Max Adler
Max Adler (15 Ocak 1873, Viyana - 28 Haziran 1937, Viyana),[1] Avusturyalı marksist hukukçu, sosyolog ve sosyalist teorisyen. Viyana Üniversitesi'nde öğretim üyesi. Otto Bauer'le birlikte Avusturya Marksizmi'nin en önemli teorisyenlerinden biri.
Max Adler yeni-kantçılığın etkisi altında Karl Marx'ın düşüncelerini Immanuel Kant'ın felsefesiyle bir araya getirmeye çalıştı. Özellikle Ernst Mach'ın felsefesinden etkilenerek bir sosyalbilimsel kuram olarak Marksizmin epistemolojik temellerini kurmaya çalıştı. "Yeni İnsan" kavramıyla şekillenen bir yaşam ve kültür felsefesi geliştirmeye çalıştı. I. Dünya Savaşı'ndan itibaren Avusturya Sosyaldemokrat Partisi'nin sol kanadında yer alan Adler, işçi konseyleri hareketini desteklemiştir.
1896'da doktorasını vererek avukat olan Adler, 1920'deki doçentlik tezinden sonra Viyana Üniversitesi'nde sosyoloji ve sosyal felsefe kürsüsünde çalışmaya başladı. 1920-1923 yılları arasında sosyal demokrat partiden parlamenter olarak parlamentoda bulundu. Halk eğitimiyle ilgilendi. 1904-1925 yılları arasında Rudolf Hilferding'le birlikte Avusturya Marksizmi'nin teorik yayını Marx-Studien dergisini çıkardı. 1927'den itibaren yayınlanmaya başlayan Almanya Sosyal Demokrat Partisi'nin sol kanat yayın organı Der Klassenkampf dergisine katkıda bulundu.
Bunlar dışında; en önemli çalışmaları; devrim, I. Dünya Savaşı sonrası işçi sınıfı içindeki değişiklikler, aydınlar, hukuk ve devlet (özellikle Kelsen'in "arı hukuk teorisi" eleştirisi) üzerine yaptığı incelemelerdir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Marxist Düşünce Sözlüğü. Mete Tunçay (çev.). İstanbul: İletişim. 1993. s. 13. ISBN 975-470-338-8. OCLC 282316218.
