
Kleopatra
Κλεοπάτρα
Doğum	MÖ 355/354
Ölüm	MÖ 308
Evlilik	I. Aleksandros
Çocuk(lar)	II. Neoptolemus; Cadmeia;
Ebeveyn(ler)	II. Filip ve Olimpias
Akraba(lar)	Büyük İskender; Thessaloniki (üvey kızkardeşi); Cynane (üvey kızkardeşi); III. Filip (üvey birader);

Makedonyalı Kleopatra (Yunanca : Κλεοπάτρα της Μακεδονίας; y. MÖ 355/354 - MÖ 308) veya Epirli Kleopatra (Yunanca : Κλεοπάτρα της Ηπείρου) antik bir Makedon prensesi ve daha sonra Epir'in kraliçe naibidir. Makedonya hükümdarı II. Filip ile Epirli Olimpias'ın kızı ve Büyük İskender'in tek öz kardeşidir. Diğer kardeşleri arasında üvey kız kardeşleri Thessaloniki ve Cynane ile üvey kardeşi III. Filip bulunmaktadır.

Erken dönem

Kleopatra, Pella'da annesinin gözetimi altında büyümüştür.^[1] Olimpias, çocuklarındaki aile bağını güçlendirmiş ve "tutarlı bir siyasi, ahlaki ve kültürel eğitim ve deneyim" ile yetiştirilmelerini sağlamıştır.^[2] Kleopatra, Olimpias, Leonidas ve İskender'in arkadaşları, İskender 13 yaşında Mieza'ya gönderilene kadar İskender'in en yakın ilişkide olduğu kişilerdiler. MÖ 338'de Kleopatra babasıyla Pella'da kalırken, annesi Olimpias, Kleopatra'nın dayısı olan Molossian kardeşi Epir kralı I. Aleksandros ile birlikte Epir'e sürgüne gitmiş ve Kleopatra'nın kardeşi İskender de İlirya'ya kaçtı. Kısa süre sonra Filip, kızının elini evlilik teklif ederek I. Aleksandros ile ittifak kurması gerektiğini hissetti.^[3]^[4]

Epir hükümdarlığı

Babasının öldürülmesinden hemen sonra, Kleopatra ve kocası-dayısı Aleksandros Makedonya'dan Epir'e geri döndüler. Çiftin Epirli II. Neoptolemus ve Kadmeia (kardeşinin Kadmea'daki garnizona saldırarak başlayan Teb isyanını bastırmasından dolayı bu adı almıştır) adında iki çocuğu olduğuna inanılıyor.^[3]^[5]

Kleopatra, kardeşi Aleksandros'un resmî desteğini elinde bulunduruyordu.^[6] ve muhtemelen doğuya doğru yaptığı fetih sırasında onunla yakın temas halindeydi. İskender, onu ve Olimpias'ı Basileus'unun yakın çevresi olarak görüyordu.^[2] MÖ 332'de İskender, hem annesi hem de kız kardeşi ve yakın arkadaşları için ganimet göndermişti. Kleopatra ayrıca nüfuzunu kullanarak Herakleia'lı tiran Dionysius adına araya girdi ve durumu İskender adına ele aldı.^[2]^[4]

MÖ 334'te Kleopatra'nın kocası, Yunan kolonisi Taranto adına birkaç İtalik kabile olan Lukanlar ve Bruttii'ye karşı sefer düzenlemek için Adriyatik Denizi'ni geçerek İtalya Yarımadası'na ulaştı ve onu Epir naibi olarak bıraktı. MÖ 334 civarında yaygın bir kıtlık sırasında resmi tahıl sevkiyatlarının alıcısı ve göndericisi olarak yer aldı. Libya'da Kirene'de bulunan bir yazıta göre, 50.000 'medimni' tahıl aldı ve fazlasını Korint'e gönderdi. I. Aleksandros, Heraklea'yı fethetti, Sipontum'u aldı ve hem Consentia'yı hem de Terin'i ele geçirdi, ancak sonunda MÖ 331'de muharebede öldürüldü ve genç varis Neoptolemus taht için çok gençti.

