Marie-Anne Paulze Lavoisier
Marie-Anne Paulze Lavoisier | |
|---|---|
 Marie-Anne Lavoisier'nin portresi | |
| Okunuş | |
| Doğum | Marie-Anne Pierrette Paulze 20 Ocak 1758 Montbrison, Loire, Fransa |
| Ölüm | 10 Şubat 1836 (78 yaşında) Paris, Fransa |
| Defin yeri | Père Lachaise Mezarlığı 48°51′36″N 2°23′46″E / 48.860°K 2.396°D |
| Milliyet | Fransız |
| Evlilik | Antoine Lavoisier (1771-1794); Benjamin Thompson (1805-1809) |
| Ebeveyn(ler) | Jacques Paulze (baba) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Kimya |
| İmza | |
 | |
Marie-Anne Pierrette Paulze (d. 20 Ocak 1758, Montbrison, Loire, Fransa - ö. 10 Şubat 1836, Paris, Fransa), Fransız kimyager ve asilzade.[1] Madam Lavoisier, kimyager ve asil Antoine Lavoisier'nin karısıydı. Eşine laboratuvar asistanı olarak destek oldu ve çalışmalarına katkıda bulundu. Çeşitli bilimsel çalışmaların çevirisinde çok önemli bir rol oynadı ve bilimsel yöntemin standartlaştırılmasında etkili oldu.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası parlamento avukatı ve finansör olarak çalıştı. Gelirinin çoğu, Fransız monarşisine belirli vergileri toplama ayrıcalığı için ödeme yapan özel bir finansçılar konsorsiyumu olan Ferme Générale'i (Genel Çiftlik) yönetmekten geliyordu. Annesi Claudine Thoynet Paulze, 1761'de öldü. Bunun üstüne 3 yaşındaki Marie-Anne iki erkek kardeşi ile yetim kaldı. Paulze, annesinin ölümünden sonra yerleştirildiği manastırda resmi eğitim aldı.[1]
On üç yaşında Paulze, 50 yaşındaki Count d'Amerval'den bir evlilik teklifi aldı.[2] Jacques Paulze sendikaya itiraz etmeye çalıştı, ancak Ferme Générale'deki işini kaybetme tehdidi aldı. Jacques Paulze, evliliği dolaylı olarak engellemek için meslektaşlarından birine kızının elini istemesini teklif etti. Bu meslektaş, bir Fransız asilzade ve bilim adamı olan Antoine Lavoisier'di. Lavoisier teklifi kabul etti ve Marie-Anne ile 16 Aralık 1771'de evlendi. Lavoisier 28, Marie-Anne ise 13 yaşındaydı.[1]
Lavoisier, Ferme-Générale için çalışmaya devam etti, ancak 1775'te barut yöneticisi olarak atandı. Bunun üstüne çift Paris'teki Cephanelik'e yerleşti.[1] Guillaume François Rouelle'in kimya laboratuvarında eğitim göreren Lavoisier'nin kimyaya karşı ilgisi burada büyüdü. Hem kendisinin hem de Paulze'nin ailesinin sağladığı finansal güvenlik, çeşitli unvanları ve diğer ticari girişimleriyle, son teknoloji bir kimya laboratuvarı kurdu. Paulze kısa sürede bilimsel araştırmalarıyla ilgilenmeye başladı ve kocasının laboratuvar çalışmalarına aktif olarak katıldı.
İlgisi arttıkça, Jean Baptiste Michel Bucquet ve Philippe Gingembre'den kimya ile ilgili resmi eğitim aldı. İkisi de o sıralar Lavoisier'nin meslektaşlarıydı. Lavoisierler, birçok alanda araştırma yapan bir ekip olarak çalışarak zamanlarının çoğunu laboratuvarda birlikte geçirdiler. Ayrıca kimya ile ilgili belgeleri İngilizceden Fransızcaya çevirerek eşine yardımcı oldu. Aslında, laboratuvarda ortaya konan araştırma çabalarının çoğu Paulze ve kocası arasındaki ortak bir çabaydı ve Paulze esas olarak laboratuvar asistanı olarak çalışıyordu.
