Max Nordau
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Nisan 2025) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Max S. Nordau | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Simon Maximilian (Simcha) Südfeld 29 Temmuz 1849 Peşte, Macaristan Krallığı, Avusturya İmparatorluğu (günümüzde Budapeşte, Macaristan) |
| Ölüm | 23 Ocak 1923 (73 yaşında) Paris, Fransa |
| Meslek |
|
| Tanınma nedeni | Dünya Siyonist Örgütü eş kurucusu |
| Önemli eser(ler) | Degeneration (1892) |
| İmza | |
 | |
Max Simon Nordau (doğum adı Simon Maximilian Südfeld; 29 Temmuz 1849 - 23 Ocak 1923) bir Siyonist lider, hekim, yazar ve sosyal eleştirmendi.[1] Theodor Herzl ile birlikte Siyonist Örgütü'nün kurucusu ve birkaç Siyonist kongrenin başkanı veya başkan yardımcısıydı.
Gençliğinde toplumsal bir eleştirmen olarak tanınıyordu ve Medeniyetimizin Geleneksel Yalanları (1883), Dejenerasyon (1892) ve Paradokslar (1896) kitaplarını yazmıştı. 1913'te Nordau, modernizmin ilk büyük eleştirmeni olarak kabul edildi. Hayattayken en popüler veya başarılı eseri olmasa da, Dejenerasyon bugün en çok hatırlanan ve atıfta bulunulan kitabıdır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Simon (Simcha) Maximilian Südfeld (sonradan Max Nordau), o zamanlar Avusturya İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nın Peşte kentinde doğdu. Babası Gabriel Südfeld bir hahamdı, ancak geçimini İbranice öğretmeni olarak sağlıyordu. Ortodoks Yahudi olan Nordau, bir Yahudi ilkokuluna gitti ve 1872'de Peşte Üniversitesi'nden tıp derecesi aldı. Daha sonra altı yıl boyunca seyahat ederek Avrupa'nın başlıca ülkelerini ziyaret etti. 1873'te Berlin'e gitmeden önce adını değiştirdi. 1878'de Budapeşte'de pratisyenliğe başladı. 1880'de Paris'e gitti. Paris'te Neue Freie Presse için muhabir olarak çalıştı ve hayatının çoğunu Paris'te geçirdi.
Üniversiteye girmeden önce, Budapeşte'de Der Zwischenact için katkıda bulunan ve tiyatro eleştirmeni olarak edebi kariyerine başlamıştı. Daha sonra, birkaç başka gazete için editöryal yazar ve muhabir oldu. Gazete yazıları toplandı ve daha önceki kitapları için malzeme sağladı. Cesare Lombroso'nun öğrencisiydi.
Nordau, tamamen asimile olmuş ve kültürlenmiş bir Avrupa Yahudisinin örneğiydi. Dindar bir şekilde yetiştirilmesine rağmen Nordau bir agnostikti. Danimarka kökenli bir Hristiyan kadınla evlendi. Macar geçmişine rağmen, kendisini Alman kültürüne bağlı hissediyordu ve otobiyografik bir taslakta "On beş yaşına geldiğimde, Yahudi yaşam tarzını ve Tevrat çalışmasını bıraktım... Yahudilik sadece bir anı olarak kaldı ve o zamandan beri kendimi her zaman bir Alman ve sadece bir Alman olarak hissettim." Max Nordau, ressam Maxa Nordau'nun (1897–1993) babasıydı.
Nordau'nun Siyonizme dönüşümü Dreyfus olayıyla başladı. Aralarında Theodor Herzl'in de bulunduğu birçok Yahudi, Dreyfus olayında antisemitizmin evrenselliğinin kanıtını gördü.
Nordau, Dünya Siyonist Örgütü'nde önemli bir rol oynamaya devam etti. Aslında Nordau'nun göreceli şöhreti, Siyonist harekete dikkat çekilmesine kesinlikle yardımcı oldu. Örgüte demokratik bir karakter kazandırdı.
Aralık 1903'te 24 yaşında bir Rus öğrenci, Paris'teki bir Hanuka kutlamasında Nordau'ya suikast girişiminde bulundu. Saldırgan silahını ateşlerken "Doğu Afrikalılara ölüm" diye bağırdı.
Birinci Dünya Savaşı patlak verdiğinde, Macaristan doğumlu biri olarak Alman sempatizanı olmakla suçlandı. Suçlamayı reddetti ve sonrasında Madrid'e yerleşti.
Siyonizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Dreyfus Olayı
[değiştir | kaynağı değiştir]Nordau'nun Siyonizme geçişi birçok açıdan Batı Avrupa Yahudileri arasında Siyonizmin yükselişinin tipik bir örneğidir. Dreyfus olayı, Theodor Herzl'in Siyonizmin artık gerekli olduğuna dair inancının merkezinde yer alıyordu. Herzl'in görüşleri, antisemitizmin evrenselliğini fark ettiği Fransa'da geçirdiği dönemde şekillendi; Dreyfus Olayı, asimilasyonun başarısızlığına olan inancını pekiştirdi. Nordau ayrıca Paris kalabalığının École Militaire'in dışında "à morts les juifs!" ("Yahudilere ölüm!") diye bağırmasına tanık oldu.
Viyana Neue Freie Presse muhabiri olarak çalışan Herzl'in dostu ve danışmanı olarak rolü burada Paris'te başladı. Bu dava bir adaletsizlikten öteye geçti ve Herzl'in sözleriyle "Fransa'daki ezici çoğunluğun bir Yahudi'yi ve bu Yahudi'de tüm Yahudileri lanetleme isteğini" içeriyordu. Dreyfus olayı sırasında Fransa'da ortaya çıkan antisemitizmin Fransızların çoğunluğunu mu yoksa sadece çok sesli bir azınlığı mı gösterdiği tartışmaya açıktır. Ancak, böyle bir duygunun Fransa'da kendini göstermiş olması gerçeği özellikle önemliydi. Bu ülke, Avrupa'ya Büyük Devrim'i ve Yahudi özgürleşmesinin başlangıcını veren, modern aydınlanmış çağın modeli olarak sıklıkla görülüyordu.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Hart, Mitchell Bryan (9 Mayıs 2000). Social Science and the Politics of Modern Jewish Identity. Stanford University Press. ISBN 9780804738248 – Google Books vasıtasıyla.