Bu arada Kleopatra Epir'i yönetiyordu. Yunanistan'ın geri kalanının aksine, bir ailenin kadınının kocası öldüğünde ve oğul/oğulları çok küçük olduğunda hane reisi olması bir Epir geleneğiydi. Özellikle, kocasının ölümü üzerine taziyelerini iletmek üzere Atina'dan bir elçilik gönderildi. Büyük İskender, Makedonyalıların bir kadın tarafından yönetilmeye istekli olup olmadıkları konusunda belirsizlik dile getirse de, çoğu kaynak onun Kleopatra'nın vekaletini onayladığını vurgulamaktadır.^[2]

Kleopatra, görünüşe göre Molossia halkının dini devlet başkanı olarak hareket ediyordu. Adı, yakın zamanda kurulan Epir ittifakındaki Theorodokoi^[4]^[7]^[8] ("kutsal elçileri karşılayanlar") listesinde yer almaktadır. Kleopatra, listedeki tek kadındı. Resmi karşılama görevlisi olarak konumu, Yunanistan'ın herhangi bir yerinde olup biten her şeyi takip edebilmesini sağlamaktaydı. Kleopatra ayrıca, kardeşinin tahıl sevkiyatlarıyla ilgili politikalarının uygulanmasında da etkili olmuş olabilir.^[4]

Kleopatra'nın bu dönemdeki kişisel hayatı kaydedilmemiştir, ancak Plütark, İskender'in Kleopatra'nın yakışıklı bir genç adam ile yaşadığı bir ilişkiyi öğrendiğinde,^[5] onun basileia'sından biraz zevk alması gerektiğini söylediğini yazmıştır.^[9]^[10]

Olimpias, iktidarının bir noktasında Kleopatra'ya naip olarak katıldı, ancak güçlerinin büyüklüğü belirsizdir.^[6] Plütark'ın bir pasajında, Kleopatra ve Olimpias'ın yönetimi paylaştığı, Kleopatra'nın Makedonya'yı, Olimpias'ın ise Epir'i yönettiği belirtilir. Bu ilişki, Antipatros'a karşı yakın bir siyasi ilişki olarak tasvir edmiştir.^[4]

Kardeşlerinin hayatının sonuna doğru, Kleopatra Molossian naipliğinden tamamen vazgeçmiş olabilir.^[6] İskender'in ölümünden sonra, Kleopatra'nın annesine göre statüsü belirsizleşti. Siyasi olarak birlikte çalışmaya devam ettiler ve Olimpias, Kleopatra'nın bir general ile evliliğini ve gelecekteki çocuklarıyla güvenliklerini sağlamlaştırmanın bir yolu olarak gördü.^[4] Kleopatra, Büyük İskender'in kız kardeşiyle bir bağlantı kurarak Makedonyalılar üzerindeki etkilerini güçlendirmeyi düşünen birkaç generali tarafından evlenmek için istendi.^[10] Leonnatos'un ilk olarak, Eumenes'e Pella'ya gelirse kendisine evlilik sözü verildiğini söyleyerek onun elini talep ettiği belirtilir. Kleopatra, Leonnatos'un Makedonya'nın yeni, zihinsel olarak uygunsuz kralı III. Filip'i devirme hırsına ve yeteneğine sahip olduğunu bildiği için elini uzatmıştı. Bu arada Leonnatos, düğüne gelmeden önce ve taht üzerindeki iddiasını güçlendirmek amacıyla, Lamya'daki isyancı Yunanlıların kuşatmasını kaldırmak ve Antipatros'u kurtarmak için durdu. Ancak bu harekâtı sırasında öldürüldü ve bu nedenle evlilik asla gerçekleşmedi.