Fransız Devrimi
[değiştir | kaynağı değiştir]1794'te Lavoisier, Ferme-Générale'deki seçkin konumu nedeniyle Fransız devrimcileri tarafından Terör Dönemi'nde hain olarak ilan edildi. Paulze'nin bir diğer önemli Ferme-Générale üyesi olan babası da benzer gerekçelerle tutuklandı. 28 Kasım 1793'te Lavoisier devrimcilere teslim oldu ve Port-Libre'de hapsedildi. Paulze, hapsi boyunca düzenli olarak Lavoisier'yi ziyaret etti ve serbest bırakılması için mücadele etti. Davasını, Lavoisier'nin suçlayıcısı ve Ferme-Générale'in eski bir üyesi olan Antoine Dupin'e sundu. Kocasının bir bilim adamı olarak başarılarından ve Fransa milleti için öneminden bahsetti. Çabalarına rağmen Lavoisier yargılandı, ihanetten mahkûm edildi ve 8 Mayıs 1794'te Paris'te 50 yaşındayken idam edildi. Jacques Paulze de aynı gün yargılandı.[1]
Paulze, kocasının ölümünden sonra çok acı çekti. Yeni hükûmetin parasına ve mülküne el koymasının ardından iflas etti (ancak hakları sonradan iade edildi). Ek olarak, yeni hükûmet Lavoisier'nin tüm notlarına ve laboratuvar ekipmanına el koydu. Bu engellere rağmen Marie-Anne, Lavoisier'nin son anıları olan kendi ve meslektaşlarının yeni kimya ilkelerini anlatan makalelerden oluşan Mémoires de Chimie'nin bir derlemesini yayınladı. İlk cilt, ısı ve sıvı oluşumu üzerine çalışmayı içerirken, ikincisi yanma, hava, metallerin kalsinasyonu, asitlerin etkisi ve suyun bileşimi ile ilgiliydi. Orijinal nüshada önsözü Paulze yazmıştı. önsözde kocasının ölümünden sorumlu tuttuğu devrimcilere ve Lavoisier'nin çağdaşlarına saldırdı. Ancak bu önsöz nihai yayına dahil edilmemiştir. Bununla birlikte, çabaları, kocasının kimya alanındaki mirasını güvence altına aldı.[kaynak belirtilmeli] [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (February 2012)">alıntı gerekli</span> ]
Yaşlılığı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Paulze, Benjamin Thompson (Count Rumford) ile dört yıllık bir kur yapmanın ve nişanlanmanın ardından 1804'te nihayet evlendi. Rumford o zamanlar en tanınmış fizikçilerden biriydi, ancak ikisi arasındaki evlilik sıkıntılıydı ve kısa sürdü.[3] Paulze ayrıca hayatı boyunca ilk kocasının soyadını taşıması konusundaki ısrarı ile ona sonsuz bağlılığını gösterdi. Marie, 10 Şubat 1836'da 78 yaşında Paris'teki evinde aniden öldü.[1] Paris'teki Pere-Lachaise mezarlığına gömüldü.
Kimyaya katkıları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Paulze, laboratuvar defterlerine girişler yaparak ve deneysel tasarımlarının diyagramlarını çizerek gün boyunca laboratuvarda Lavoisier'ye eşlik etti. Ressam Jacques-Louis David'den aldığı eğitim, Lavoisier'nin birçok çağdaşının onun yöntemlerini ve sonuçlarını anlamasına yardımcı olan deneysel aygıtları doğru ve kesin bir şekilde çizmesine olanak tanıdı.[3] Ayrıca, raporlarının editörü olarak çalıştı. Lavoisierler birlikte, kökleri simyaya dayanan ve o zamanlar George Stahl'ın filojiston teorisinin hakim olduğu karmaşık bir bilim olan kimya alanını yeniden inşa ettiler.
On sekizinci yüzyılda, filojiston fikri (bir malzemenin yanması sırasında kazanılan veya açığa çıkan ateş benzeri bir element), maddelerin yandığında sergilediği görünür özellik değişikliklerini tanımlamak için kullanılırdı. İngilizce, Latince ve Fransızca dillerinde usta olan Paulze, filojiston ile ilgili çeşitli eserleri kocasının okuyabilmesi için Fransızcaya çevirdi. Belki de en önemli çevirisi, Richard Kirwan'ın hem çevirdiği hem de eleştirdiği, ilerledikçe dipnotlar eklediği ve makale boyunca kimyadaki hatalara işaret ettiği "Essay on Phlogiston and the Constitution of Acids"in çevirisi oldu.[3][4] Katkılarına rağmen, orijinal eserinde değil, sonraki baskılarında tercüman olarak atfedildi.[5] Ayrıca Joseph Priestley, Henry Cavendish ve diğer bilim insanlarının eserlerini Lavoisier'nin kişisel kullanımı için çevirdi. Bu, kimyadaki güncel gelişmeleri takip etmek için Paulze'nin yabancı eser çevirisine güvenen Lavoisier için paha biçilmez bir hizmetti. Filojiston söz konusu olduğunda, Paulze'nin tercümesi onu fikrin yanlış olduğuna ikna oldu ve sonuçta yanma çalışmalarına ve oksijen gazı keşfine yol açtı.
Paulze aynı zamanda bir alan olarak kimyanın bütünsel bir görüşünü sunan Lavoisier'nin 1789'da yayımlanan Kimya Üzerine Temel İnceleme adlı kitabının hazırlanmasında etkili oldu. Bu çalışma, kütlenin korunumu fikrinin yanı sıra bir element listesi ve kimyasal isimlendirme için yeni bir sistem sunduğu için kimyanın ilerlemesinde çok önemli bir eserdi. Paulze, Lavoisierler tarafından deneylerinde kullanılan tüm laboratuvar enstrümantasyonunu ve ekipmanını gösteren on üç çizime katkıda bulundu. Ayrıca, izlenen prosedürlerin sıkı kayıtlarını tuttu ve Lavoisier'nin yayınladığı bulguların geçerliliğini sağladı.
