Marcus Annaeus Seneca
| Marcus Annaeus Seneca | |
|---|---|
| Doğum | MÖ 54 civarı, Cordoba, Hispania (bugünkü Spain) |
| Ölüm | yaklaşık 39 AD (yaş y. 92) |
| Dil | Latince, Yunanca |
| Tür | Retorik, Latince'nin Gümüş Çağı, tarih |
| Önemli eser | Oratorum et Rhetorum Sententiae Divisiones Colores Historiae ab Initio Bellorum Civilium |
| Evlilik | Helvia |
Lucius ya da Marcus, Annaeus Seneca, Yaşlı Seneca ve Hatip Seneca olarak da bilinir (MÖ 54 civarı- 39 civarı), Antik Roma eyaleti Hispania'nın Cordoba şehrinde, hali vakti yerinde equestrian sınıftan bir ailede doğmuş Romalı Hatip.
Praenomen'i (İlk ismi) bilinmez ancak Volterralı Raphael tarafından Marcus olduğu iddia edilir. Roma'da kalma şansı yakaladığı iki fırsattan istifade, avukat olarak resmi bir kariyer yapabilmek amacıyla ünlü konuşmacı ve hatiplerin derslerine katıldı. Örnek aldığı hatip Cicero'ydu ve Seneca onun zamanında belagat sanatının gösterişli cereyanlarına meyletti.
İç savaş sırasında büyük ihtimalle aynı yerden geldikleri için tıpkı oğulları ve torunu (şair Lucan) gibi Pompey'e karşı sempati besliyordu. Karısı Córdoba, İspanyalı Helvia'dan üç oğlu olmuştur: L. Annaeus Novatus, babasının arkadaşı Junius Gallio tarafından evlat edinildiğinden bazen L. Junius Gallio olarak da çağrılır; filozof L. Annaeus Seneca, genellikle Genç Seneca olarak bilinir ve şair Lucan'ın babası Annaeus Mela.
Claudius'un, oğlunu sürgüne göndermesinden önce (41; Seneca, ad Helviam, ii. 4) ölmesi ve Tiberius'un ölümünden hemen sonra kaleme aldığı yazıların ortaya çıkarılması nedeniyle 39 yılında öldüğü tahmin edilmektedir. Oğullarının ricasıyla ilerlemiş yaşına rağmen, söylenenlere göre her şeyi hafızasından yazmıştı, Yunan ve Romalı hatiplerine ait çeşitli okul temaları ve bunların ele alınmalarından oluşan bir koleksiyon hazırladı. On kitaptan oluşan Controversiae (hayali yasal davalar) adlı eserinde, 27 konu üzerinde tartışmalar yapılır ve hatiplerin her birinin bu konu üzerindeki fikirleri değişik açılardan verilir.
Seneca aynı zamanda Roma İç savaşından kendi ölümüne kadar geçen süreyi içeren ve ölümünden sonra oğulları tarafından yayınlanmış olan bir tarih kitabının da yazarıdır.
Baskılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Faber (Paris, 1587)
- JF Gronovius (Leiden, 1649, Amsterdam, 1672)
- (eleştiri) Conrad Bursian (Leipzig, 1857)
- Adolf Kiessling (Leipzig, 1872)
- Hermann Johannes Müller (Prag, 1887, çok sayıda gereksiz tahmin denemesiyle)
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Pauly-Wissowa'nın Realencyklopädie adlı eserinde O. Rossbach'a ait madde, 2 (1894), (İngilizce)
- Teuffel-Schwabe, Hist. of Roman Literature (Roma Edebiyatının tarihi) (İng. çevirisi, 1900), s. 269, (İngilizce)
- Martin Schanz, Geschichte der römischen Litteratur(Roma Edebiyatının tarihi, ii. 1 (1899), (Almanca)
- George Augustus Simcox'a ait History of Latin Literature (Latin edebiyatının tarihi) adlı eserde "Hatipler" bölümü, i. (1883), (İngilizce)