Sardis'te geçirilen zaman ve suikast

Kleopatra, MÖ 322/321'de Perdikkas ile evlenmek için Sardis'e geldi, ancak Perdikkas'ın Antipatros'un kızı Nikaia'ya evlenme teklif ettiğini gördü. Eumenes'in Perdikkas'ın Kleopatra ile evliliğini desteklediği bildirilse de Perdikkas'ın kardeşi Alcetas bu birlikteliğe karşı çıktı. Yine de Perdikkas, Kleopatra ile evlenmek için Nikaia'yı boşamayı planlıyordu. Bu, Cyanne'nin öldürülmesiyle birlikte, Antipatros ve Krateros'u Perdikkas'a karşı çevirdi.^[4] Ölümünden sonra, İskender'in tüm halefleri, özellikle Kassandros, Lisimahos ve Antigonos Kleoparta ile evlenmek istediler.

MÖ 320 civarında, hayal kırıklığına uğramış Antipatros, Kleopatra'yı Perdikkas ve Eumenes ile olan ilişkisi nedeniyle alenen azarladı. Ancak Kleopatra bu kadar kolay boyun eğmedi ve kendi suçlamalarıyla karşılık verdi.^[4]

Kleopatra, Antipatros, Olimpias ve Eumenes'in ölümleri, Thessaloniki'in evliliği ve yeğenlerinin cinayetleri boyunca gizemli koşullar altında Sardis'te kaldı. Birçok kişi, Antigonus tarafından onurlu bir esaret altında tutulduğuna inanırken, bir diğer teori de, kendi evlenme yeteneğini ve cinayetinin olumsuz etkisini güvenliğini sağlamak için kullandığıdır.^[4]

MÖ 308'de Kleopatra, Ptolemaios'un evlenme teklifini kabul ederek Sardis'ten kaçmıştır. Ancak, evlenmelerinden önce yakalanmış, Sardis'e geri getirilmiş ve rivayete göre Antigonus'un emriyle kadın hizmetçilerinden biri tarafından öldürülmüştür.^[10] Daha sonra suikastçıları idam edip onuruna güzel bir cenaze töreni düzenlemesine rağmen, Antigonus, onun hayatta kalamayacak kadar güçlü olduğunu biliyordu.^[1]

Kaynakça

^ ^a ^b "Cleopatra of Macedonia - Livius". 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d Affective relations and personal bonds in hellenistic antiquity : studies in honor of Elizabeth D. Carney. Monica D'Agostini, Edward M. Anson, Frances Pownall. Oxford: Oxbow Books. 2020. ISBN 978-1-78925-499-0. OCLC 1204607533.
^ ^a ^b Bagnall, Roger S; Brodersen, Kai; Champion, Craige B; Erskine, Andrew; Huebner, Sabine R, (Ed.) (21 Ocak 2013). The Encyclopedia of Ancient History. 1 (İngilizce). Wiley. doi:10.1002/9781444338386.wbeah04067. ISBN 978-1-4051-7935-5.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Carney, Elizabeth (1988). "The Sisters of Alexander the Great: Royal Relicts". Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte. 37 (4). ss. 385-404. ISSN 0018-2311. JSTOR 4436070.
^ ^a ^b Müller, Sabine (9 Kasım 2020). "Argead women". The Routledge Companion to Women and Monarchy in the Ancient Mediterranean World (İngilizce). Routledge Handbooks Online. ss. 294-306. doi:10.4324/9780429434105-29. ISBN 978-1-138-35884-3.
^ ^a ^b ^c Carney, Elizabeth D. (1 Ocak 2003). "Chapter Nine: Women in Alexander's Court". Brill's Companion to Alexander the Great (İngilizce). Brill. ss. 227-252. doi:10.1163/9789004217553_010. ISBN 978-90-04-21755-3.
^ Cleopatras by J. E. G. Whitehorne
^ Lyngsnes, Øystein Wiklund. "The Women Who Would Be Kings": A study of the Argead royal women in the early Diadochoi Wars (323-316 BCE): The Rivalry of Adea-Eurydike and Olympias and the Death of the Argead dynasty. [Master's Thesis, Norwegian University of Science and Technology] https://ntnuopen.ntnu.no/ntnu-xmlui/bitstream/handle/11250/2503322/Lyngsnes_%C3%98ystein_Wiklund.pdf?sequence=1
^ Carney, Elizabeth (1995). "Women and Basileia: Legitimacy and Female Political Action in Macedonia". The Classical Journal. 90 (4). ss. 367-391. ISSN 0009-8353. JSTOR 3297828.
^ ^a ^b ^c The Routledge companion to women and monarchy in the ancient Mediterranean world. Elizabeth Donnelly Carney, Sabine Müller. Abingdon, Oxon. 2021. ISBN 978-0-429-43410-5. OCLC 1154099146.