Ölümünden önce Paulze Lavoisier'nin neredeyse tüm defterlerini ve kimyasal cihazlarını kurtarmayı başardı; bunların çoğu, Avrupa dışında türünün en büyüğü olan Cornell Üniversitesi'ndeki bir koleksiyonda saklanıyor.[6] Öldüğü sene Marie-Anne'nin aralarında Augustinus'un Confessions, Jacques Saurin'in Discours sur la Bible, Pierre Nicole'ün Essais de Moral, Blaise Pascal'ın Lettres provinciales, Louis Bourdaloue'un Sermons, Thomas Kempis'in De Imitatione Christi gibi eserleri içeren zengin bir teolojik kütüphanesi olduğunu gösteren bir kitap yayımlandı.[7]
Sanat eğitimi ve katkıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Paulze, 1785'in sonlarında veya 1786'nın başlarında ressam Jacques-Louis David'den sanat eğitimi almaya başladı. Çok geçmeden, muhtemelen 1787'de, bir ara David, Paulze ve kocasının tam uzunlukta çift portresini çizdi. Paulze'nin sanat eğitimi, ona yalnızca kocasının deneylerini ve yayınlarını belgeleme ve resimlendirmede (hatta kendisini kocasının deneylerinin iki çiziminde bir katılımcı olarak tasvir etti) değil, aynı zamanda ağırladığı bilimsel düşünürlerin portrelerini çizmede destek oldu. Çizdiği portreler arasında Benjamin Franklin de vardır. Daha sonra Paulze'nin David'le olan bağları, David'in Fransız Devrimi bağlamında radikal siyasi tutumu nedeniyle koptu.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f Encyclopedia of world scientists. New York, NY: Facts on File. 2001. ss. 429-430. ISBN 9780816041305.
- ^ Lavoisier in the year one : the birth of a new science in an age of revolution. 1st. New York: W. W. Norton. 2005. s. 13. ISBN 9780393051551.
- ^ a b c International Women in Science a Biographical Dictionary to 1950. Santa Barbara: ABC-CLIO. 2002. ss. 167-168. ISBN 9781576075593.
- ^ "Madame Lavoisier's Diffusion and Defense of Oxygen Against Phlogiston: Her Translations of Richard Kirwan's Essays". Women in Their Element: Selected Women's Contributions To The Periodic System. Singapore: World Scientific. 2019.
- ^ Hoffmann (2002). "Mme. Lavisier". American Scientist. 90: 22-24. doi:10.1511/2002.13.3317.
- ^ "Lavoisier". 27 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2013.
- ^ Marie-Anne-Pierrette Lavoisier. 1836. Catalogue de livres faisant partie de la bibliotheque de feu Madame. Lavoisier, comtesse de Rumford. Chez Galliot, Libraire
- ^ Hyde, Melissa, (Ed.) (2003). "The 'Other Atelier': Jacques-Louis David's Female Students". Women, Art and the Politics of Identity in Eighteenth-Century Europe. New York: Routledge. ss. 243-247.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kawashima, Keiko (1970–1980). "Paulze-Lavoisier, Marie-Anne-Pierette". Bilimsel Biyografi Sözlüğü. 24. New York: Charles Scribner'ın Oğulları. pp. 44–45. ISBN Kawashima, Keiko (1970–1980). "Paulze-Lavoisier, Marie-Anne-Pierette". Kawashima, Keiko (1970–1980). "Paulze-Lavoisier, Marie-Anne-Pierette". Alıntıda boş bilinmeyen parametre var: | coauthors= (yardım )
- Bell, Madison Smartt. Lavoisier Birinci Yılda. New York: Atlas Kitapları, 2005.
- Borgias, Adriane P. "Marie Anne Pierrette Paulze Lavoisier." Kimya ve Fizikte Kadınlar, Biyobibliyografik Bir Kaynak Kitap. Eds. Louise S. Grinstein, Rose K Rose ve Miriam H. Rafailovich. Connecticut: Greenwood Press, 1993: 314-319.
- Crawford, Franklin. "CU'nun büyük bilim hazinesi: Lavoisier koleksiyonu Mme. Lavoisier'in Başarısı. " Cornell Chronicle [New York]. 30 Ocak 2007. 12 Nisan 2007.
- Kartal, Cassandra T. ve Sloan, Jennifer. " Marie Anne Paulze Lavoisier: Modern Kimyanın Annesi. " The Chemical Educator 3.5 (1998): 1-18. 12 Nisan 2007
- Hoffmann, R., " Mme Lavoisier28 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ", American Scientist 90 (Ocak-Şubat, 2002) s. 22–24. Bell, Madison Smartt. Lavoisier Birinci Yılda. New York: Atlas Kitapları, 2005.
- Rayner-Canham, Geoffrey ve Marelene. " Marie Anna Pierrette Paulze Lavoisier ." Kimyada Kadınlar. Massachusetts: Amerikan Kimya Derneği ve Kimyasal Miras Vakfı, 1998: 17-22.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Traité élémentaire de chimie'den Marie-Anne Pierrette Paulze'nin on beş gravürü". 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