Konuyla ilgili yayınlar

Carney, Elizabeth Donnelly. Women and Monarchy in Macedonia. Oklahoma Series in Classical Culture. Univ. of Oklahoma Press: 2000.

Dış bağlantılar

Cleopatra^[Usurped] from Charles Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology (1867)
Cleopatra of Macedonia from Livius on ancient history by Jona Lendering

[:2-1] "Cleopatra of Macedonia - Livius". 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[:3-2] Affective relations and personal bonds in hellenistic antiquity : studies in honor of Elizabeth D. Carney. Monica D'Agostini, Edward M. Anson, Frances Pownall. Oxford: Oxbow Books. 2020. ISBN 978-1-78925-499-0. OCLC 1204607533.

[:0-3] Bagnall, Roger S; Brodersen, Kai; Champion, Craige B; Erskine, Andrew; Huebner, Sabine R, (Ed.) (21 Ocak 2013). The Encyclopedia of Ancient History. 1 (İngilizce). Wiley. doi:10.1002/9781444338386.wbeah04067. ISBN 978-1-4051-7935-5.

[:1-4] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Carney, Elizabeth (1988). "The Sisters of Alexander the Great: Royal Relicts". Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte. 37 (4). ss. 385-404. ISSN 0018-2311. JSTOR 4436070.

[:5-5] Müller, Sabine (9 Kasım 2020). "Argead women". The Routledge Companion to Women and Monarchy in the Ancient Mediterranean World (İngilizce). Routledge Handbooks Online. ss. 294-306. doi:10.4324/9780429434105-29. ISBN 978-1-138-35884-3.

[:4-6] Carney, Elizabeth D. (1 Ocak 2003). "Chapter Nine: Women in Alexander's Court". Brill's Companion to Alexander the Great (İngilizce). Brill. ss. 227-252. doi:10.1163/9789004217553_010. ISBN 978-90-04-21755-3.

[7] Cleopatras by J. E. G. Whitehorne

[8] Lyngsnes, Øystein Wiklund. "The Women Who Would Be Kings": A study of the Argead royal women in the early Diadochoi Wars (323-316 BCE): The Rivalry of Adea-Eurydike and Olympias and the Death of the Argead dynasty. [Master's Thesis, Norwegian University of Science and Technology] https://ntnuopen.ntnu.no/ntnu-xmlui/bitstream/handle/11250/2503322/Lyngsnes_%C3%98ystein_Wiklund.pdf?sequence=1

[9] Carney, Elizabeth (1995). "Women and Basileia: Legitimacy and Female Political Action in Macedonia". The Classical Journal. 90 (4). ss. 367-391. ISSN 0009-8353. JSTOR 3297828.

[:6-10] The Routledge companion to women and monarchy in the ancient Mediterranean world. Elizabeth Donnelly Carney, Sabine Müller. Abingdon, Oxon. 2021. ISBN 978-0-429-43410-5. OCLC 1154099146.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]